Το quiet quitting δεν είναι τεμπελιά ούτε ένα απλό hashtag στο Tik Tok - Είναι μια «ηχηρή» δήλωση

Ο Leo Buscaglia στο διάσημο βιβλίο του «Να ζεις, ν' αγαπάς και να μαθαίνεις» λέει πως η αγάπη είναι η ουσία της ζωής. Ένα βιβλίο που πολλοί ξαναδιαβάσαμε εν μέσω πανδημίας στο κυνήγι του νοήματος και της επιτακτικής ανάγκης για αλλαγή του μοτίβου «ζω για να δουλεύω».

Πράγματι, στο φάσμα των ψυχολογικών επιπτώσεων που επέφερε η πανδημία της Covid-19 είναι και τα υπαρξιακά ερωτήματα. Στην εποχή της ταχύτητας και των social media όπου όλα είναι εύκολα προς κατανάλωση, πέταμα και ανακύκλωση, τέθηκε για πρώτη φορά ουσιαστικά το ερώτημα: «ποιο είναι το νόημα;». Ένα ερώτημα με αποδέκτη κάθε σημαντική έκφανση της ζωής που δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο το επαγγελματικό κομμάτι το οποίο και απορροφά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της ζωής μας.

Από τη μεγάλη παραίτηση (οικειοθελή μαζική έξοδο λόγω εξουθένωσης) και το κινεζικό «όχι» στο «996» (αντίδραση ενάντια στο εξαντλητικό πρόγραμμα εργασίας —9 π.μ. έως 9 μ.μ., έξι ημέρες την εβδομάδα), στη σιωπηλή παραίτηση (που θα δούμε παρακάτω) και την αναθεώρηση των αξιών σε επαγγελματικό επίπεδο μιλάμε για φαινόμενα που έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους και συναντώνται κυρίως στις ηλικίες κάτω των 40 ετών. Μιλάμε για τις γενιές των Millennials και Generation Z που όλα γίνονται με βραδύτατους ρυθμούς, όπως για παράδειγμα η δημιουργία οικογένειας, η αγορά ενός αυτοκινήτου, σπιτιού κ.λπ. -σε αντίθεση με τις παλαιότερες γενιές.

Οπωσδήποτε σε αυτό έχει συνηγορήσει και η οικονομική κρίση που προηγήθηκε της πανδημίας καθώς και άλλοι παράγοντες ώστε να δημιουργήσουν τα εν λόγω φαινόμενα τα οποία μιλάνε μεν για εργασιακή παραίτηση αλλά έχουν μια πολύ «ηχηρή» φωνή ως προς το κομμάτι της ποιότητας ζωής. Σε αυτό το πλαίσιο, η αναζήτηση (και) του επαγγελματικού νοήματος έχει γίνει πολύ πιο εμφανής: «Τι πρέπει να σημαίνει η δουλειά για μένα;» ή «Πώς μπορώ να έχω έναν ρόλο που να είναι πιο ευθυγραμμισμένος με τις αξίες μου;».

Κατά τη διάρκεια της μεγάλης παραίτησης (Big quite) που ξεκίνησε από την Αμερική, οι εργαζόμενοι ήρθαν σε επαφή με πλήρη καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων, άρχισαν να αναθεωρούν, να σκέφτονται ουσιαστικά την καριέρα τους, τους μισθούς τους και πώς τους αντιμετωπίζουν στην εργασία. Η έλλειψη ευκαιριών εξέλιξης, οι χαμηλές αμοιβές και το αίσθημα έλλειψης σεβασμού ήταν οι κύριοι λόγοι που οι Αμερικανοί εγκατέλειψαν μαζικά τη δουλειά τους το 2021, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center.

Στην περίπτωση της σιωπηλής παραίτησης τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά καθώς ναι μεν υπάρχει επανεξέταση αλλά δεν υπάρχει άμεση έξοδος. Υπάρχει μια «έκπτωση» στους ρυθμούς, αυστηρή τήρηση των συμφωνηθέντων και μια αδιαφορία για έξτρα υποχρεώσεις όταν αυτές δεν μεταφράζονται σε αύξηση ή προαγωγή.

To quiet quitting δεν είναι τεμπελιά είναι «ηχηρή» δήλωση

To quiet quitting ή αλλιώς σιωπηλή παραίτηση μπορεί να είναι ένας δημοφιλής όρος, αλλά αυτή η τακτική δεν είναι νέα και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συνδέεται με τεμπελιά ή ανεπάρκεια. Οι εργαζόμενοι θεωρούν ότι δεν έχουν κίνητρα και δεν θέλουν να υπερβάλλουν εαυτόν, είτε λόγω του ότι αυτό δεν έχει αντίκρισμα μέσω επιβράβευσης, είτε λόγω μη διαχειρίσιμου φόρτου εργασίας, είτε εξουθένωσης ή έλλειψης ευκαιριών ανέλιξης.

Οι αναρτήσεις του TikTok σχετικά με τη σιωπηλή παραίτηση πιθανότατα έχουν εμπνευστεί από τα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Το #TangPing ή κίνημα «lie flat» αποτελεί ένα λογοκριμένο -πλέον- hashtag που προφανώς προκλήθηκε από τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού της Κίνας και την κουλτούρα των πολλών ωρών. Έτσι, επέστρεψε μέσω των TikTokers που έχουν αγκαλιάσει τη «σιωπηλή παραίτηση» τόσο που την έκαναν viral.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Ζαίντ Χαν, ενός 24χρονου μηχανικού στη Νέα Υόρκη, ο οποίος δημοσίευσε στο Tik Tok ένα βίντεο για το quite quitting που συγκέντρωσε τρία εκατομμύρια προβολές σε δύο μόλις εβδομάδες. O Χαν εξήγησε: «Υιοθετήστε την ιδέα να προχωρήσετε πιο πέρα. Αποτινάξτε την νοοτροπία ότι η εργασία πρέπει να είναι η ζωή σας».

Οι quite quitters αποτελούν τουλάχιστον το 50% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ-πιθανότατα περισσότερο, όπως διαπιστώνει η παγκόσμια έκθεση για το χώρο εργασίας της Gallup. Ακόμη, τα στοιχεία δείχνουν ότι για το 2022 μόνο το 9% των εργαζομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν αφοσιωμένοι ή ενθουσιασμένοι με την εργασία τους, καταλαμβάνοντας την 33η θέση σε 38 ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, έρευνα προσωπικού του NHS, που διεξήχθη το φθινόπωρο του 2021, έδειξε ότι το ηθικό είχε πέσει από 6,1 στα 10 σε 5,8 και η παραγωγικότητα του προσωπικού είχε μειωθεί από 7,0 σε 6,8.

Οι εργαζόμενοι θέλουν μεν να ολοκληρώσουν τη δουλειά αλλά να θέσουν σαφή όρια ώστε να βελτιώσουν την ισορροπία μεταξύ εργασιακής και προσωπικής ζωής. Θέλουν απλώς να κάνουν αυτά για τα οποία πληρώνονται και έχουν συμφωνήσει. Τίποτα παραπάνω.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε αυτή την επαγγελματική φάση στη ζωή τους, εξακολουθούν να εκπληρώνουν τα εργασιακά τους καθήκοντα, αλλά δεν προσυπογράφουν την κουλτούρα «η δουλειά είναι ζωή» για να καθοδηγούν την καριέρα τους και να ξεχωρίζουν στους ανωτέρους τους. Παραμένουν σε αυτό που περιλαμβάνεται στην περιγραφή της δουλειάς τους και όταν επιστρέφουν στο σπίτι, αφήνουν πίσω τους τη δουλειά και επικεντρώνονται σε μη επαγγελματικά καθήκοντα και δραστηριότητες. Με απλά λόγια θέλουν να ζήσουν τη ζωή τους και να θέσουν σε mute τη δουλειά αφού σχολάσουν.

Η σιωπηλή παραίτηση θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι ένας εργαζόμενος δεν είναι ευχαριστημένος στη θέση του ή βιώνει εξάντληση. Είναι ένας τρόπος που αντιμετωπίζει την εξουθένωση και τα αλλεπάλληλα burn outs. Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι έχει αποφασίσει να φύγει και αναζητά ήδη άλλη δουλειά.

Γιατί οι εργαζόμενοι υιοθετούν το quite quitting;

Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο τη σιωπηλή παραίτηση καθώς ανέτρεψε την εργασιακή κουλτούρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν τον χρόνο να σκεφτούν και να αμφισβητήσουν την καριέρα τους και να αναζητήσουν περισσότερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, σύμφωνα με την έκθεση Global Talent Trends 2022 του LinkedIn. Τώρα, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προωθήσουν τη δυσαρέσκειά τους όπως έγινε και στο TikTok.

Η εργασία από το σπίτι έχει επίσης αλλάξει τη δυναμική του χώρου εργασίας, επειδή οι εργαζόμενοι και οι διευθυντές επικοινωνούν με διαφορετικούς τρόπους μέσω διαδικτυακών συναντήσεων σε πλατφόρμες όπως το Zoom ή το Teams. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις μπορεί να είναι πιο επίσημες από τις συνεδρίες συνομιλίας που γίνονται σε ένα γραφείο, επειδή πρέπει να προγραμματιστούν αντί να είναι αυτοσχέδιες. Οι περιορισμένες συναντήσεις μπορεί να προκαλέσουν αποσύνδεση μεταξύ εργαζομένων και διοίκησης. Η υποστήριξη, ο έπαινος και το γενικότερο feedback, που κάνουν τους εργαζόμενους να αισθάνονται μια ασφάλεια τείνουν να χαθούν.

Η ακρίβεια και η μη αύξηση των μισθών μπορεί επίσης να είναι ένας μεγάλος παράγοντας στο γιατί οι άνθρωποι δεν θέλουν να θέσουν ως προτεραιότητα την καριέρα τους. Στην πραγματικότητα, οι εργαζόμενοι κερδίζουν λιγότερα χρήματα -κάνοντάς τους να αναρωτιούνται γιατί πρέπει να εργάζονται τόσο σκληρά και παραπάνω. Αφού, δεν έχει κανένα νόημα.

Σημάδια αθόρυβης παραίτησης

Τα σημάδια της σιωπηλής παραίτησης μπορεί να λάβουν διάφορες μορφές, ανάλογα με τους λόγους που ο εργαζόμενος θέλει να αποσυνδεθεί από τη δουλειά. Εάν ένας εργαζόμενος είναι πραγματικά δυσαρεστημένος, τα σημάδια μπορεί να είναι πολύ πιο αισθητά από κάποιον που έχει τον απλό στόχο να θέλει μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Μερικά σημάδια αθόρυβης παραίτησης περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• μη συμμετοχή σε συνεδριάσεις
• άφιξη αργά ή αναχώρηση νωρίς
• μείωση της παραγωγικότητας
• λιγότερη συνεισφορά σε ομαδικά έργα
• έλλειψη πάθους ή ενθουσιασμού

Η αυξητική τάση

Η εν λόγω τάση άνθησε το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και συνεχώς οι διαστάσεις της αυξάνονται σηματοδοτώντας μια σημαντική αποσύνδεση μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών τους. Πολλοί εργαζόμενοι που υιοθετούν την τάση του quite quitting ταιριάζουν στον ορισμό της Gallup ότι «δεν ασχολούνται» τόσο στη δουλειά -κάνουν δηλαδή τα συμφωνηθέντα και τίποτα παραπάνω καθώς θέλουν να είναι ψυχολογικά αποκομμένοι από τη δουλειά τους. Αυτό περιγράφει το μισό εργατικό δυναμικό των ΗΠΑ. Όλοι οι άλλοι είναι είτε αφοσιωμένοι (32%) είτε ενεργά αποδεσμευμένοι (18%). Οι τελευταίοι είναι «δυνατοί παίχτες παραίτησης». Οι ενεργά αποδεσμευμένοι εργαζόμενοι τείνουν να έχουν τις περισσότερες από τις ανάγκες του χώρου εργασίας τους ανεκπλήρωτες και να σκορπίζουν τη δυσαρέσκειά τους. Εκείνοι, είναι και οι πιο «ηχηροί» στις αναρτήσεις του TikTok που έχουν δημιουργήσει εκατομμύρια προβολές και σχόλια.

Ο χώρος εργασίας έχει γίνει χειρότερος για τους νεότερους υπαλλήλους

Η Gallup διαπιστώνει μείωση της ικανοποίησης των εργαζομένων που ανήκουν στη γενιά των Gen Z και των Millennials. Αυτή είναι μια σημαντική διαπίστωση που έχει και που θα έχει πολλές συνέπειες στο μέλλον. Από την πανδημία και έπειτα, οι νεότεροι εργαζόμενοι έχουν μειωθεί σημαντικά καθώς αισθάνονται ότι δεν τους νοιάζονται και δεν τους δίνουν την ευκαιρία να ανελιχθούν.

Επίλυση του quite quitting

Είναι σαφές ότι η σιωπηλή παραίτηση είναι και απόρροια κακής διαχείρισης. Μόνο ένας στους τρεις διευθυντές ασχολείται ουσιαστικά με έναν υπάλληλο. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη ώστε η ανώτερη ηγεσία να αξιολογήσει τα εν λόγω στελέχη της για να κερδίσει έδαφος στη νέα quite quitting συνθήκη.

Οι προϊστάμενοι πρέπει να μάθουν πώς να μπορούν να υποστηρίξουν επί της ουσίας τους υπαλλήλους να μειώσουν την εξουθένωση δίνοντας κίνητρα και έμπνευση. Μόνο εκείνοι είναι σε θέση να τους γνωρίζουν ως άτομα και να ξέρουν την κατάσταση της ζωής τους, τις δυνάμεις και τους στόχους τους ώστε να τους ενθαρρύνουν.

Η Gallup βρίσκει ότι η καλύτερη απαίτηση και συνήθεια που θα πρέπει να αναπτύξουν οι επιτυχημένοι μάνατζερ είναι να έχουν μια ουσιαστική συζήτηση την εβδομάδα με κάθε μέλος της ομάδας 15-30 λεπτά.

Οι προϊστάμενοι πρέπει να δημιουργήσουν το κλίμα για το μέγιστο της ατομικής απόδοσης και την ομαδικής συνεργασίας και οι εργαζόμενοι πρέπει να δουν πώς η εργασία τους συμβάλλει στον ευρύτερο σκοπό του οργανισμού. Και είναι σημαντικό κάθε οργανισμός να υιοθετεί μια κουλτούρα στην οποία οι άνθρωποι που εμπλέκονται να νιώθουν ότι ανήκουν.

Ένα απλό συμπέρασμα

Η σιωπηλή παραίτηση δεν είναι ούτε «τα περιμένω όλα εύκολα», ούτε «βαριέμαι να δουλέψω», ούτε «είμαι τεμπέλης», ούτε «ακολουθώ το trend». Το quite quitting αποτελεί μια «ηχηρή» δήλωση σε εργασιακές συνθήκες που υπονομεύουν την ποιότητα της ζωής του εργαζομένου χωρίς ποσοτικά να «βγαίνουν τα νούμερα» σε οικονομικό επίπεδο.

Ποιο το νόημα, λοιπόν, να εργάζεται κανείς καταθέτοντας καθημερινά κομμάτια της ψυχής του όταν ο μισθός του είναι απογοητευτικός; Αυτή η ερώτηση αποτελεί και την απάντηση στο γιατί το quite quitting θα είναι ένα επαναλαμβανόμενο viral trend.

Το μεγάλο ερώτημα των quitters αυτή τη στιγμή είναι άλλο: «σιωπηλή παραίτηση ή μεγάλη παραίτηση; Μένουμε ακίνητοι αλλά "σβήνουμε"; Ή μήπως κινούμαστε προς κάτι;».