Το πόσο ικανοποιημένη είσαι λέει περισσότερα για τη ζωή σου ή για την προσωπικότητά σου;

Όταν οι επιστήμονες ζητούν από τους ανθρώπους να αξιολογήσουν την ικανοποίησή τους από τη ζωή, εκείνοι που δηλώνουν ότι είναι τουλάχιστον κάπως ικανοποιημένοι συνήθως υπερτερούν αριθμητικά των δυσαρεστημένων. Ωστόσο, οι άνθρωποι διαφέρουν στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν την ικανοποίησή τους.

Προφανείς αλλά όχι τόσο σημαντικοί λόγοι

Είναι λογικό να σκεφτούμε ότι όσοι είναι ευχαριστημένοι με τη ζωή τους είναι συνήθως αρκετά τυχεροί ώστε να ζουν μια καλή ζωή -να είναι υλικά άνετοι, κοινωνικά συνδεδεμένοι, υγιείς, και να βιώνουν άλλα θετικά πράγματα στη ζωή τους.

Πράγματι, υπάρχουν ενδείξεις ότι όσοι έχουν υψηλότερο εισόδημα, καλύτερες σχέσεις και καλύτερη υγεία τείνουν να αξιολογούν την ικανοποίησή τους από τη ζωή ελαφρώς υψηλότερα σε σύγκριση με εκείνους που κερδίζουν λιγότερα, δεν έχουν ισχυρές σχέσεις ή έχουν κακή υγεία.

Πρόσφατα γεγονότα, όπως η έναρξη μιας νέας ρομαντικής σχέσης ή μιας καριέρας, μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο για κάποιους ανθρώπους.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί οι παράγοντες είναι πολύ πιο αδύναμοι από ό,τι πιθανόν πιστεύουν πολλοί άνθρωποι. Ακόμα και σε συνδυασμό, αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μέρος των αιτίων για τα οποία η ικανοποίηση από τη ζωή διαφέρει μεταξύ των ατόμων.

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στην ικανοποίηση από τη ζωή ακόμη και μεταξύ των οικονομικά εύπορων ανθρώπων, και το ίδιο ισχύει για όσους είναι υγιείς, βρίσκονται σε νέα σχέση ή έχουν ανερχόμενη καριέρα.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, η ικανοποίησή τους από τη ζωή δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια από το εισόδημά τους ή άλλες συνθήκες ζωής.

Επομένως, πρέπει να υπάρχει κάτι πολύ περισσότερο στην ικανοποίηση από τη ζωή από ό,τι συνήθως θεωρείται «καλή ζωή». Ίσως, τελικά, η ικανοποίηση από τη ζωή να είναι περισσότερο ένα χαρακτηριστικό παρά μια αντανάκλαση των αντικειμενικών πτυχών της ζωής των ανθρώπων.

Deepfakes ή αλλιώς η πανδημία του διαδικτύου: Πώς η παραπληροφόρηση παράγει ψευδείς αναμνήσεις

Η ικανοποίηση είναι χαρακτηριστικό προσωπικότητας

Πράγματι, η ικανοποίηση από τη ζωή παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά που οι ψυχολόγοι συνήθως αναμένουν από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας.

Οι άνθρωποι που είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι σήμερα πιθανότατα ήταν επίσης ικανοποιημένοι πριν από πέντε ή δέκα χρόνια. Όσοι είναι ικανοποιημένοι με έναν τομέα της ζωής τους (όπως την εργασία) τείνουν να είναι ικανοποιημένοι και με άλλους τομείς (όπως οι σχέσεις, η υγεία ή η κυβέρνηση) και γενικότερα με τη ζωή τους. Επιπλέον, άτομα με συγγένεια μεταξύ τους τείνουν να έχουν παρόμοια επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή.

Επιπλέον, το επίπεδο ικανοποίησης από τη ζωή δεν είναι απλώς κάτι που οι άνθρωποι πιστεύουν για τον εαυτό τους -δεν είναι ένας προσωπικός μύθος, ας πούμε. Αντιθέτως, τείνει να είναι ορατό και στους άλλους, καθώς οι αυτοαξιολογήσεις της ικανοποίησης και οι αξιολογήσεις από κοντινά τους άτομα συνήθως συσχετίζονται καλά.

Η ικανοποίηση από τη ζωή ίσως αντανακλά περισσότερο τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ανθρώπων παρά τις διακυμάνσεις στη ζωή τους.

Η ισχυρότερη πηγή ικανοποίησης

Εκατοντάδες μελέτες έχουν εξετάσει τους δεσμούς μεταξύ της ικανοποίησης από τη ζωή και των πέντε βασικών χαρακτηριστικών προσωπικότητας (Big Five).

Μια μετα-ανάλυση που συνοψίζει αυτή την έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα άτομα με υψηλή ικανοποίηση τείνουν να είναι συναισθηματικά σταθερά, εξωστρεφή, ευσυνείδητα και, σε μικρότερο βαθμό, δεκτικά. Σε συνδυασμό, αυτά τα χαρακτηριστικά αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό ποσοστό των λόγων για τους οποίους οι άνθρωποι διαφέρουν στην ικανοποίηση -περισσότερο από το εισόδημα, τις σχέσεις, την υγεία ή τα πρόσφατα γεγονότα στη ζωή τους.

Μια πρόσφατη μελέτη ανέβασε αυτή την έρευνα σε νέο επίπεδο, αξιολογώντας τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας των ατόμων με δύο διαφορετικές μεθόδους -αυτοαξιολογήσεις και αξιολογήσεις από κοντινά τους άτομα- δύο φορές σε διάστημα δέκα ετών.

Επιπλέον, οι συγγραφείς αξιολόγησαν τη γενική ικανοποίηση από τη ζωή και την ικανοποίηση από διαφορετικούς τομείς της ζωής, συγκεντρώνοντας τρία μεγάλα δείγματα ανθρώπων που εξετάστηκαν σε διαφορετικές γλώσσες.

Αυτό τους επέτρεψε να εξετάσουν τη σταθερότητα των συνδέσεων μεταξύ της ικανοποίησης από τη ζωή και των χαρακτηριστικών προσωπικότητας από πολλές οπτικές γωνίες.

Η χρήση δύο πηγών πληροφοριών ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς οι αυτοαναφορές έχουν γνωστές μεροληψίες, αλλά ο συνδυασμός τους με αξιολογήσεις από άλλους βοηθά στη μείωση αυτών των προκαταλήψεων.

Πιο καθαρά από προηγούμενες έρευνες, τα ευρήματα έδειξαν ότι η ικανοποίηση από τη ζωή των περισσότερων ανθρώπων ταιριάζει με τα χαρακτηριστικά προσωπικότητάς τους τις περισσότερες φορές.

Εκτός από τα πέντε βασικά χαρακτηριστικά της συναισθηματικής σταθερότητας, της εξωστρέφειας και της ευσυνειδησίας, οι ικανοποιημένοι άνθρωποι χαρακτηρίζονταν από το αίσθημα ότι τους κατανοούν, τον ενθουσιασμό και την αποφασιστικότητα, ενώ οι λιγότερο ικανοποιημένοι ένιωθαν συχνά φθόνο, πλήξη, εκμετάλλευση, αδυναμία και έλλειψη ανταμοιβής.

Γνωρίζοντας τα επίπεδα ορισμένων χαρακτηριστικών προσωπικότητας των ανθρώπων, οι επιστήμονες μπορούσαν να προβλέψουν την ικανοποίησή τους από τη ζωή με εξαιρετικά υψηλή ακρίβεια στην ψυχολογική έρευνα (συσχέτιση 0,90).

Για παράδειγμα, τέσσερις στους πέντε ανθρώπους που προβλέπονταν ότι θα είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με βάση τα προφίλ χαρακτηριστικών προσωπικότητάς τους ήταν πράγματι μεταξύ των ιδιαίτερα ικανοποιημένων, και το ίδιο ίσχυε για άτομα με χαμηλή ικανοποίηση.

Η συσχέτιση μεταξύ της προβλεπόμενης (r = 0,90) και της πραγματικής ικανοποίησης από τη ζωή σημαίνει ότι οι προβλέψεις (χαμηλή, μέτρια ή υψηλή) ταιριάζουν με την πραγματική ικανοποίηση για την πλειοψηφία των ατόμων.

Επιπλέον, οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ της ικανοποίησης από τη ζωή και των χαρακτηριστικών προσωπικότητας παρέμειναν σταθεροί με την πάροδο του χρόνου, ήταν ανθεκτικοί είτε οι άνθρωποι αξιολογούσαν την ικανοποίησή τους από τη ζωή γενικά είτε από συγκεκριμένες πτυχές της, και επαναλήφθηκαν σε διαφορετικά δείγματα.

Αυτό αφήνει σχετικά μικρότερο περιθώριο για καταστάσεις που δεν σχετίζονται με τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας -τις διακυμάνσεις της ζωής.

Δεν είναι η έκτη αίσθηση: Πώς ένα σφάλμα σκέψης οδηγεί ορισμένους ανθρώπους να βλέπουν φαντάσματα

Για το καλύτερο και για το χειρότερο

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή των ανθρώπων σχετίζονται περισσότερο με την προσωπικότητά τους παρά με τις εξωτερικές και μεταβαλλόμενες συνθήκες της ζωής τους.

Αυτό μπορεί επίσης να ανταποκρίνεται στις καθημερινές εμπειρίες. Πολλοί έχουν νιώσει τη διάσταση μεταξύ των αντικειμενικά βελτιωμένων συνθηκών και της αίσθησης μη ικανοποίησης ή έχουν παρατηρήσει αυτή τη διάσταση σε άλλους. Φαίνεται ότι όλα είναι καλά... κι όμως συχνά δυσκολευόμαστε να νιώσουμε ευτυχισμένοι.

Το ίδιο μπορεί να ισχύει και αντίστροφα: ακόμη και απέναντι σε δυσκολίες, πολλοί άνθρωποι αισθάνονται καλά με τη ζωή τους. Κάποιοι ίσως το ονομάσουν ανθεκτικότητα.

Αυτό σημαίνει ότι οι επιθυμητές αλλαγές στις εξωτερικές συνθήκες είναι απίθανο να έχουν μόνιμο αντίκτυπο στην ικανοποίησή μας από τη ζωή, εκτός εάν επηρεάσουν ευρύτερα την προσωπικότητά μας.

Αν αυτό ακούγεται σαν κακή είδηση, σκεφτείτε το διαφορετικά: συνήθως, οι ανεπιθύμητες αλλαγές στις συνθήκες είναι απίθανο να μας κάνουν λιγότερο ικανοποιημένους από τη ζωή απ' ό,τι συνήθως.

Για το καλύτερο και για το χειρότερο, οι εξωτερικοί παράγοντες μας διαμορφώνουν λιγότερο απ' όσο συχνά πιστεύουμε.