Ένας λόγιος γράφει για τον Όσκαρ Ουάιλντ

Tρέφοντας μεγάλο θαυμασμό για το πνεύμα, το έργο και τη ζωή του Όσκαρ Ουάιλντ, παραδέχομαι πως διαβάζω ότι υπάρχει από και για αυτόν. Το πιο πλήρες λοιπόν κείμενο, σύμφωνα με τα δικά μου κριτήρια είναι του λόγιου Richard Ellmann που μετά από πολλές σπουδές, δίδαξε στα Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, του Γέιλ, του Σικάγου και της Οξφόρδης και εξέδωσε σπουδαίες βιογραφίες για τους Εγγλέζους κορυφαίους συγγραφείς, όπως ο Τζέιμς Τζόις και ο Γουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, ενώ μελέτησε και έγραψε για το έργο των «Τεσσάρων μεγάλων Δουβλινέζων» Ουάιλντ, Σω, Τζόις και Μπέκετ. Ο Ellmann πέθανε τον Μάιο του 1987, στην Οξφόρδη, λίγο μετά την ολοκλήρωση του Όσκαρ Ουάιλντ, βιβλίου στο οποίο είχε αφιερώσει σχεδόν δύο δεκαετίες μελέτης, έρευνας και συγγραφής.

Εγώ η «γκρούπι» τώρα του Ουάιλντ, πριν δυο καλοκαίρια, πήρα την τεράστια επιτομή αυτή που με μεγάλο μεράκι εξέδωσαν οι εκδόσεις «Παττάκης» και πήγα διακοπές. Έως και τενοντίτιδα έπαθα από το βάρος του βιβλίου που σήκωνα σε ξαπλώστρες και καφέ. Για αυτό εσείς να το διαβάσετε τώρα, χειμώνα, ακουμπισμένο σε κάνα τραπεζάκι.
Το βιβλίο ξεκινά παρακολουθώντας την παιδική του ηλικία του Ουάιλντ στο Δουβλίνο και συνεχίζει ακολουθώντας τον στις σπουδές του στην Οξφόρδη όπου ο ίδιος φιλοτέχνησε μπορούμε να πούμε την καλλιτεχνική και εστετίστικη persona του, η οποία έμελλε να λατρευτεί, να βρει μιμητές, να σατιριστεί και τελικά να οδηγηθεί στην καταστροφή.
Νεαρός, στο Λονδίνο μορφωμένος, αφοριστικός, πανέξυπνος, ανατρεπτικός, μαγεύει την υψηλή κοινωνία. Γνωρίζει στα ταξίδια του, τις σπουδαιότερες μορφές της εποχής του. Ουόλτ Ουίτμαν, Σάρα Μπερνάρ, Προυστ, Αντρέ Ζιντ.

Σε έναν ερωτισμό πάντα παθιασμένο και διχασμένο ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες, συνειδητοποιεί για πρώτη φορά, σε ηλικία 32 ετών, τρία χρόνια μετά τον γάμο του με την Κόνστανς Λόιντ, ότι είναι ομοφυλόφιλος και βρίσκει στο πρόσωπο του όμορφου αλλά άστατου Λόρδου Άλφρεντ Ντάγκλας το πάθος που θα τον οδηγούσε τελικά στην ατίμωση και στον εξευτελισμό.

Παράφορη, ιδιοτελής από την πλευρά του Λόρδου, καταστροφική αυτή η σχέση, θα στερήσει απ τον Ουάιλντ την οικογενειακή του θαλπωρή που είχε ανάγκη, τους δυο γιους του, την καταξίωση στον κύκλο του, την επαγγελματική του αποδοχή και τέλος την ελευθερία του. Δημόσια διαπόμπευση, καταδίκη, κτηνώδεις συνθήκες φυλάκισής. Τέλος ο τραγικός θάνατός του στην εξορία, σε ηλικία 46 ετών. Εκείνος πια ο άντρας που έχει γράψει το σπαρακτικό De brofuntis, δε μοιάζει με τον εστέτ κύριο του παρελθόντος του. Η ακρίβεια των αλλαγών και της συγκλονιστική λογοτεχνικής και προσωπικής αλλαγής του Ουάιλντ φωτίζονται σε αυτό το βιβλίο με λεπτομέρειες, αποτυπώνοντας τη κοινωνία τότε αλλά και την τάση των ανθρώπων να αποθεώνουμε ότι δε μας μοιάζει και σύντομα να το γκρεμίζουμε από το βάθρο του και να το εκδικούμαστε γιατί δε μας μοιάζει.

Ένα όνομα μύθος, αλλά ένα συγγραφέας ουσιαστικά ανθρώπινος, πονεμένος, περιθωριοποιημένος, μεγαλοφυής περισσότερο από όσο άφησε ποτέ η σκιά του μύθου αυτού να φανεί.
«Το πνεύμα του» γράφει ο Ellmann «είναι τόσο αναγκαίο και επίκαιρο στην εποχή μας όσο ήταν και εκατό χρόνια πριν. [...] Είναι ένας από μας». Το βιβλίο «αποτελεί θρίαμβο της τέχνης της βιογραφίας», που κάποιοι μας θεωρούμε συγκλονιστικά αναγνώσματα.