Intuitive Eating: Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για το κίνημα που είπε «όχι στη δίαιτα»

Το μακρινό 1995, όταν οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι, Elyse Resch και Evelyn Tribole, έγραψαν το βιβλίο Intuitive Eating: A Revolutionary Anti-Diet Approach, οι ιδέες τους θεωρήθηκαν το λιγότερο ριζοσπαστικές και ακραίες. Άλλωστε στα ’90s το skinny look ήταν το μόνο look που θέλαμε να έχουμε και η low-fat δίαιτες ήταν πιο της μόδας από ποτέ. Σήμερα, σχεδόν 30 χρόνια μετά, το προσωπικό τους «μανιφέστο», που προτρέπει τους ανθρώπους να απορρίψουν την κουλτούρα της δίαιτας και να σεβαστούν το σώμα τους, φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ και έχει εξελιχθεί στο «ευαγγέλιο» του σύγχρονου κινήματος αντι-δίαιτας. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Η Διαισθητική Διατροφή είναι μία πρακτική που αποκηρύσσει όλες τις στερητικές δίαιτες και τον στόχο της απώλειας βάρους και ενθαρρύνει τους ανθρώπους να συντονιστούν με τη διαίσθησή τους, εκείνη που κυβερνούσε τις διατροφικές τους συνήθειες ως νήπια. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει να ικανοποιούμε την πείνα μας αντί να προσπαθούμε να την καταπιέσουμε, να νιώθουμε (και σταματάμε κατά το γεύμα μας ώστε να μπορούμε να το διαπιστώσουμε) τον κορεσμό και να αντλούμε απόλαυση από το φαγητό μας. Μέσα από τις διάφορες αρχές τους οι δύο διατροφολόγοι ασχολούνται και με το σοβαρό ζήτημα του λεγόμενου «συναισθηματικού φαγητού», μιλάνε για τη σημασία του να κινούμαστε, όχι τόσο του να ασκούμαστε αυστηρά, και μας προσκαλούν να αναζητούμε την ισορροπία και το μέτρο, αλλά όχι με αυστηρότητα. Συγκεκριμένα η Elyse Resch εξηγεί «μπορείτε να τρώτε ό,τι θέλετε, και μάλιστα για το υπόλοιπο της ζωής σας». Πολύ ωραίο ακούγεται αυτό, να προσθέσουμε εμείς!

Για την ιστορία να πούμε πως το βιβλίο τους έχει πουλήσει περισσότερα από 700.000 αντίτυπα μέσα σε αυτές τις τρεις δεκαετίες, ενώ η 4^η έκδοσή του κυκλοφόρησε το 2020. Η πρακτική τους έχει αναφερθεί 1.4 δισεκατομμύρια φορές στο TikTok σε αντίστοιχους λογαριασμούς, ενώ η Demi Lovato είναι μία από τις πολλές celebrities που υποστηρίζουν τη Διαισθητική Διατροφή και έχει δηλώσει πως εκείνη τη βοήθησε να ξεπεράσει τις διατροφικές διαταραχές της. Να πούμε επίσης πως υπάρχουν πάνω από 100 ακαδημαϊκές μελέτες πλέον για την Διαισθητική Διατροφή, συμπεριλαμβανομένης μίας meta-analysis τους 2021 που κατέληξε πως η συγκεκριμένη μέθοδος έχει θετικές επιπτώσεις στην αυτοεικόνα των συμμετεχόντων, στην τόνωση της αυτοπεποίθησής τους και στην ψυχική τους ισορροπία, ενώ κάποιες πρώιμες μελέτες υποστηρίζουν πως βοηθά και στην υγεία, καθώς δείχνει να βελτιώνει το ζάχαρο και τη χοληστερίνη και να κάνει τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερα φρούτα και λαχανικά.

Οι δύο γυναίκες λοιπόν διαπίστωσαν πίσω στα ΄90s, λόγω της δουλειάς τους ως κλινικοί διατροφολόγοι, πως οι δίαιτες έκαναν τελικά τους ανθρώπους να παθαίνουν εμμονή με το φαγητό. Κάπως έτσι άρχισαν να δουλεύουν στο μυαλό τους ένα αντίθετο σύστημα. «Όταν έχεις το ελεύθερο να τρως ό,τι θέλεις και ξέρεις πως μπορείς να το απολαύσεις όποτε θέλεις, τότε η εμμονή με το φαγητό εξαφανίζεται», λέει χαρακτηριστικά η κ. Tribole. Έτσι η μέθοδός τους με απλά λόγια μας συμβουλεύει να ακούμε το σώμα μας και να σεβόμαστε τα σημάδια της πείνας μας. Ταυτόχρονα μας προτρέπουν να απολαμβάνουμε το φαγητό μας, μυρίζοντάς το, κοιτάζοντάς το, αναπνέοντας συχνά και τρώγοντας αργά. Αφού φάμε, και με κάποια διαλείμματα στη διάρκεια του γεύματος ώστε να μπορούμε να αξιολογούμε την πορεία της πείνας μας, το βιβλίο μας προτρέπει να αισθανθούμε τον κορεσμό. Να ακούμε δηλαδή και πάλι το σώμα μας και να διαπιστώνουμε εάν όντως πεινάμε ακόμη και αν συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε το φαγητό μας όσο το απολαμβάναμε όταν ξεκινήσαμε να τρώμε. Εφόσον δεν πεινάμε πιά, καλό είναι να σταματήσουμε.

Η Διαισθητική Διατροφή επίσης σχετίζεται με το κίνημα Health at Every Size, το οποίο σπάει τη σύνδεση μεταξύ βάρους και υγείας και λέει πως πρέπει να αποδεχόμαστε το γενετικό μας κώδικα και να φροντίζουμε την υγεία μας όσα κιλά και αν είμαστε. Μάλιστα το βιβλίο των Resch και Tribole λέει χαρακτηριστικά «Όπως ακριβώς ένας άνθρωπος που φοράει νούμερο παπούτσι 39 δεν μπορεί να περιμένει να χωρέσει σ’ ένα παπούτσι νούμερο 36, το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το σώμα μας». Οι άνθρωποι που ακολουθούν τη Διαισθητική Διατροφή άλλες φορές παχαίνουν και άλλες αδυνατίζουν, αλλά σύμφωνα με τις συγγραφείς και ιδρύτριες του κινήματος, η απώλεια βάρους δεν είναι και δεν ήταν ποτέ ο στόχος.

Ο Δεκάλογος της Διαισθητικής Διατροφής

#1 Απορρίψτε την κουλτούρα της δίαιτας

Πετάξτε όλα τα βιβλία δίαιτας και τα περιοδικά που σας δίνουν ψεύτικες ελπίδες πως θα χάσετε βάρος εύκολα και γρήγορα. Θυμώστε με την κουλτούρα της δίαιτας που προάγει την απώλεια βάρους και τα ψέματα που σας έκαναν να αισθάνεστε άσχημα κάθε φορά που αποτυγχάνατε σε κάποια δίαιτα και ξαναπέρνατε τα κιλά. Μην αφήσετε την ελπίδα πως η επόμενη δίαιτα θα είναι καλύτερη, να σας στερήσει την ελευθερία να ανακαλύψετε ξανά τη Διαισθητική Διατροφή που ακολουθούσατε ασυναίσθητα ως παιδάκια.

#2 Τιμήστε την πείνα σας

Ταΐστε το σώμα σας με την απαραίτητη ενέργεια και υδατάνθρακες, αλλιώς είναι πιθανό να οδηγήσετε τον εαυτό σας στην υπερφαγία. Όταν πια φτάσετε στο σημείο της έντονης πείνας, όλες οι καλές σας προθέσεις να φάτε σωστά δεν έχουν καμία πιθανότητα να σας κρατήσουν στο σωστό δρόμο. Αν μάθετε να σέβεστε και να τιμάτε την βασική βιολογική ανάγκη της πείνας σας, τότε θα ξαναχτίσετε μία σχέση εμπιστοσύνης με τον εαυτό σας και με το φαγητό.

#3 Συμφιλιωθείτε με το φαγητό

Κάντε μία ανακωχή και σταματήστε τον πόλεμο με το φαγητό. Δώστε στον εαυτό σας το δικαίωμα να τρώει όσο θέλει και ό,τι θέλει. Όταν στερείτε από τον εαυτό σας τη δυνατότητα να φάει κάποια συγκεκριμένα φαγητά, είναι πολύ πιθανό αυτή η καταπίεση και η στέρηση να οδηγήσουν σε κραιπάλη και υπερφαγία, και εν συνεχεία σε τύψεις και ενοχές. Ένα φαύλος κύκλος.

#4 Πείτε «όχι» στην αστυνομία φαγητού

Πείτε «όχι» στη φωνούλα μέσα στο μυαλό σας που λέει πως είστε καλοι όταν τρώτε μαρούλι και κακοί όταν τρώτε σοκολάτα. Αυτές οι σκέψεις που έχετε είναι απόρροια των παράλογων κανόνων που έχει θέσει η κουλτούρα της δίαιτας. Το να απορρίψετε την «αστυνομία φαγητού» που ζει μέσα στο κεφάλι σας, είναι πολύ βασικό βήμα για να επιστρέψετε στην Διαισθητική Διατροφή.

#5 Ανακαλύψτε τον παράγοντα της απόλαυσης

Οι Ιάπωνες έχουν τη σοφία να θέτουν την απόλαυση ως έναν από τους βασικούς στόχους ενός υγιούς lifestyle. Η κουλτούρα της δίαιτας μας έχει κάνει να παραβλέπουμε ένα από τα βασικά δώρα της ύπαρξής μας: την απόλαυση του φαγητού. Όταν φάτε αυτό που λαχταράτε σε ένα ωραίο περιβάλλον, η απόλαυση που θα πάρετε είναι τόσο δυνατή που θα σας κάνει να αισθανθείτε ικανοποιημένοι. Προσφέροντας λοιπόν στον εαυτό σας αυτήν την εμπειρία, θα δείτε πως τελικά θα επιλέγετε να τρώτε την ποσότητα φαγητού που σας χρειάζεται, και όχι περισσότερο.

#6 Αισθανθείτε τον κορεσμό

Για να τιμήσετε τον κορεσμό σας, πρέπει πρώτα να εμπιστευθείτε τον εαυτό σας πως θα σας παρέχετε όντως, χωρίς περιορισμούς, τα φαγητά που επιθυμείτε, την ώρα που το θέλετε. Ακούστε τα σημάδια που σας λένε πως δεν πεινάτε πια. Σταματήστε στη διάρκεια του γεύματος για να ρωτήσετε τον εαυτό σας πως σας φαίνεται το φαγητό σας και αν πεινάτε ακόμη.

#7 Διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας με καλοσύνη

Καταρχάς πρέπει να αναγνωρίσετε πως οι διατροφικοί περιορισμού μπορούν τόσο ψυχολογικά όσο και διανοητικά να προκαλέσουν απώλεια ελέγχου, που μπορεί να αισθανθείτε ως ανάγκη να καταναλώσετε «συναισθηματικό φαγητό». Βρείτε όμορφους τρόπους να παρηγορήσετε τον εαυτό σας, να τον φροντίζετε και να λύνετε τα θέματά σας. Το άγχος, η μοναξιά, η πλήξη και ο θυμός είναι συναισθήματα που υπάρχουν στις ζωές όλων μας. Το φαγητό δεν θα λύσει κανένα από τα παραπάνω προβλήματα. Αντίθετα μόνο θα σας κάνει να αισθανθείτε χειρότερα, και τελικά σε κάποια φάση θα πρέπει να αντιμετωπίσετε την αιτία των αρνητικών συναισθημάτων αυτών.

#8 Σεβαστείτε το σώμα σας

Αποδεχθείτε το γενετικό σας αποτύπωμα και τη φυσική σας κατασκευή. Όπως ένα άτομο που φοράει νούμερο παπούτσι 39 δεν μπορεί να περιμένει να χωρέσει το πόδι του σε ένα παπούτσι νούμερο 36, έτσι ακριβώς είναι μάταιο (και πολύ άβολο) να έχετε αυτές τις προσδοκίες από το σώμα σας. Αλλά κυρίως είναι σημαντικό να σεβαστείτε το σώμα σας, ώστε να μπορέσετε να νιώσετε καλύτερα με τον εαυτό σας. Είναι πολύ δύσκολο να απορρίψετε την κουλτούρα της δίαιτας, εάν δεν έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες από το σώμα σας. Όλα τα σώματα αξίζουν αξιοπρέπεια.

#9 Κινηθείτε – Νιώστε τη διαφορά

Ξεχάστε την στρατιωτικού τύπου και πειθαρχίας άσκηση. Απλώς ξεκινήστε να κινείστε και νιώστε τη διαφορά. Επικεντρωθείτε στην αίσθηση που αποκομίζετε όταν κινείστε και αφήστε τις θερμίδες στην άκρη. Εάν επικεντρωθείτε στα συναισθήματα και την αίσθηση που αποκομίζετε από την άσκηση, στην ενέργεια που νιώθετε, θα δείτε πόσο πιο εύκολο θα είναι να βγείτε για ένα πρωινό περπάτημα, αντί να μείνετε στο κρεββάτι.

#10 Τιμήστε την Υγεία σας

Κάντε διατροφικές επιλογές που τιμούν την υγεία αλλά και τις γευστικές σας απαιτήσεις, ενώ σας κάνουν να αισθάνεστε όμορφα. Μην ξεχνάτε πως δεν χρειάζεται να τρώτε τέλεια για να είστε υγιείς. Δεν θα χαλάσετε την υγεία σας ούτε τις εξετάσεις σας από ένα σνακ, ή ένα γεύμα ή μία μέρα φαγητό. Είναι οι καθημερινές επιλογές σας αυτές που μετρούν στην πραγματικότητα. Η πρόοδος, και όχι η τελειότητα, είναι αυτό που μετράει.