Στο φετινό 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, που διεξάγεται από 7 έως 17 Μαρτίου, θα προβληθούν 67 μεγάλου και μικρού μήκους ελληνικές ταινίες. Το Queen.gr δεν θα μπορούσε να λείπει από τον κορυφαίο θεσμό που θίγει σε παγκόσμιο επίπεδο τεράστια ζητήματα προβληματισμού και συζήτησης μέσα από τη ματιά σπουδαίων δημιουργών που έχουν ως άξονα την αλήθεια.
Ποτήρι, μισογεμάτη ζωή: Στα ανεκπλήρωτα όνειρα του Rogier Kappers στο 26ο ΔΦΝΘ κάπου είδαμε και εμάς
Τμήμα Διεθνές Διαγωνιστικό Newcomers - May Your Will Be Done
Πριν από μερικά χρόνια, ο Ισπανός σκηνοθέτης Adrián Silvestre προσεγγίστηκε για να γυρίσει μια ταινία σχετικά με την ευθανασία και το δικαίωμα να πεθάνει κανείς με αξιοπρέπεια. Αυτό που δεν περίμενε ήταν ότι η πιο παραδοσιακή διαδικασία έρευνας θα έδινε τη θέση της σε μια προσωπική ανακάλυψη: Ο ίδιος ο πατέρας του, ο Ricardo, είναι το θέμα ντοκιμαντέρ. Μετά από 23 χρόνια χωρίς καμία απολύτως επαφή, η συνάντησή τους έγινε ο πυρήνας του «May Your Will Be Done».
Στο κέντρο του φιλμ βρίσκεται ο Ρικάρντο, ένας το πάλαι ποτέ μπον βιβέρ (στα όρια της ανευθυνότητας), ο οποίος μετά από δύο καρδιακές προσβολές, άρρωστος και σχεδόν τυφλός, επιζητά την ευθανασία. Αλλά προτού πεθάνει θέλει να συμφιλιωθεί με τους δύο γιούς του, έχοντας αφήσει τις μεταξύ τους σχέσεις να σβήσουν στη διάρκεια των χρόνων.
Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Διαγωνιστικό Τμήμα Πρωτοεμφανιζόμενων του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου ο Silvestre είχε ήδη κερδίσει το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής για τη μεγάλου μήκους ταινία του «Sediments» το 2021. Το «May Your Will Be Done» είναι παραγωγή της Nanouk Films με έδρα τη Βαρκελώνη, του δημιουργικού πρωταθλητή ντοκιμαντέρ πίσω από το νικηφόρο στο Λοκάρνο «Dead Slow Ahead», σε συμπαραγωγή με τις Producciones del Barrio και Atresmedia Cine.
26ο ΔΦΝΘ: Το «Γενηθήτω το θέλημά σου» & το debate που θίγει το δικαίωμα της αξιοπρέπειας στον θάνατο
Μιλώντας μας μετά από την πρεμιέρα, ο σκηνοθέτης δήλωσε ότι βρέθηκε σε μια θέση που ήταν ταυτόχρονα εκπληκτική και προκλητική. Όταν οι συζητήσεις με τον πατέρα του άρχισαν να περιστρέφονται γύρω από το θέμα της ευθανασίας, συνειδητοποίησε ότι είχε μπροστά του την πιο κατάλληλη ιστορία και, σύμφωνα με τα λόγια του, «κανείς δεν θα μπορούσε να την πει καλύτερα από εμένα». Αλλά ένα τόσο προσωπικό ταξίδι, που εκτείνεται ανάμεσα σε μη συμφιλιωμένο παρελθόν και μέλλον που κόβεται, δεν μεταφράζεται εύκολα σε ταινία. Για το σκοπό αυτό, η τάση του Silvestre να αναμειγνύει την πραγματικότητα με τη μυθοπλασία αποδείχθηκε χρήσιμη. Για έναν σκηνοθέτη που συνήθως διεξάγει εργαστήρια με μελλοντικά θέματα ντοκιμαντέρ ή φυσικούς ηθοποιούς, η προοπτική να κινηματογραφήσει την οικογένειά του -τον ξάδελφο, τον αδελφό και τη μητέρα του- φαινόταν απλή.
Η συνάντηση με το πατέρα του μετά από 23 χρόνια
Αυτό που βλέπουμε στην ταινία είναι η πρώτη τους συνάντηση μετά από δύο και πλέον δεκαετίες σιωπής. Αναλογιζόμενος τη διαδικασία επανασύνδεσης με έναν αποξενωμένο γονέα μπροστά στην κάμερα, ο Silvestre σημείωσε ότι η αρχή ήταν ήδη ένα σημείο καμπής και για τους δύο. Η πράξη της κινηματογράφησης αυτής της πρώτης επανασύνδεσης, τον έκανε να συνειδητοποιήσει ότι «ο Ricardo εξακολουθούσε να είναι το πρόσωπο που μόλις και μετά βίας θυμόμουν. Όπως όλοι αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, έτσι και εγώ έπρεπε να ξαναγνωρίσω τον ίδιο μου τον πατέρα».
Ως αποτέλεσμα, η ίδια η κινηματογράφηση έγινε ένα εργαλείο «επαναγνωριμίας». Τόσο σκηνοθέτης όσο και συμμετέχων, ο Silvestre όχι μόνο κατέγραφε προσωπικές μεταμορφώσεις, αλλά και τις βίωσε. Κατά συνέπεια, το να στρέψει την κάμερα στον εαυτό του σε μια ταινία για τον ίδιο του τον πατέρα αποτέλεσε μια νέα πρόκληση για τον ίδιο. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να παραιτηθεί από το συνηθισμένο ποσοστό ελέγχου στο πλατό και, πρακτικά, να βρει πώς να είναι παρών και ταυτόχρονα να κρυφοκοιτάζει την οθόνη που ήταν τοποθετημένη στα γόνατά του. Ο ίδιος παραδέχεται ότι «αντί να σκέφτομαι πόσο τολμηρό θα γινόταν για μένα το θέμα της υποκριτικής, ανησυχούσα κυρίως για τόσο συγκεκριμένα πράγματα».
26ο ΔΦΝΘ: Η «απάντηση» στην ξώφαλτση σφαίρα του One Bullet δεν είναι πολεμική αλλά ύμνος στη φιλία
Η υβριδικότητα είναι αυτή που τον βοήθησε να διαμεσολαβήσει τον διπλό του ρόλο στη διαδικασία, καθώς είναι μια έννοια που σε κάνει να σκέφτεσαι «πέρα από τις καθιερωμένες δομές». Μεταξύ κάθε ντοκιμαντέρ και του επόμενου έργου, ο Silvestre έχει γυρίσει μέχρι στιγμής μια ταινία μυθοπλασίας, η τελευταία από τις οποίες, το «My Emptiness and I», συμμετείχε πέρυσι στον διαγωνισμό Big Screen του IFFR. Ο Silvestre εκτιμά την υβριδικότητα τόσο ως θεατής όσο και ως σκηνοθέτης, λέει, και παραδέχεται ότι έχει την τάση να αμφισβητεί τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας σε κάθε έργο, είτε πρόκειται για ντοκιμαντέρ είτε όχι. Το «May Your Will Be Done» χαρακτηρίζεται ως ντοκιμαντέρ, αλλά σύμφωνα με τον σκηνοθέτη «δανείζεται τεχνικές, αισθητική και αφηγήσεις μυθοπλασίας».
Sorry/Not Sorry: Ο φάκελος της σεξουαλικά απρεπούς συμπεριφοράς του Louis C.K. «άνοιξε» στο 26ο ΔΦΝΘ
Η αντιμετώπιση του έργου με υβριδικούς όρους ήταν χρήσιμη κατά τη διαδικασία προετοιμασίας, όπου ο Silvestre, μαζί με τους παραγωγούς του, χαρτογράφησε μια πιθανή αφήγηση και τα γεγονότα που ήταν πιθανό να συμβούν, προσεγγίζοντας ουσιαστικά «την ταινία ως ένα μυθοπλαστικό έργο όσον αφορά τις σκηνές, τους χαρακτήρες και τις τοποθεσίες». Αλλά όταν ήρθε η ώρα των θεμάτων και της πραγματικότητας των γυρισμάτων, όλα παρέμειναν ανοιχτά. Απέναντι στη δική του οικογένεια, ο σκηνοθέτης λέει ότι προσπάθησε να τους κάνει να αισθάνονται χαλαροί, να εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους, να απολαμβάνουν αυτό που κάνουν και να επικεντρώνονται μόνο στο παρόν και όχι στα μέσα και τα έξω της πολύπλοκης διαδικασίας παραγωγής.
Με αφορμή το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια -και όλα τα παράπλευρα που εν προκειμένω γεννά μια απόφαση όπως π.χ. το δικαίωμα στη συγχώρεση (ή και όχι) το δικαίωμα στην εκ νέου γνωριμία με μέλη της οικογένειας, της δίκη του οικογένειας, το Queen.gr έθεσε δύο ακόμα ερωτήματα στον σκηνοθέτη.
Κυρίε Silvestre, όλη αυτή η διαδικασία στην οποία υποβάλατε εαυτόν σάς έκανε καλύτερο άνθρωπο;
«Δεν ξέρω αν έγινα καλύτερος άνθρωπος. Αυτό που κατάλαβα είναι πως απέκτησα περισσότερη υπομονή. Δεν ξέρω... δεν θέλω να πω αν τον συγχώρεσα διότι αυτός ο άνθρωπος, ο πατέρας μου, δεν ζήτησε να τον συγχωρήσω. Αυτό που ήθελε είναι αποδοχή. Και εγώ αποδέχομαι πως έχω αυτό που έχω. Η οικογένεια, είναι οικογένεια. Και δεν υπάρχει η τέλεια οικογένεια. Και αυτό είναι εντάξει. Οι γονείς, είναι γονείς και αν εκείνος θέλει να πει "αντίο" ποιος είμαι εγώ να τού στερήσω το δικαίωμά του να πει αντίο;».
Τι μάθατε για τον πατέρα σας στην εκ νέου γνωριμία -έπειτα από 24 χρόνια σιωπής;
«Ότι έχει μια μοναδική αίσθηση του χιούμορ που δεν γνώριζα. Ότι έχει απίστευτο γούστο στη μουσική. Ότι είναι ένας ρομαντικός άνθρωπος. Ότι υπερασπίζεται το δικαίωμά του στην αξιοπρέπεια».
