Γιατί οι έξυπνοι άνθρωποι παίρνουν κακές αποφάσεις στις σχέσεις;

Όλοι μας έχουμε κάνει κακές επιλογές στην αγάπη και στη ζωή. Κάποιες φορές, οι άλλοι μπορούν να δουν ότι ετοιμάζεσαι να πάρεις μια λάθος απόφαση, αλλά εσύ δεν το αντιλαμβάνεσαι. Παρ’ όλα αυτά, προχωράς επιλέγοντας τον λάθος δρόμο. Γιατί;

Υπάρχουν ορισμένες ψυχολογικές διαδικασίες που προκαλούν μεροληψία στην κρίση σου όταν παίρνεις αποφάσεις. Ακολουθούν 4 από αυτές:

1. Ορθολογικοποίηση

Η ορθολογικοποίηση είναι ένας πολύ συνηθισμένος αμυντικός μηχανισμός με τον οποίο προσπαθείς να εξηγήσεις ή να δικαιολογήσεις τις αμφιβολίες, τους φόβους και τις επιφυλάξεις σου σχετικά με μια απόφαση που έχεις πάρει ή πρόκειται να πάρεις.

Για παράδειγμα, μια φίλη που μόλις είχε βγει από μια κακή σχέση ήταν έτοιμη να μπει σε μια καινούρια. Η μητέρα της τής είπε: «Με εκπλήσσει πόσο μοιάζει με τον πρώην σου. Είσαι σίγουρη ότι ξέρεις τι κάνεις;» Η φίλη σου ορθολογικοποίησε λέγοντας: «Μαμά, δεν μοιάζει καθόλου με εκείνον. Είναι εντελώς διαφορετικός!» Όμως, η ιστορία επαναλήφθηκε, και το ίδιο δυσλειτουργικό μοτίβο εμφανίστηκε και σε αυτή τη σχέση.

Μια άλλη μορφή ορθολογικοποίησης εμφανίζεται όταν παίρνεις μια ριψοκίνδυνη απόφαση. Μετά την απόφαση, γίνεσαι ακόμη πιο σίγουρη ότι ήταν σωστή. Για παράδειγμα, οι παίκτες στοιχημάτων είναι ακόμη πιο σίγουροι ότι η ομάδα τους θα κερδίσει αφού έχουν ποντάρει, σε σύγκριση με το πώς ένιωθαν πριν το στοίχημα.

2. Μοτίβο αντίθεσης

Μια γυναίκα που γνώριζα άρχισε να ψάχνει για νέο σύντροφο λίγο μετά το τέλος του δεύτερου γάμου της. «Οι δύο τελευταίοι σύζυγοί μου ήταν συναισθηματικά ψυχροί και απόμακροι, γι’ αυτό δεν λειτούργησε. Αυτός ο νέος άντρας, όμως, είναι ζεστός, τρυφερός και στοργικός». Δυστυχώς, και αυτή η σχέση δεν πέτυχε. Ο νέος σύντροφος ήταν λίγο πιο συναισθηματικά διαθέσιμος από τους προηγούμενους, αλλά η διαφορά δεν ήταν μεγάλη.

Έπεσε θύμα ενός μοτίβου αντίθεσης. Σε σύγκριση με τους άλλους δύο, αυτός ο άντρας φαινόταν καλύτερος, αλλά όχι αρκετά.

3. Υπερτίμηση χαρακτηριστικών

Η υπερτίμηση χαρακτηριστικών εμφανίζεται όταν ένα έντονο χαρακτηριστικό ενός ατόμου επηρεάζει υπερβολικά τη συνολική σου αξιολόγηση για αυτό. Για παράδειγμα, μπορεί να γοητεύεσαι από την εξωτερική εμφάνιση ενός συντρόφου. Επειδή το άτομο είναι όμορφο, τείνεις να του αποδίδεις και άλλες θετικές ιδιότητες (π.χ. ευφυΐα, γοητεία, κοινωνικότητα) που ίσως δεν ισχύουν.

Αυτό το μοτίβο μπορεί να σε οδηγήσει να αγνοήσεις σημαντικές αρνητικές πλευρές του ατόμου, με αποτέλεσμα άλλη μια κακή επιλογή.

4. Μεροληψία κοινωνικής πίεσης

Κάποιες φορές, δεν είναι οι δικές σου μεροληψίες που σε εμποδίζουν, αλλά υποκύπτεις στις απόψεις των άλλων και αμφιβάλλεις για τις δικές σου αντιλήψεις σχετικά με έναν πιθανό σύντροφο.

«Όλες οι φίλες μου λένε ότι αυτός είναι ο τέλειος για μένα!». Μια φίλη που δεν είχε παντρευτεί ποτέ μου το είπε αυτό για τον άντρα που έβγαινε λίγο πριν τα 40 της. Είχε κάποιες αμφιβολίες, αλλά αποφάσισε να δεχτεί την πρότασή του. Είπε επίσης: «Ο χρόνος πιέζει, έχω βγει με πολλούς άντρες. Είναι μια μικρή πόλη, οπότε οι επιλογές μου λιγοστεύουν». Αυτή η δήλωση υποδηλώνει άλλη μια μεροληψία – τη μεροληψία έλλειψης. Όπως ίσως μαντεύεις, ο γάμος δεν κράτησε πολύ.

Πώς μπορείς να καταπολεμήσεις αυτές τις μεροληψίες στις αποφάσεις σου;

1.Να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου. Πρωτίστως, όταν παίρνεις οποιαδήποτε απόφαση (ιδιαίτερα όταν αποφασίζεις για μια μακροχρόνια σχέση), είναι σημαντικό να προσεγγίσεις την κατάσταση αντικειμενικά. Κάνε αυτοκριτική. Τι πραγματικά αναζητάς σε έναν σύντροφο;

2.Ζήτησε πολλές γνώμες/οπτικές. Ζήτησε ειλικρινείς απόψεις από άλλους, αλλά μην βασίζεσαι υπερβολικά στην αξιολόγηση κανενός.

3.Αναζήτησε αντικειμενικά στοιχεία. Ο καλύτερος δείκτης μελλοντικής συμπεριφοράς είναι η παρούσα και η παρελθούσα συμπεριφορά. Παρατήρησε πώς το άλλο άτομο συμπεριφέρεται τώρα. Δες παλαιότερα μοτίβα συμπεριφοράς. Μην περιμένεις ότι θα αλλάξουν απλώς επειδή το λένε.