Η Kafka στο TeenQueen.gr: Το ραδιόφωνο είναι για μένα μια γέφυρα μεταξύ έκπληξης και γενναιοδωρίας

Έπεσα «πάνω» της τυχαία ένα βράδυ που οδηγούσα στη λεωφόρο Βουλιαγμένης για να πάω για ποτό. Αλλάζοντας ραδιοφωνικούς σταθμούς και ψάχνοντας κάτι που θα με κάνει να κολλήσω... να σου ο Nostos 100.6 και η Kafka (aka Κατερίνα Καφεντζή), η οποία από Δευτέρα ως Παρασκευή και κάθε βράδυ στις 21.00 έχει τη δική της εκπομπή.

Θες οι μουσικάρες που έπαιζε, θες η φωνή της που σε μαγνητίζει; Έμεινα εκεί, κολλημένη στο ραδιόφωνο (και στην κίνηση, να τα λέμε κι αυτά) απολαμβάνοντας... Κάπως έτσι αποφάσισα ότι θέλω να της κάνω μια συνέντευξη και πήγα φουριόζα στη διευθύντριά μου για να ρίξω στο τραπέζι αυτήν την πρόταση.

Εντάξει, δεν ήταν μόνο η φωνή και οι μουσικές της που με συνεπήραν.Ψάχνοντας λίγο περισσότερο για την Κατερίνα, συνειδητοποίησα ότι είναι ένας άνθρωπος με ενδιαφέροντα και με εμπειρία στον χώρο της μουσικής. Μουσικός επιμελητής, παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών, σεναριογράφος ντοκιμαντερ και ιστορικός ερευνητής... Άσε που έχει και περιβαλλοντικές ευαισθησίες, γεγονός που με έκανε να θέλω ακόμα περισσότερο να τη γνωρίσω (είμαι eco lover, τι να κάνω;).

Η Ιφιγένεια Τζόλα στο TeenQueen.gr: «Είχα έντονη εφηβεία! Ήθελα να κάνω την επανάστασή μου»

Τα κατάφερα, λοιπόν, επικοινώνησα μαζί της και επιβεβαιώθηκα. Η Kafka είναι μια γυναίκα με χιούμορ, με εκρηκτική προσωπικότητα και με γνώσεις για τη μουσική. Είναι παθιασμένη με τη δουλειά της, αλλά είναι παθιασμένη και με τη ζωή. Είσαι έτοιμη να τη γνωρίσεις κι εσύ καλύτερα;

Πού και πώς μεγαλώσατε; Πώς ήταν τα παιδικά και εφηβικά σας χρόνια;

Μεγάλωσα στην Αθήνα τα πρώτα 6 χρόνια της ζωής μου, σε ρετιρέ με τεράστια βεράντα, να κάνω παντιλίκια με ποδηλατάκι και τη μητέρα μου να επιστρέφει αεροπορικώς απο τη δουλειά της στην Κρήτη με διάτρηση στομάχου. Κι αυτό, γιατί είχε δει στον ύπνο της πως προσγειώθηκα με το ποδήλατο 5 πατώματα πιο κάτω, στο Αρχοντικό του Σαράντη.

Μετά ήρθε η Κηφισιά στη ζωή μου, ο αδερφός μου που γεννήθηκε μια απίστευτα χιονισμένη μέρα, κρυφτό, κυνηγητό, μπακότερμα με φίλους, εξερευνήσεις με φακούς σε εγκαταλελειμμένα αρχοντικά, τηλεφωνικές φάρσες με την κολλητή μου και πάρα πολλή μουσική. Στην πραγματικότητα ένα καζάνι μουσικής με τουρλού ενότητες.

Πώς ήρθε στη ζωή σας το ραδιόφωνο και τι σημαίνει για εσάς;

Ήρθε μια πρόταση από το πουθενά, ένα βράδυ σε φιλικό σπίτι. Είχα μολις τελειώσει το σχολείο, δε μ᾽ενδιέφερε το ραδιόφωνο, ούτε η μουσική ως σταδιοδρομία. Σαν έφηβη, έφτιαχνα mixtapes για φίλους. Μου έλεγαν πως έχω απίθανο γούστο, μάλλον ενσυναίσθηση της κατάστασης είχα και αυτό τους κολάκευε. Σε κάθε περίπτωση, κάποια στιγμή έπρεπε να βρω και τον εαυτό μου μέσα στον ρόλο του διασκεδαστή (εντυπώσεων). Ας πούμε πως και το ραδιόφωνο με βοήθησε να καταλάβω πού αρχίζουν οι εκλεκτικές συγγένειες με τους ακροατές χωρίς να βρίσκομαι σε μόνιμη περίοδο εκπτώσεων σε σχέση με όσα αγαπάω να μοιράζομαι.

Σε γενικές γραμμές, το ραδιόφωνο για μένα ήταν πάντα μια υπόκωφη γέφυρα μεταξύ έκπληξης και γενναιοδωρίας, γι' αυτόν τον λόγο δε μπορώ να παρακολουθήσω την τσιγκουνιά της ομοιομορφίας και της επανάληψης στους σταθμούς που παίζουν καθημερινά την ίδια λίστα.

''In Women We Trust & Women in Music'': Το απόλυτο event της χρονιάς!

Τι έχει αλλάξει στο κομμάτι της μουσικής από τότε που ξεκινούσατε μέχρι σήμερα;

Αυτό που έχει αλλάξει στη μουσική από τότε που ξεκινούσα είναι πως δεν σπέρνει πλέον στο πέρασμά της “επαναστάσεις” όσον αφορά στο περιεχόμενό της. Το ακόμα πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι όλα όσα έχουν αλλάξει στην ίδια τη χρήση της μουσικής απο την ώρα που ξεκίνησε η μαζική ακρόαση μέσω των δισκογραφικών εταιριών, στα μέσα του 1920. Μου θυμίζει κάτι που είχε μπει ο Μπόρχες για το ταγκό. “Πριν ήταν μια δαιμονολατρία με τη μορφή οργίου, σήμερα είναι ένας τρόπος περπατήματος”.

Αν βάλετε δίπλα-δίπλα τα 100 χρόνια βαδίσματος μιας επικερδέστατης βιομηχανίας με το αρχαιότερο μουσικό όργανο (έναν αυλό) ηλικίας 50.000 ετών θα διαπιστώσετε πως μάλλον έχουμε τερματίσει το κοντέρ τον τελευταίο αιώνα. Και τώρα είμαστε στη φάση που κάνουμε την τρίχα τριχιά καθώς όλοι έχουν εύκολή πρόσβαση σε μια πολύ μικρή πίτα. Δημοκρατία και καπιταλισμός είναι δύσκολη εξίσωση.

Τι νοσταλγείτε από το ξεκίνημά σας;

Όχι πολλά πράγματα. Αθωότητα στη μουσική δεν υπάρχει και μου φόρεσα αρκετά παπούτσια (στενά και φαρδιά) που με έκαναν να σκοντάψω και να καταλάβω την κωμική επίφαση μιας ακόμα ανθρώπινης τέχνης.

Τι είναι αυτό που λείπει αυτήν τη στιγμή από τη μουσική βιομηχανία;

Βγάζει νόημα, αν σας έλεγα πως σε γενικές γραμμές η μουσική βιομηχανία είναι ένα καλομαθημένο παιδί με όλα τα παιχνίδια του κόσμου απλωμένα στα πόδια του, αλλά χωρίς την παραμικρή διάθεση να τα μοιραστεί με αυτούς που ξέρουν να παίζουν;

Ποια μουσική σας αρέσει να παίζετε και ποια να ακούτε όταν είστε σπίτι σας;

Πολύ καλή ερώτηση. Οτιδήποτε μοιράζομαι δημόσια το έχω ήδη απολαύσει με κάποιον τρόπο. Αυτό δε σημαίνει πως κυκλοφορώ μέσα κι έξω απο το σπίτι σαν κινούμενο αντηχείο. Απλώς είμαι πειθαρχημένη, δεν ακούω μουσική στο background παρα μόνο κάποιες φορές όταν οδηγώ. Επίσης αποφεύγω κατα τη διάρκεια της εβδομάδας, για αρκετές ὠρες, ν᾽ακούω τον οποιοδήποτε οργανωμένο ήχο. Μόνο πουλάκια και άλλα παρόμοια. Γενικώς, τραβάω φρένο στις εμμονές ακόμα και απο το διάβασμα που αγαπάω πολύ.

Ραδιοφωνική παραγωγός, σεναριογράφος ντοκιμαντέρ, ιστορικός ερευνητής. Πώς συνδέονται όλα αυτά μεταξύ τους;

Με κάτι που λέει μη βάζεις όλα σου τ᾽αυγά στο ίδιο καλάθι γιατί είτε θα πεινάσεις ή θα βαρεθείς να τρώς ομελέτες.

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αναπτύσσεται το podcast στην Ελλάδα. Θεωρείτε πως ήρθε για να μείνει;

Όπως όλα, ήρθε για να φύγει. Στην Αμερική υπάρχει ήδη κορεσμός. Αλλά σίγουρα θα μείνουν κάποια σημεία αναφοράς στη συνείδηση του κόσμου. Στη δική μου κλείδωσε το This American Life. Αριστουργηματική παραγωγή για το τι πραγματικά σημαίνει δημιουργία και εκτέλεση podcast.

Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο άνθρωπο που θέλει να ασχοληθεί με το ραδιόφωνο; Τι είναι αυτό που πρέπει να κάνει για να πετύχει και να ξεχωρίσει;

Δε θα τον συμβούλευα καθώς όλοι μαθαίνουμε στην πράξη. Κατά καιρούς έχει ζητηθεί η γνώμη μου από ανθρώπους που τους πνίγει το δίκιο τους και συνήθως το παράπονο κλιμακώνεται με τη φράση “γιατί οι άλλοι και οχι εγώ..”. Απαντάω παντού το ίδιο: Κανένας δε χρωστάει σε κανέναν τίποτα, σε οτιδήποτε κάνεις θα πρέπει να έχεις μεγαλύτερο χαρακτήρα από ταλέντο για να σηκώσεις το βάρος του.

Διάβασα ότι συνεργάζεστε με περιβαλλοντικούς οργανισμούς στην Ευρώπη και κυρίως στην Αμερική. Πώς ξεκίνησε το ενδιαφέρον σας για την προστασία του πλανήτη;

Βαδίζω από μικρή με αυτόν τον (βολικό;) μπούσουλα, που λέει πως όλα συνδέονται με όλα. Επομένως, δεν εντυπωσιάζομαι με την αφασία της business as usual/not in my backyard συμπεριφοράς, απ᾽όπου κι αν προέρχεται. Είτε από τους πλούσιους και ισχυρούς, είτε απο τους ίδιους τους καταναλωτές που δημιουργούν με τη στάση τους τα μονοπώλια των ισχυρών, αυτών που αγαπάμε να βρίζουμε στις πλατφόρμες τους. Αλλά ενίοτε με τσιτώνει να διαβάζω πως η κλιματική αλλαγή-κρίση, ας μη συμφωνήσουμε ούτε στον τίτλο, είναι μια ατζέντα για να γίνουν κάποιοι πλουσιότεροι.

Με άλλα λόγια, δεν θα έχεις φύση ν᾽αναπνεύσεις, να τραφείς, να κρυφτείς, να συντηρήσεις ενεργειακές μονάδες, αλλά οι βαθύπλουτοι θα παίζουν monopoly στον καθρέφτη τους μέσα σε καταφύγια εδώ και στον Άρη. Πραγματικά, δεν ξέρω αν είναι μοιρολατρικό ανέκδοτο, αμνησία ή κάποια συλλογική αυτοχειρία γραμμένη στον γενετικό κώδικα αυτή που μας κάνει να πιστεύουμε πως αρκούν παλάτια και εμπορεύματα για να σωθούμε και να σώσουμε. ]

Μήπως επειδή η πρώτη μορφή γραφής δεν είχε να κάνει με κάποιον λογοτεχνικό οίστρο, αλλά με την ανάγκη μας να καταμετρήσουμε βάζα, ψωμιά, ζώα και αποθήκες; Και αν αυτό είναι το θέμα, ποια ομαδική παράκρουση ή θεωρία συνωμοσίας μάς έχει πείσει πως ο πλανήτης θα συνεχίσει να σηκώνει ανθρώπινα παζάρια; Όπως είπε κάποιος, 500 χρόνια νωρίτερα, διαθέτουμε μεγαλύτερη περιέργεια από αντίληψη.

Πώς μπορεί να συνδυαστεί η μουσική με την προστασία του πλανήτη;

Να συνδυαστεί με ενέργειες τύπου μαζευτήκαμε όλοι εδώ να τραγουδήσουμε το περιβαλλοντικό sequel των “We Are The World” και “Do They Know It᾽s Christmas”…δε νομίζω. Βγάζει περισσότερο νόημα αυτή τη στιγμή για τη μουσική να επενδύσει στον τοπικό της χαρακτήρα και στην επαναχρησιμοποίηση των μέσων που (ανα)παράγεται και καταναλώνεται.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο στην αερομεταφορά χιλιάδων καλλιτεχνών ή στους τόνους σκουπιδιών απο πανηγύρια και festival. Απαιτείται ενέργεια, δέντρα, νερό, για την κατασκευή κάθε καινούριας κιθάρας, για κάθε πιατίνι, πιάνο, γλωττίδα πνευστών και άλλων που δε βάζει το μυαλό μας. Όσον αφορά στην επαναφορά της μόδας των δίσκων βινυλίου θα σας έλεγα πως η διαδικασία παραγωγής του PVC είναι όχι μόνο περίπλοκη, αλλά και απολύτως επικίνδυνη, ένα βάρος που το σηκώνει η Ασία, τα ποτάμια της και οι νεαροί εργάτες της.

Όλη μας η ζωή είναι ένα μπαλάκι μεταξύ τύψεων και ηδονής όπως ακριβώς γίνεται με τη διατήρηση και αποθήκευση της τέχνης. Aυτό, η πανάκριβη ιστορική μνήμη σε μορφή μουσείων, βιβλιοθηκών, ηχογραφήσεων με χορηγούς τα τελευταία πολλά χρόνια και τις πετρελαϊκές εταιρείες. Aυτή η συσσώρευση αντικειμένων πάνω σ᾽εναν πλανήτη που πολύ απλά δεν ενδιαφέρεται για κανενός την υστεροφημία.