Πάρτι με τα ξεχασμένα κορίτσια της Αγίας Βαρβάρας

Στα πρώτα γενέθλια που γιόρτασε η Βίβιαν έκλεισε τα 17. Φορούσε στράπλες φόρεμα, χόρευε ξυπόλιτη- στα decks ένας συμμαθητής της από το σχολείο βάραγε πριόνια. Σε μια γωνία καθόταν η γιαγιά. Είχε φρικάρει με τη μουσική, αλλά έλαμπε από τη χαρά της, σαν τις πέρλες της.

Ξανάβλεπε έπειτα από πολύ καιρό τη Βίβιαν και τις δύο μικρότερες αδερφές της. Όταν την είδαν στην είσοδο του Ιωσηφογλειου, όρμηξαν πάνω της: «Γιαγιά μου!» της φώναξαν. Η κ. Μαρία, είναι καλή νεράιδα της ιστορίας. Γιαγιά την αποκαλούν τιμής ένεκεν. Είναι η γειτόνισσα που τις έπλενε, τις τάιζε και δάνειζε ρεύμα για να έχουν φως, στο σπίτι όπου μεγάλωναν, αφημένες στην τύχη τους, οι τρεις αδερφές, μέχρι ο Εισαγγελέας Ανηλίκων, να δώσει εντολή. Τότε μεταφέρθηκαν στην Παιδόπολη Αγία Βαρβάρα. Με τον ίδιο τρόπο ήρθαν εδώ και τα 25 κορίτσια που φιλοξενούνται φέτος.

Δεσποινίδες, από 12 μέχρι 18 ετών, προερχόμενες από ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον, είναι πια ασφαλείς. Με την πρώτη ματιά δεν διαφέρουν από άλλα παιδιά της ηλικίας τους. Κουβαλούν ωστόσο κάτι βαρύ που ακόμα τις στοιχειώνει. Μια εγκυμοσύνη, ένα παιδί, μπλεξίματα, συλλήψεις, ανθρώπους που τις μεταχειρίστηκαν άσχημα, άλλους που τις ώθησαν στην παραβατικότητα, στο δρόμο. Τελικά επιβίωσαν. Τώρα είναι ασφαλείς. Σώθηκαν μια και καλή; Κανείς δεν ξέρει. Προς το παρόν, ζουν ένα μέρος του ονείρου που έχουν στερηθεί.

Αλλωστε ποτέ δεν είναι αργά για ένα άλμπουμ με παιδικές φωτογραφίες. Για ένα ροζ δωμάτιο, για μεταμεσονύκτιες εξομολογήσεις με τις φίλες, για δώρα, για πασχαλινά κουλουράκια και ρεσιτάλ μαγειρικής, για ξέφρενο χορό. Για τούρτες γενεθλίων. Σήμερα θα ανάψουν τρεις, χειροποίητες σοκολατένιες τούρτες, για τις εορτάζουσες του μήνα που πέρασε.

Στο ιστορικό κτίριο στο 221 της Συγγρού που καλύπτει μια έκταση 8.415 τ.μ., επικρατεί αναβρασμός. Δίσκοι με χειροποίητα εδέσματα πηγαινοέρχονται, η ένταση της μουσικής δυναμώνει, ο διάδρομος γεμάτος μπαλόνια. Αρχικά λειτούργησε σαν ορφανοτροφείο αρρένων. Τώρα αντηχούν κοριτσίστικες φωνές. Δίνω στην φύλακα τα στοιχεία μου. Μια μικρή, με ένα δώρο στο χέρι, περιμένει μαζί μου. Αυτή την αναγνωρίζει. Συμμαθήτρια των κοριτσιών από το σχολείο και προφανώς έρχεται συχνά εδώ. Στόχος της διοίκησης του ιδρύματος, είναι μια ανοιχτή δομή.

«Ανοιχτή αλλά με κανόνες. Όχι όπως λειτουργούσε στο παρελθόν» λέει η Μαρία Γιαλαμά, αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής που έχει αναλάβει την παιδική μέριμνα της Παιδόπολης. Με τοποθέτησή της στη θέση της διοικήτριας, το περασμένο φθινόπωρο, ήρθαν οι τούρτες, τα μπαλόνια και τα κεράκια. Και χέρια που τις νοιάζονται.

«Είμαι αναγκαστικά σε εθελοντική εργασία» τονίζει η κ. Γιαλαμά. Έπειτα από μερικές ώρες μαζί της, συνειδητοποίησα πόσο τυχερά είναι τα κορίτσια που την έχουν. Και πόσο άτυχη είναι η ίδια που έχει απέναντί της έναν αργόστροφο κρατικό μηχανισμό. «Για να βρω οδηγό να τις βγάλω για καφέ κρέπα, παγωτό πρέπει να είμαι τυχερή. Που και που βρίσκω έναν καλό άνθρωπο, οδηγό από άλλο ίδρυμα, πρόθυμο να αλλάξει το ωράριό του» λέει η ίδια.

«Θα ήθελα να τις πάω στο Μουσείο της Ακρόπολης. Ή στο θέατρο. Ή μια εκδρομή. Δεν υπάρχουν τα χρήματα, πρέπει να βρω χορηγό για να νοικιάσουμε πούλμαν, για να αναλάβει τα έξοδα. Μόνο με χορηγό μπορώ να φέρω μια μουσικοθεραπεύτρια, που θα άλλαζε την ζωή των κοριτσιών. Πέντε μήνες έχουν περάσει από τότε που ζήτησα ένα θυροτηλέφωνο με κάμερα! Δεν ασχολείται κανείς!».

Κάθε Κυριακή, στο ρεπό της, έρχεται και τους μαγειρεύει, γιατί δεν υπάρχει προσωπικό. «Πριν αναλάβετε εσείς τί γινόταν;» τη ρωτάω. «Έτρωγαν φαγητό της Παρασκευής».

Φλας μπακ. Όχι πολύ μακριά. Πέρσι. Εδώ, τα παιδιά δεν είχαν όρια. Έφευγαν και γυρνούσαν όποτε ήθελαν. Κάποια έλειπαν όλη την εβδομάδα και επέστρεφαν για να πάρουν το χαρτζιλίκι των 20 ευρώ που δικαιούνται κάθε εβδομάδα και ξαναέφευγαν. Κανείς δεν ήξερε που πήγαιναν. «Δεν υπήρχε σύστημα, δεν υπήρχε τίποτα» λέει η διοικήτρια. Από την ημέρα που ανέλαβε, "έχουμε κάνει μια συμφωνία Κυρίων". Με λίγα λόγια προσπαθεί να βάλει όρια στο «χύμα στο κύμα».

«Το ίντερνετ ήταν ανοιχτό μέρα- νύχτα. Τους είπα μία ώρα την ημέρα και το Σαββατοκύριακο 3 ώρες. Μπορεί να είμαι κακιά αλλά δεν τα θέλω όλη μέρα στο facebook. Έτρωγαν όποτε ήθελαν. Υπήρχε μαγειρεμένο φαγητό και έτρωγε η καθεμία όποτε ήθελε. Τους είπα ότι αυτό θα κοπεί. Τώρα τρώνε όλες μαζί, μετά το σχολείο. Επίσης είναι η πρώτη φορά που μαθαίνουν τί σημαίνει οικονομία χρόνου, χρήματος, φαγητού. "Δεν βάζουμε 8 κεφτεδάκια για να πετάξουμε τα 6!" τους λέω. Έχουμε καθαρίστριες, αλλά τους έχω πει, αν δείτε ένα σκουπίδι πεταμένο κάτω, μαζέψτε το μην περιμένετε να έρθει η καθαρίστρια. Τα μεσημέρια, καθεμιά ξεπλένει το πιάτο της, και μετά το βάζει στο πλυντήριο, "μη ρίχνετε ψίχουλα" λένε μεταξύ τους. Προσπαθώ να τους μάθω τους κανόνες μιας οικογένειας.».

Τα κορίτσια που έκλεισαν τα 16 έχουν έξοδο μία ημέρα την εβδομάδα. Με υπεύθυνη δήλωση των συγγενών κι έπειτα από κοινωνική έρευνα, μπορούν να διανυκτερεύσουν εκεί, για τριήμερο ή Σαββατοκύριακο.

Στην αρχή δυσανασχέτησαν με τους κανόνες. Τότε, ξεκίνησαν τα τηλεφωνήματα στον Συνήγορο του παιδιού. «Αυτή εδώ είναι αυστηρή!», «Μας λέει να τρώμε όλοι στις 2» ήταν τα παράπονα.

Τώρα ξέρουν. «Η προηγούμενη μας είχε μάθει αλλιώς. Και πιο πριν αλλιώς. Κάθε ένας που έρχεται λέει το δικό του. Αυτή είναι αυστηρή αλλά δίκαιη» μου λέει το αγοροκόριτσο της παρέας. Είναι 14 ετών και λάτρης των πολεμικών τεχνών. Η γρατζουνιά στη μύτη βέβαια δεν είναι από προπόνηση. «Αυτή που μου την έκανε, έχει μεγαλύτερη από μένα τώρα» μου λέει δείχνοντας μου το ελαφρώς πρησμένο χέρι της. Αγρια εφηβεία. Γεμάτη ερωτήσεις, με ισχυρό χαρακτήρα, δεν έχει όρεξη για φρουφρου κι αρώματα, σε αντίθεση με την Αντωνία. Με τραβάει να χορέψουμε, ενθουσιασμένη μου δείχνει το αρκουδάκι που πήρε δώρο. Ανησυχεί μήπως δεν έφαγα από τη δική της τούρτα. Γίνεται σήμερα 17 και κανείς στο παρελθόν δεν έχει ξανασβήσει κεράκια. «Παιδιά σαν τη Χριστίνα, οριακής νοημοσύνης, τα είχαν στο περιθώριο» λέει η κ. Γιαλαμά.

Τα γενέθλια γιορτάζονται αναδρομικά, το τελευταίο Σάββατο του μήνα. Στο σημερινό πάρτι, η τρίτη εορτάζουσα είναι η Εύη. Δε γνώρισε γονείς. «Τρέμω ολόκληρη. Έχω αγωνία και χαρά μαζί» μου ψιθυρίζει καθώς προχωράει στο ημίφως με αναμμένα τα κεράκια στην τούρτα. Γραμμένα με γλάσο, τα αρχικά δύο επίτιμων προσκεκλημένων: «Τα αδέρφια μου. Τα έχουν υιοθετήσει αλλά είναι σήμερα εδώ».

«Ξαναπές μου χρόνια πολλά» μου λέει αφού σβήνει τα κεριά. «Τί ευχή έκανες;» τη ρωτάω. «Να είναι όλα τα παιδιά χαρούμενα και να έχουν αγάπη». Eυχή τόσο κλισέ, από το στόμα της ακούστηκε μοναδική.

Οι δίδυμες δεν άντεξαν. Ζήτησαν μια μικρή τούρτα, για να σβήσουν αναδρομικά το 12ο κεράκι τους. Η Λίνα λείπει. Πήγε στο μνημόσυνο του άντρα της. Χήρα στα 15. Η Φαίη, έχει φοβερό ταλέντο στην κιθάρα. Σήμερα όμως είναι λίγο άρρωστη. Δεν έχει κατέβει στο πάρτι. Η Κική, περιμένει το καλοκαίρι. Πρόθυμη να βοηθήσει στα πάντα. Ξεχνιέται άραγε αυτό που της συνέβη στα 11 και τη σόκαρε τόσο που μπλόκαρε την ανάπτυξή της; Προηγείται η Δήμητρα, τον Μάιο, με μεγάλο πάρτι στον κήπο. Φέτος γίνεται 18. Άραγε τί θα κάνει μετά;

Τα πάρτι γίνονται σε εθελοντική βάση. Οι εθελοντές μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Η αλήθεια σκληρή: «Ολοι προτιμούν να δώσουν στα μωράκια. Εδώ δεν είναι κάτι ελκτικό. Γιαυτό αυτά τα κορίτσια είναι ξεχασμένα. Είναι η άλλη πλευρά του φεγγαριού. Είμαστε πίσω από τα φώτα. Αυτές οι ιστορίες στεναχωρούν, δεν πουλάνε. Παραβατικά παιδιά, σου λέει ο άλλος. Δικά μας παιδιά είναι, ο δικός μας καθρέφτης. Μπορεί να μη βγήκε το δικό μας παιδί στο δρόμο αλλά υπάρχουν άλλοι που τα έβγαλαν. Είναι κορίτσια δυνατά που ξέρουν να επιβιώνουν. Είναι οι παραβατικούλες μου που αξίζουν αγάπη και στοργή.».

Ανάγκη να αποκτήσουν δεξιότητες

«Και μετά τα 18 τί;» αναρωτιέμαι. «Οι περισσότερες πάνε σε ΕΠΑΛ. Τις στηρίζουμε μέχρι να τελειώσουν τις σπουδές τους, υπάρχει υποστήριξη από τις κοινωνικές υπηρεσίες» λέει η διοικήτρια. Παλιά στο υπόγειο, υπήρχε εργαστήριο αγγειοπλαστικής, «η προηγούμενη διοίκηση το πέταξε. Το θεώρησε περιττό. Στον όροφο πάνω, υπάρχουν ραπτομηχανές και αργαλειοί. Κάποτε μαθαίναν κοπτική ραπτική. «Θα μπορούσαν να απασχοληθούν εκεί τα κορίτσια μας. Θα ήθελα να αποκτήσουν δεξιότητες. Να φεύγουν από δω και να έχουν κάτι να ασχοληθούν, να μην είναι στον αέρα.». Αυτός άλλωστε ήταν ένας από τους βασικούς στόχους του ιδρυτή: Σκοπός ήταν να αποκτήσουν τα κορίτσια ένα βιοποριστικό επάγγελμα που θα τους έδινε τη δυνατότητα επιβίωσης μετά την ενηλικίωσή τους.

Από το 1995 που σταμάτησε η λειτουργία του προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης λόγω διακοπής των επιχορηγήσεων, η η Παιδόπολη, που κτίστηκε από τον Μικρασιάτη τραπεζίτη και επιχειρηματία Χαράλαμπο Ιωσηφόγλου και λειτουργεί από το 1932, πήρε την κάτω βόλτα. Η καλύτερα αφέθηκε στην τύχη της, μαζί και τα παιδιά. "Ελπίζουμε σε καλύτερες ημέρες" λέει η κ. Γιαλαμά.

«Τα κορίτσια μαθαίνουν τί σημαίνει συνεργασία και δημιουργία. Τους αρέσει για παράδειγμα, η μαγειρική» συνεχίζει η ίδια και μου δείχνει βάζα με γλυκό πορτοκάλι και νεράντζι από τα χέρια των κοριτσιών. «Μακάρι να έρθουν ειδικοί και να δείξουν στα παιδιά πως να φτιάχνουν παραδοσιακά εδέσματα»

Σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να προσφέρει, η «Παιδόπολη» έχει ανάγκη κυρίως από:

Είδη ατομικής καθαριότητας (σαμπουάν, αφρόλουτρα, οδοντόκρεμες, αποσμητικά, απορρυπαντικά πλυντηρίου, σερβιέτες κτλ)

Ένδυση (ρούχα σε καλή κατάσταση, κοντές κάλτσες)

Καναπές μεγάλος γωνιακός, για την αίθουσα ελεύθερου χρόνου

Φωτιστικά για την είσοδο

τηλ. επικοινωνίας: 210-9330680

01

08