#ΕδώΓιαΕσένα: Διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού; Όλα όσα περιμένει να πεις (και να κάνεις)

Η διάγνωση ενός δικού σου ανθρώπου με καρκίνο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ούτε για τον άνθρωπο που τον βιώνει ούτε για εσένα που μένεις στο παρατηρητήριο πολλές φορές ανήμπορη να βοηθήσεις με τον οποιοδήποτε τρόπο. Ή έτσι νομίζεις ότι συμβαίνει.

Ο καρκίνος του μαστού πλήττει μία γυναίκα με ποικίλους τρόπους. Όχι μόνο στο καθαρά σωματικό κομμάτι, αλλά και στο ψυχολογικό. Ίσως περισσότερο στο δεύτερο. Η ασθενής καλείται να ανταποκριθεί στη μάχη με τον εχθρό, την ίδια ώρα που μία σωρεία σκέψεων τριγυρίζουν στο μυαλό της.

Δεν είναι σπάνιο σε τέτοιες περιπτώσεις κάποιος να μην ξέρει πώς να μιλήσει στην ασθενή. Να φοβάται τι να πει. Ποιες λέξεις να διαλέξει. Να μην ξεστομίσει κάτι με λάθος τρόπο δημιουργώντας δυσάρεστα συναισθήματα αντί για την παρηγοριά και τη στήριξη που σκόπευε να προσφέρει.

Η ειδικός μιλάει για όλα όσα μας προβληματίζουν - Πώς να μιλήσουμε στην ασθενή

Η ψυχολόγος Βέρα Φερεντούρου μάς μίλησε για το θέμα και απάντησε σε όλα εκείνα τα ερωτήματα που απασχολούν το μυαλό μας σε τέτοιες περιπτώσεις, ώστε να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από τα κουτάκια του άγχους και της αμφιβολίας και να μπορέσουμε να βοηθήσουμε ουσιαστικά την ασθενή.

Πολλές φορές, όταν κάποιος ακούει ότι ένα φιλικό του πρόσωπο έχει διαγνωστεί με καρκίνο αποστασιοποιείται ή και εξαφανίζεται, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δε νοιάζεται. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο όταν κάποιος ακούει ότι ένα φιλικό του πρόσωπο έχει καρκίνο, αν και θέλει να βοηθήσει, να μην ξέρει τι να κάνει. Mη γνωρίζοντας πώς να διαχειριστεί την κατάσταση, έχει ως αποτέλεσμα να απομακρυνθεί ή και να εξαφανιστεί. Καταρχάς, είναι σημαντικό να διαχειριστεί τα δικά του συναισθήματα, όπως το ξάφνιασμα, τη στενοχώρια, την αμηχανία ή και τον θυμό που αισθάνεται ο ίδιος για αυτό που συνέβη στο φιλικό του πρόσωπο.

Σήμερα ένας μεγαλύτερος αριθμός ατόμων σε σχέση με το παρελθόν ζει με καρκίνο. Κάθε μέρα ανακαλύπτονται νέοι τρόποι θεραπείας. Το να έχει κάποιος καρκίνο δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα πεθάνει. Τίποτα από όσα έκανες ή παρέλειψες να κάνεις δεν προκάλεσε τον καρκίνο, όπως τίποτα από όσα σκέφτηκες ή είπες δεν προκάλεσε τον καρκίνο.

Θυμήσου ότι η γνώση και η ενσυναίσθηση είναι οι καλύτεροι και σωστότεροι σύμμαχοι στην προσπάθεια μας να νικήσουμε τους φόβους μας και τη γενικότερα την αμηχανία που μας διακατέχει. Το να αποδεχτείς και να ξεπεράσεις το δικό σου πρόβλημα είναι γενναιότητα. Το να ενισχύσεις τον συνάνθρωπο σου να ξεπεράσει και εκείνος το πρόβλημα του είναι ηρωισμός.

#ΕδώΓιαΕσένα: Ένας οδηγός για την περιποίηση της επιδερμίδας σε κάθε στάδιο της θεραπείας σου

Πώς μπορεί να ξεπεράσει αυτήν την αμηχανία, ώστε να καταφέρει να βοηθήσει ουσιαστικά;

Όσα περισσότερα μαθαίνεις για την ασθένεια, το πόσο έχει επηρεάσει τα συναισθήματα και γενικότερα την ψυχολογία του φιλικού σου προσώπου ή την καθημερινότητα, τόσο λιγότερη αμηχανία θα αισθάνεσαι και θα μπορείς να βοηθήσεις ουσιαστικά, ώστε να μη χρειάζεται να επαναλαμβάνει συνεχώς πληροφορίες που έχουν να κάνουν με τη διάγνωση και τη θεραπεία του. Έπειτα, μπορείς να μιλήσεις μαζί του για θέματα που δεν έχουν να κάνουν με τον καρκίνο, πχ. για θέματα που ανήκουν στην γκάμα των ενδιαφερόντων του.

Ο διάλογος είναι αμήχανος. Πολλές φορές δεν ξέρεις τι να πεις, όμως σημαντικό είναι να θυμάσαι ότι δεν έχει και τόση σημασία τι θα πεις αλλά το να είσαι πρόθυμος, θετικός να ακούσεις και να καταλάβεις πώς αισθάνεται το φιλικό σου πρόσωπο. Η παρουσία είναι πολύ σημαντική. Είναι θετικό (η ασθενής) να αναγνωρίζει τα συναισθήματα της και να μιλά για αυτά με ειλικρίνεια ακόμα και αν αισθάνεται κουρασμένη, ανήσυχη, μελαγχολική ή θυμωμένη. Ή να κλαίει όταν το έχει ανάγκη, γιατί με αυτόν τον τρόπο απελευθερώνει την ένταση και το στρες και έχει ως αποτέλεσμα να σε φέρει πιο κοντά με την ασθενή.

Όταν μια γυναίκα έχει μόλις διαγνωστεί με καρκίνο (του μαστού) τι θέλει/έχει ανάγκη να ακούσει; Γιατί συχνά δεν ξέρουμε τι να πούμε και νιώθουμε αμήχανα μήπως επιλέξουμε τα λάθος λόγια.

«Αν θέλεις ποτέ να μιλήσεις είμαι εδώ για εσένα», «Σε σκέφτομαι», «Σε νοιάζομαι», «Πώς μπορώ να σε βοηθήσω;», είναι μερικές από τις βοηθητικές εκφράσεις που ξεκλειδώνουν την ασθενή. Όπως κάθε γυναίκα είναι διαφορετική έτσι και κάθε καρκίνος του μαστού αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση. Οπότε προσεγγίζουμε με μοναδική ταυτότητα επικοινωνίας, γιατί η κάθε γυναίκα ενεργοποιεί προσωπικό μηχανισμό αντιμετώπισης. Στη συγκεκριμένη περίοδο, θα έχει διακυμάνσεις η αισιοδοξία της και δεν θα είναι εκ των πραγμάτων ευδιάθετη κάθε στιγμή. Είναι σημαντικό να έχει επίγνωση της κατάστασης να μην αισθάνεται ότι πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή των συναισθημάτων.

Αρά και εμείς στον διάλογο μαζί της επιλέγουμε να είμαστε ανθρώπινοι και ειλικρινείς. Επιπλέον, σημαντικό είναι η συζήτηση σας να επικεντρώνεται σε θετικά συναισθήματα και θέματα.

#ΕδώΓιαΕσένα: Χημειοθεραπεία και φρύδια – Όλα όσα ήθελες να ρωτήσεις βρίσκουν απάντηση εδώ!

Έχετε ακούσει κάποια λάθος φράση ή λάθος συμπεριφορές σε τέτοιες περιπτώσεις;

Να αποφεύγεις αναφορές σε παλιές συμπεριφορές που μπορεί να συνδέονται με την εμφάνιση του καρκίνου, όπως π.χ. το κάπνισμα και το αλκοόλ. Οι περισσότεροι ασθενείς αισθάνονται ενοχές για αυτές. Ξεχνάμε εκφράσεις, όπως «Ξέρω ακριβώς πώς αισθάνεσαι», «Μην ανησυχείς», «Να είσαι δυνατή», «Θα πάνε όλα καλά». Επίσης, αποφεύγουμε τη σύγκριση της φίλης μας με κάποια άλλη που γνωρίζουμε, διότι η εμπειρία κάθε γυναίκας με τον καρκίνο του μαστού είναι διαφορετική. Επιπλέον, αποφεύγουμε σχόλια στις αλλαγές που θα έχει υποστεί στην εξωτερική της εμφάνιση, όπως η απώλεια των μαλλιών, η απώλεια βάρους ή κάποια αναφορά στο στήθος.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι να κλείνουμε το κινητό κατά τη διάρκεια της επίσκεψης και να αφοσιωνόμαστε στο φιλικό μας πρόσωπο. Επίσης, οι συχνότερες μικρότερης διάρκειας επισκέψεις είναι πιο ωφέλιμες από τις σπάνιες και μεγαλύτερες σε διάρκεια που μπορεί να κουράζουν την ασθενή. Χρήσιμο είναι να αποφεύγουμε τα έντονα αρώματα, καθώς οι ασθενείς συνήθως είναι ευαίσθητοι στις έντονες μυρωδιές.

Αν μας πει ότι θέλει να μείνει μόνης της, πώς πρέπει να προσεγγίσουμε το θέμα; Υπάρχουν ασθενείς που δε θέλουν τους δικούς τους να στενοχωριούνται. Είναι σωστό να την πιέσουμε;

Στην περίπτωση που αρνηθεί οποιαδήποτε συμπαράσταση ή φροντίδα, αποδέξου το με κατανόηση και μην το παίρνεις προσωπικά, διότι στο φιλικό σου πρόσωπο γίνονται εσωτερικές συναισθηματικές ανακατατάξεις που σκοπό έχουν την ψυχική αποδοχή του τι της συμβαίνει αλλά και για την ψυχική της επάνδρωση να αντιμετωπίσει αυτό που της συμβαίνει. Στο σημείο αυτό σκόπιμο είναι να τονίσουμε ότι ο διάλογος μπορεί να μην είναι συνεχόμενος. Ενεργοποιούμε κι άλλους τρόπους επικοινωνίας, όπως το θερμό και υποστηρικτικό άγγιγμα ή η αισιόδοξη βλεμματική επαφή. Το πιο βασικό είναι ότι και η παρουσία σου μόνο αρκεί.

Μπορεί να αισθάνεσαι μόνη, ακόμα και όταν περιβάλλεσαι από άτομα της οικογένειάς σου, διότι αισθάνεσαι ότι κανείς δεν μπορεί να αντιληφθεί την κατάσταση που περνάς και που καλείσαι να αντιμετωπίσεις. Κάθε άτομο το διαχειρίζεται με τον δικό του τρόπο. Επειδή κάθε άτομο είναι διαφορετικό, δεν υπάρχει σωστός και λανθασμένος τρόπος διαχείρισης μιας τέτοιας κατάστασης.

Συχνά, το αίσθημα της απομόνωσης γίνεται εντονότερο εάν δεν προσπαθήσει το άτομο να εκφράσει τα συναισθήματά του. Πολλές φορές είναι δύσκολο να μιλήσεις σε φίλους και σε συγγενείς για το τι πραγματικά νοιώθεις. Όσο λιγότερο μιλάς, όμως, για αυτό που περνάς, τόσο ο καρκίνος θα εγκλωβίζει την σκέψη σου, θα απομυζεί την ενέργεια σου και θα σε οδηγεί στη μοναξιά.

Εάν δεν επιζητάς βοήθεια από το οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον, τότε βοηθητικό είναι να μιλήσεις σε κάποιον εκτός οικογενείας. Αυτός μπορεί να είναι κάποιος ειδικός ψυχικής υγείας, ειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό ή μπορείς να απευθυνθείς σε κάποιο οργανισμό υποστήριξης. Έρευνες έχουν δείξει ότι, όταν ο γιατρός υποδείξει ειδικό ψυχικής υγείας, υπάρχει πολύ καλή συνεργασία και εξέλιξη στον ασθενή.

Τα μαλλιά και το στήθος είναι συνδεδεμένα με την θηλυκότητα. Τι θα την βοηθήσει να διαχειριστεί μια πιθανή ανασφάλεια που μπορεί να της δημιουργηθεί αν τα χάσει;

Η γυναίκα κοιτάζοντας τον εαυτό της στον καθρέπτη χωρίς μαλλιά σοκάρεται και αισθάνεται βαριά άρρωστη. Το μαλλί είναι συνδεδεμένο με τη θηλυκότητα, όπως και στην απώλεια του μαστού κρύβεται βαθύτερος φόβος. Το αίσθημα ότι η συγκεκριμένη ασθένεια πλήττει βαθιά τη θηλυκή της υπόσταση, την εικόνα. Σημειώστε ότι ο μαστός, διαχρονικά, αποτελεί το σύμβολο της γυναικείας φύσης και ομορφιάς. Και είναι φυσικό για μία γυναίκα να φοβάται τις πιθανές επιπτώσεις στην ερωτική της ζωή, ακόμα και τον κίνδυνο της απόρριψης. Το ενθαρρυντικό είναι ότι γίνεται αποκατάσταση του μαστού και με σύγχρονους ιατρικούς τρόπους και των μαλλιών σε σύντομο χρονικό διάστημα θα επανέλθει η εικόνα της.

Αν είσαι στη φάση της χημειοθεραπείας κι έχεις χάσει τα μαλλιά σου, αυτή η λύση θα σου φανεί χρήσιμη

Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η ψυχολογία για μια ασθενή;

Επειδή η ψυχολογία της ασθενούς είναι το όχημα της για την ίαση, δίνεται έμφαση στο πώς αισθάνεται. Είναι σημαντικό να μπορεί να μιλά ειλικρινά και να κλαίει αν το έχει ανάγκη. Αυτό θα τη βοηθήσει να απελευθερώσει την ένταση και το στρες.

Εάν καταφέρει να ανοίξει την καρδιά της και να μιλήσει για αυτό που βιώνει, τότε έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα στο να αισθανθεί πολύ καλύτερα. Όσο λιγότερο μιλάς για αυτό που περνάς, τόσο ο καρκίνος θα εγκλωβίζει τη σκέψη σου, θα απομυζεί την ενέργεια σου και θα σε οδηγεί στη μοναξιά.

Αν μια ασθενής (με καρκίνο του μαστού) ερχόταν για ψυχοθεραπεία, ποιο θα ήταν το τελευταίο πράγμα που θα θέλατε να θυμάται φεύγοντας από την συνεδρία;

Το να βρει το νόημα της ζωής. Δηλαδή, να φύγει με θετική σκέψη, ελπίδα, αισιοδοξία και όνειρα για τη ζωή. Τις περισσότερες φορές, δυστυχώς, γίνεται αντιληπτή όταν εμείς οι ίδιοι βιώσαμε μία τέτοια κατάσταση. Μπορεί να μοιάζει παράδοξο το ότι μέσα από επίπονες εμπειρίες μπορεί να βγουν πολύ θετικά και ωφέλιμα εφόδια για να συνεχίσουμε τη ζωή μας.

Το να αναγνωρίζει τα συναισθήματα της και να μιλά για αυτά με ειλικρίνεια ακόμα και αν αισθάνεται θυμωμένη, πικραμένη, κουρασμένη, ανήσυχη, μελαγχολική είναι απόλυτα φυσιολογικό και, μάλιστα, αυτό δείχνει ότι είναι συντονισμένη με το μέσα της και ακούει τα συναισθήματα της, δηλαδή τις ανάγκες της. Δεν υπάρχουν θετικά και αρνητικά συναισθήματα. Υπάρχει μόνο «ακούω τις ανάγκες μου και τις εκφράζω». Θα ήθελα να θυμάται ότι είναι σημαντικό να μείνει συντονισμένη με τα αυτά που αισθάνεται. Τα συναισθήματα είναι σαν το ουράνιο τόξο, δηλαδή δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε κάποιο χρώμα. Όλα τα συναισθήματα μάς εξελίσσουν.

Ευχαριστούμε τη Βέρα Φερεντούρου

Ψυχολόγο / Ψυχοθεραπεύτρια

www.instagram.com/feredourou_vera

01

06