7 τρόποι που το παιχνίδι βοηθάει στη ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης

Είναι ενδιαφέρον να επανεξετάσουμε τη θεραπευτική διαδικασία μέσα από τη σύγχρονη ψυχολογία και να καταλήξουμε στην κατηγοριοποίηση των θεραπειών σε τρία βασικά ρεύματα: τη βαθιά ψυχολογία, τον συμπεριφορισμό και τη θετική ψυχολογία.

Η πρώτη από αυτές τις προσεγγίσεις, που συνδέεται με το έργο του Σίγκμουντ Φρόιντ και την «ανακάλυψη» του ασυνείδητου στο τέλος του 19ου αιώνα, αναλύει τις καταστροφικές εσωτερικές συγκρούσεις όπως διαβάζουμε στο Psychology Todat. Ο Φρόιντ, μέσω της ψυχανάλυσης, στόχευε στην απελευθέρωση των ασθενών από παράλογους φόβους, αβάσιμες ενοχές και επίμονες ανησυχίες, αντικαθιστώντας τα με χρηστική αυτογνωσία, αντί για ευτυχία.

Η δεύτερη προσέγγιση, ο συμπεριφορισμός, που αναπτύχθηκε κυρίως από Αμερικανούς ψυχολόγους του 20ού αιώνα, όπως ο Τζον Μπι. Γουάτσον και ο Μπ.Φ. Σκίνερ, εστιάζει στο πώς το περιβάλλον «εκπαιδεύει» τις ανθρώπινες συμπεριφορές. Αντί να εξετάζει τη διάθεση ή τα συναισθήματα, ο συμπεριφορισμός επικεντρώνεται στη βελτίωση των επιθυμητών συμπεριφορών και την αποφυγή των επιβλαβών.

Τέλος, η θετική ψυχολογία, που αναδύθηκε τον 21ο αιώνα και συνδέεται με το έργο του Μάρτιν Σέλιγκμαν, του Μιχάι Τσίκσεντμιχάι και άλλων, επικεντρώνεται στην ενίσχυση της ανθρώπινης ευτυχίας και τη μεγιστοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Η θετική ψυχολογία, σαφώς διακριτή από τις προηγούμενες προσεγγίσεις, επικεντρώνεται στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και στη δημιουργία υγιούς ευημερίας.

Η έννοια της «συναισθηματικής νοημοσύνης», που προτάθηκε από τους Σαλόβι και Μάγιερ και αναπτύχθηκε περαιτέρω από τον Δανιήλ Γκόλμαν, αποτέλεσε έναν βασικό πυλώνα της θετικής ψυχολογίας. Η συναισθηματική νοημοσύνη αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, καθώς και να διαχειρίζεται τις σχέσεις του με τους άλλους.

Το μυστικό για την καλλιέργεια της μεγαλοφυΐας στην ψηφιακή εποχή

Οι τέσσερις στήλες της συναισθηματικής νοημοσύνης

Οι ψυχολόγοι και οι θεραπευτές που διαμόρφωσαν την έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης, η οποία βασίζεται στην ενίσχυση των θετικών συναισθημάτων και στην ενδυνάμωση του χαρακτήρα, καθόρισαν τέσσερις βασικές στήλες που υποστηρίζουν την επιτυχημένη προσωπικότητα:

1. Αυτογνωσία
2. Αυτορρύθμιση
3. Κοινωνική συνειδητότητα
4. Ενσυναίσθηση

Οι παραπάνω πτυχές του ατομικού ελέγχου και της αμοιβαίας κατανόησης ενισχύουν τη δημιουργία μιας πιο υγιούς και ανθεκτικής ποιότητας ζωής. Το παιχνίδι βοηθά στην ανάπτυξη του ψυχικού κεφαλαίου, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και μία πιο ομαλή αίσθηση ευημερίας. Έτσι, το παιχνίδι συνδέεται στενά με τη συναισθηματική νοημοσύνη.

Επτά τρόποι που το παιχνίδι αναπτύσσει τη συναισθηματική νοημοσύνη

1. Δημιουργεί συγχρονισμό: Όταν ένα μωρό κοιτάζει τα μάτια της μητέρας του και εκείνη ανταποδίδει το βλέμμα, οι περιοχές του εγκεφάλου τους ενεργοποιούνται ταυτόχρονα. Οι νευροεπιστήμονες αναγνωρίζουν αυτήν την αλληλεπίδραση ως «διάλογο συγχρονισμού». Το παιχνίδι απαιτεί ευαισθησία, ενδιαφέρον και ανοχή για να προχωρήσει.

2. Προάγει τη θεωρία του νου: Από την ηλικία των έξι μηνών περίπου, τα παιδιά αναπτύσσουν την ικανότητα να κατανοούν τις προθέσεις των άλλων, ένα σημαντικό στάδιο στην ανάπτυξή τους. Το παιχνίδι «κρυφτούλι» είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της εξέλιξης.

3. Εκπαιδεύει την εκτελεστική λειτουργία: Το παιχνίδι διδάσκει τα παιδιά να ακολουθούν κανόνες και να ασκούν αυτοέλεγχο, ενισχύοντας την εκτελεστική τους λειτουργία και βοηθώντας τα να καταπιέσουν τα ένστικτά τους για να επιτύχουν ένα μακροπρόθεσμο στόχο.

4. Επιτρέπει την εμπιστοσύνη: Το παιχνίδι ενισχύει την εμπιστοσύνη στις δικές μας κρίσεις και στις κρίσεις των άλλων παικτών. Χωρίς εμπιστοσύνη, δεν θα ήταν δυνατή η συνεργασία.

5. Ενισχύει τη δημιουργικότητα: Μέσω του παιχνιδιού, τα παιδιά ενθαρρύνονται να σκέφτονται δημιουργικά και να φαντάζονται νέες δυνατότητες, κάτι που ενισχύει την καινοτομία.

6. Προάγει τη συνεργασία: Στα παιχνίδια, όπως το μπέιζμπολ, οι διαφωνίες είναι συχνά διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μιας κοινής συμφωνίας. Αυτή η διαδικασία βοηθά στη διαμόρφωση κοινωνικών δεξιοτήτων και συνεργασίας.

7. Καλλιεργεί αυτοκυριαρχία: Το παιχνίδι απαιτεί συγκέντρωση και αυτοκυριαρχία. Είτε πρόκειται για χορό, είτε για παιχνίδι με γιο-γιο ή πιάνο, η επιτυχία εξαρτάται από την αυτογνωσία και την καθοδήγηση της σκέψης μας.

Είναι αλήθεια πως τα social media μάς κάνουν πιο ναρκισσιστές;

Για τους ψυχολόγους, το παιχνίδι ήταν μια λέξη με οκτώ γράμματα

Το παιχνίδι είναι θεμελιώδες για την ανθρώπινη ψυχολογία. Μέσω του παιχνιδιού, οι άνθρωποι μαθαίνουν να επικοινωνούν, να συνδέονται και να κατανοούν καλύτερα τον κόσμο γύρω τους. Είναι μία από τις πιο ισχυρές και κατανοητές ανθρώπινες εμπειρίες.

Στη θετική ψυχολογία του 21ου αιώνα, το παιχνίδι συνιστά θεραπεία από μόνο του, καθώς ενισχύει τη συναισθηματική νοημοσύνη και υποστηρίζει τη ψυχική ευημερία. Παρ' όλα αυτά, παρά την κεντρική του σημασία, το παιχνίδι αναφέρεται σπάνια στις κεντρικές ψυχολογικές θεωρίες. Όπως σημείωσε ο Πίτερ Γκρέι, οι ψυχολόγοι γενικά δείχνουν ελάχιστο ενδιαφέρον για το παιχνίδι, αν και είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και τη συναισθηματική ευημερία του ανθρώπου.