Όταν η τηλεόραση συναντάει στην σπουδαιότητα...

Θα μπορούσα να γράψω τη μόνιμη γκρίνια μου, άλλωστε όποτε κι αν ανοίξεις τηλεόραση θα βρεις κάτι για να απογοητευτείς, να προσβληθείς, να απελπιστείς, να ενοχληθείς. Μες στην ένδεια και την κρίση, που της τα φορτώνουμε όλα πια, κόπηκαν και οι ελληνικές ταινίες.

Δε πληρώνουν τα κανάλια για να δούμε ταινίες από εκείνες που μας διαπαιδαγώγησαν αισθητικά, στο χιούμορ μας, στις εικόνες μας, στο δικαίωμα μας στο όνειρο, στην αθωότητα μας, βρε αδελφέ! Κάποιο κανάλι, παίζει και ξαναπαίζει, μόνο το «Θα σε κάνω βασίλισσα». Ίσως γιατί αυτή τη σεζόν παίζεται και στο θέατρο, είναι και επίκαιρο, θα χαν και την κόπια πρόχειρη.

Χάζευα λοιπόν την ταινία και θαύμαζα για άλλη μια φορά τον Θανάση Βέγγο, αν και δεν είναι η καλύτερη του, η πιο ενδεικτική του στιγμή. Μέλωσε το μέσα μου. Σκεφτόμουνα πως ο καλός μας άνθρωπος σταμάτησε πια να τρέχει...

Θυμάστε; Ήταν Τρίτη πρωί, άνοιξη, Μάης μήνας, σε ένα δωμάτιο του Ντυνάν, μέσα σε οσμές απολυμαντικών, σε φόντο λευκό όπως τα σεντόνια, ο άνθρωπος φεύγει. Κόντρα η άνοιξη έξω απ το παράθυρο. Κόντρα και η θέληση μας. Ο Θανάσης Βέγγος είναι το ασπρόμαυρο στο θερινό σινεμά της νιότης, η ταινία της Κυριακής στην τηλεόραση, το σπαρακτικό γέλιο, το θλιμμένο μας χαμόγελο, το βούρκωμα μας. Ο Θανάσης Βέγγος είναι εμείς, κυτταρικός μέσα μας, μέρος μας. Τίμιος, λιγομίλητος, φιλότιμος, αγωνιστής της ζωής, αθώος, συντροφικός, πιστός, όλο να τρέχει, για να προλάβει, για να πληρώσει, για να προσφέρει, για να ανταπεξέλθει. Ο Θανάσης Βέγγος είναι ο Έλληνας στα ωραία του. Σαν τον πατέρα μας. Σαν τον παππού μας. Σαν εκείνον που κρύβεται μέσα μας, φοβισμένος, να βγει να φωνάξει τα δίκια του. Μια ζωή σε έναν αγώνα δρόμου. Μια ζωή στην χώρα της σφαλιάρας. Μια ζωή σε έναν πόλεμο που σου ζητάνε και τα ρέστα για το τι έκανες σ αυτόν. Μια ζωή χαμηλών τόνων, τρυφερότητας, συστολής.

Ποτέ κανένας Έλληνας καλλιτέχνης δεν λατρεύτηκε τόσο ενώ το κοινό γνώριζε τόσο λίγα για αυτόν. Τον σιωπηλό, διακριτικό, τον καλό μας άνθρωπο, που κοίταζε να πιάνει λίγο χώρο, που πρόσεχε τον άλλον, που φρόντιζε να μη θίξει και να μην τον θίξουν. 126 ταινίες. Στις πρώτες δούλευε και ως φροντιστής πλατό για το μεροκάματο. Μετά ήταν παραγωγός και σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής. Το κοινό πάντα πιστό. Η τέχνη του αναγνωρισμένη. Και όμως η εταιρεία του έπεσε έξω. Ο Βέγγος έπρεπε να αγωνιστεί. Όπως όλοι οι Έλληνες. Όπως πάντα.

Γεννημένος στο Φάληρο, από πατέρα αριστερό, δημόσιο υπάλληλο, που διώχτηκε απ την δουλειά του μετά τον πόλεμο, αν και ήρωας της αντίστασης, πληρώνοντας για τα πολιτικά του φρονήματα, ο μικρός Θανάσης θα χρειαστεί να δουλέψει νωρίς. Μεροκάματα. Παιδί για τα θελήματα στην γειτονιά. Πολλές δουλειές και ανάμεσα σ άλλες η ζόρικη εργασία του βυρσοδέψη. 1948 με 1950 ο Θανάσης κάνει εξορία. Μακρόνησος. Το κόστος για μια ιδεολογία που ονειρευόταν έναν καλύτερο κόσμο. Ξερονήσια. Το όνειδος της ιστορίας μας. Μες στο λιοπύρι και την ξεραΐλα, να φτιάχνεις τις πέτρες κτίρια, που θα γκρεμιστούν για να τα ξαναφτιάξεις, σαν τους μυθολογικά καταδικασμένους Τιτάνες. Εκεί θα γνωρίσει τον Κούνδουρο. Θα παίξει το 1954 στην Μαγική πόλη και θα μπει για πάντα στο εθνικό μας DNA συναισθημάτων. Βεγγαλικά και λίγη τηλεόραση και ο αστυνόμος Θανάσης Παπαθανάσης και θέατρο και Ήσυχες μέρες του Αυγούστου του Βούλγαρη. Μας συνθλίβει την ψυχή με τα βλέμματα του στο Όλα είναι Δρόμος και με εκείνη την ατάκα στην ταινία του Αγγελόπουλου, πως «άμα είναι να πεθάνει η Ελλάδα, να το κάνει γρήγορα, γιατί το αργά πονάει». Επίδαυρος και Περί Ανεμών και Υδάτων στην τηλεόραση τρίτο και τελευταίο.

Μια οικογένεια σαν αυτόν διακριτική, αγγελικά προστατευτική γύρω του. Ένα ατύχημα σε μια αφύλακτη διάβαση τρένου. Μια κοινωφελής, η καλύτερα άλλη μια προσφορά του Βέγγου, διαφήμιση για να προσέχουμε όλοι. Ευσυγκίνητος και αμίλητος τα τελευταία χρονιά της ζωής, αυτός που μας χάρισε τόσο γέλιο, μας έβγαζε πάνω απ όλα τρυφερότητα. Ως τις 3 Μαΐου του 2011, που στα 84 του χρόνια, ο Θανάσης, ο Βέγγος, ο γλυκός όλο ωραιότητα Έλληνας, ολοκλήρωσε τον τελευταίο του αγώνα στα νοσοκομεία ύστερα από πολλούς μήνες νοσηλείας. Για κείνον τον Έλληνα που χάσαμε, ή καλύτερα κλείσαμε μέσα μας, το αντίο είναι φορτισμένο, ειλικρινές και γενικό. Οι θεατές του και τα 12.000.000 τον ευχαριστούμε ή καλύτερα τον ευγνωμονούμε, όρθιοι τον χειροκροτούμε και ξέρουμε πως ο Θανάσης Βέγγος πια σταμάτησε να αγωνίζεται, σταμάτησε να τρέχει. Ξεκουράσου καλέ μας άνθρωπε.

Ξεκουράσου...

... Από πού είχα ξεκινήσει και που έφτασα, ε; Κι όμως! Καμία φορά η τηλεόραση σου δίνει αφορμή για τη σκέψη, την ανθρωπιά, το μοίρασμα. Τον θυμήθηκα λοιπόν και αποφάσισα να μοιραστώ την μνήμη μαζί σας, για κείνον που μας μοιάζει τόσο, που μας θυμίζει τόσα, κόντρα στην αντίληψη όποιων Γερμανών ξανάρθαν με οικονομικά πολυβόλα. Σαν διάλειμμα! Και από Δευτέρα, έχουμε πάλι επιστροφή στην γκρίνια...