H μαγευτική Arles: Tαξίδι στην αγαπημένη πόλη του Van Gogh

Με τα σπίτια με τις πορτοκαλοκίτρινες στέγες, τις γοητευτικά φθαρμένες τοιχοποιίες και τα διάσημα παλ πορτοπαράθυρα, απομεινάρια από κάποια περασμένα μεγαλεία.

Είναι η παλαιά «Ρώμη της Γαλατίας», η συνεσταλμένη και λίγο σνομπ, αν και «επαρχιώτισσα».

Η αγαπημένη των καλλιτεχνών, η μούσα του Βίνσεντ Βαν Γκογκ. Είναι η πόλη με το κελαρυστό όνομα, σαν το ποτάμι που τη διασχίζει, είναι η Αρλ…

Φθάσαμε αργά το βράδυ στο HomeExchange σπίτι της Sabine στην άκρη της παλιάς πόλης που έμοιαζε σκοτεινή και εύθραυστη έτσι όπως ήταν έρημη, σχεδόν εγκαταλειμμένη. Ένα σπίτι πολύ παλιό, ανακαινισμένο όμως με πολύ γούστο από την οικοδέσποινα μας.

H Sabine μένει στη Λιλ και έχει αυτό το σπίτι γιατί λατρεύει τη γοητευτική αυτή πόλη που εξακολουθεί να ζει μέσα στη τέχνη. Και με τις συμβουλές της είδαμε τη πόλη με τα μάτια του «γνώστη»…

Περπατάς στη παλιά πόλη και έχεις την αίσθηση ότι ο χρόνος σταμάτησε.

Ότι δεν κύλησε από τις μέρες που στα ίδια στενά βάδιζε ο «τρελός» ζωγράφος με το καβαλέτο στον ώμο. Μικρές πλατείες, χαριτωμένα μπιστρό, γκαλερί και φούρνοι με μοσχομυριστό ψωμί. Ούτε μια στιγμή δεν έχεις την αίσθηση ότι βρέθηκες σε «τουριστικό» μέρος. Καμιά κραυγαλέα αναπαλαίωση, καμιά προσπάθεια αποτυχημένου λίφτινγκ.

Η Αρλ σίγουρα δεν μετατράπηκε σε σκηνικό για τις ανάγκες των χιλιάδων τουριστών που την επισκέπτονται( αχ πόσα και πόσα μέρη στο τόπο μας -και όχι μόνο -δεν καταστράφηκαν από αυτή τη μανία ).

Highlight για μένα ήταν η βόλτα το σούρουπο στο ποτάμι

Αλλά και το υπέροχο «παλλαϊκό» μουσείο REATTU και το πρόσφατα ανακαινισμένο ξενοδοχείο ARLATAN, αληθινό κόσμημα στη πόλη, όπου αξίζει να πάτε για καφέ στο αίθριο η για ποτό στο μπαρ.

Όσο πιο πολλά χρονάκια κουβαλάνε στην πλάτη τους κάποιες πόλεις τόσο πιο όμορφες δείχνουν…

Σαν το καλό γαλλικό κρασί. Θυμούνται τους περασμένους εραστές που τις λάτρεψαν και ονειρεύονται τους επόμενους που θα μαγέψουν.

Αυτοί που πρώτοι δόξασαν -και κυρίως στόλισαν- την Αρλ ήταν οι Ρωμαίοι, με το γνωστό «σεμνό» τους τρόπο…

Παράδειγμα, η Αρένα της, ένα πέτρινο μεγαθήριο χωρητικότητας περίπου 15.000 θεατών, που φιλοξενεί έως σήμερα ταυρομαχίες και θεωρείται ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα ρωμαϊκά μνημεία της Ευρώπης!

Και η γιγαντιαία εντυπωσιακή νεκρόπολη στο Alyscamps με τις 1500 σαρκοφάγους που φαντάζουν σαν μια υποβλητική νεκρική πομπή.

Τα ρωμαϊκά μεγαλεία είναι όμως το «κερασάκι» της πόλης. Η «τούρτα» είναι ο Βαν Γκογκ.

Ο Βίνσεντ έφτασε εδώ σε ηλικία 35 ετών από τον ανήλιαγο Βορρά, με το όνειρο να ιδρύσει το «Atelier du Midi», μια αποικία καλλιτεχνών. Η Αρλ τον μάγεψε με το φως της, αυτή τη μοναδική διαύγεια της Μεσογείου. Αλλά και με τα χρώματα της. Τα χρώματα στους γύρω λόφους με τα ηλιοτρόπια και τις λεβάντες και τα πάλ πορτοπαράθυρα που μάγεψαν κι εμένα.

Μάλιστα εδώ, καθώς τα πάντα «μαστιγώνονται» από τον ήλιο, ανακάλυψε τη δύναμη του κίτρινου, ενός χρώματος έως τότε «απαγορευμένου» στους ζωγράφους.

Στην Αρλ ο Βαν Γκογκ βρήκε τον τρόπο να εκφράσει την ταραγμένη του ψυχή για την οποία δεν υπήρχε χώρος πουθενά.

Μια μεγαλοφυΐα πολύ μπροστά από την εποχή της. Ένας καλλιτέχνης που στη πατρίδα του πλήρωσε την αντισυμβατικότητά του. με το χλευασμό. Οι κάτοικοι της Αρλ δεν πρωτοτύπησαν Ήταν και γι’ αυτούς ο τρελός του χωριού. Όσο αυτός λάτρεψε την πόλη τους, τόσο οι «φιλήσυχοι κυρ Παντελήδες» της πόλης τον κυνήγησαν. Μέχρι που κατάφεραν να κλειστεί «οικειοθελώς» στο τρελοκομείο του Saint Remy (είχε προηγηθεί το περίφημο κόψιμο του αυτιού του, εξαιτίας ενός συνηθισμένου καβγά με το φίλο του, Gauguin), όπου και πέθανε το 1890.

Στον ενάμιση χρόνο παραμονής του στην Αρλ πρόλαβε να ζωγραφίσει περί τους διακόσιους πίνακες!

Όλοι εμπνευσμένοι από τα τοπία και τις γειτονιές της Αρλ, ακόμη και από τους ανθρώπους της. Ακολούθησαν κι άλλοι διάσημοι ζωγράφοι (για παράδειγμα, ο Πικάσο λάτρεψε επίσης την Αρλ), όμως ο Βαν Γκογκ ήταν ο πρώτος και ο πιο σημαντικός. Κυρίως όμως ( τι ειρωνεία) ήταν αυτός που την έκανε διάσημη στους κύκλους των εραστών της τέχνης.

Η πόλη απέδωσε στον Βίνσεντ το σεβασμό που του αξίζει, έστω και μετά θάνατον.

Δεν είναι μόνο η Fondation Van Gogh όπου φιλοξενούνται έργα καλλιτεχνών εμπνευσμένα από το έργο του – στην οποία υπάρχει όμως μόνο ένας δικός του πίνακας.

Είναι η φροντίδα και η πιστότητα με την οποία ανακατασκεύασαν τις γωνιές της πόλης που αποτύπωσε στους πίνακες του και που ο χρόνος ή ο πόλεμος κατέστρεψαν, όπως για παράδειγμα το διάσημο Cafe la Nuit ή το γεφυράκι Langlois.

Ο σεβασμός τους για το παρελθόν ίσως είναι και ο λόγος που δεν άλλαξαν ούτε οι ίδιοι ούτε η πόλη τους.

Υπερόπτες ή αξιοπρεπείς, μονόχνοτοι ή απλώς ευτυχείς; Το σίγουρο είναι πως οι κάτοικοι της Αρλ, Γάλλοι και πλέον εντυπωσιακά πολλοί Μαροκινοί παραμένουν αυθεντικοί .

Όμως λίγο έξω από τη πόλη ήταν το «κλου». Το Πάρκο Τεχνών LUMA.

Αυτό για το οποίο ζήλεψα που δεν έχουμε κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα.

Ξαναβίωσα εκεί το πολιτισμικό σοκ που έζησα στο Μπιλμπάο και στη Βαλένθια, με τα εντυπωσιακά φουτουριστικά κτίρια να δένουν αρμονικά μέσα σε πόλεις με έντονο παραδοσιακό χαρακτήρα.

Στο πάρκο των καλλιτεχνών, δύο πρώην σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις οι οποίες έχουν μετατραπεί σε μνημειώδεις εκθεσιακούς χώρους, ο Αμερικανός αρχιτέκτονας Frank Gehry (που έφτιαξε και το Guggenheim στο Μπιλμπάο) άφησε το αποτύπωμά του στην Αρλ, με έναν εντυπωσιακό πύργο καλυμμένο με ανοξείδωτο ατσάλι που εγκαινιάστηκε μόλις πέρσι.

Επικεφαλής του πρότζεκτ είναι η Ελβετή συλλέκτρια έργων τέχνης Maja Hoffmann, ιδρύτρια και πρόεδρος του Ιδρύματος LUMA που σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο Selldorf Architects, έχει αναλάβει την λειτουργία του χώρου που -προς το παρόν τουλάχιστον -είναι δωρεάν για το κοινό!!!!

Ο πύργος του Gehry είναι αριστούργημα μέσα και έξω και θα φιλοξενεί ορισμένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του κόσμου της τέχνης.

Περάσαμε μισή μέρα στο χώρο και θαυμάσαμε μεγαλειώδεις εκθέσεις φωτογραφίες (από ασπρόμαυρες ως 3D), mega installations, multimedia κλπ.

Υπάρχει επίσης και ένα ντιζαινάτο εστιατόριο στο κτίριο, το Café Drum, όπου φάγαμε καταπληκτικά μύδια αχνιστά ενώ απολαύσαμε έναν απίθανο καφέ μέσα στο παλιό αμαξοστάσιο με θέα το Πύργο.

«Αυτή η πόλη από την ίδρυσή της είναι γεμάτη με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά μνημεία. Αν δούμε τις διαστάσεις της αρένας της Αρλ, του αρχαίου θεάτρου, σε σύγκριση με την κλίμακα της πόλης, πρόκειται για κάτι πραγματικά μνημειώδες. Άρα η LUMA είναι μια συνέχεια της αρχιτεκτονικής μνημειακότητας» σύμφωνα με τον διευθυντή του ιδρύματος Μουσταφά Μπουχαγιατί. Και έχει απόλυτο δίκιο…

H Arles και ειδικά η LUMA ήταν μια ακόμη ανέλπιστη έκπληξη σε αυτό το ταξίδι.

Γιατί η Αρλ( που την θυμόμουν αδρά, έτσι όπως την είχα επισκεφθεί πριν 20 χρόνια) ήταν για μας αρχικά απλά μια στάση στην όμορφη Camargue για 2-3 μέρες ξεκούραση πριν το δρόμο της επιστροφής. Και τελικά μας βγήκε mind blowing εμπειρία… Που να προλαβαίναμε και τους ερωδιούς….

Μιαν άλλη φορά ίσως.. Γιατί η Sabine μας είπε να νιώθουμε το σπίτι της σαν σπίτι μας