Υπάρχει στην Ελλάδα ένα zero waste νησί που δίνει «δεύτερη ζωή» στα πάντα και δεν έχει καν χωματερή

Όταν δύο καθηγήτριες Μαθηματικών που ζουν και εργάζονται στο Πανορμήτιο Γυμνάσιο και τις Λυκειακές Τάξεις Σύμης αποφάσιζαν να συνοδεύσουν τον Απρίλιο του 2023 τους μαθητές τους σε εκπαιδευτική εκδρομή στη γειτονική Τήλο, δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι προορισμός τους θα ήταν η… χωματερή του νησιού! Αυτή όμως είναι η πραγματικότητα σε αυτό το μικρό νησί του Αιγαίου, που έχει κατορθώσει να είναι το πρώτο επισήμως πιστοποιημένο νησί με μηδενικά απόβλητα και έχει αναγάγει την πρώην πλέον χωματερή του σε αξιοθέατο, καθώς εκεί λειτουργεί ένα ολοκαίνουριο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας.

Αν δυσκολεύεσαι να κατανοήσεις πώς μπορεί αυτό να συμβεί, πρέπει να γνωρίζεις ότι στην Τήλο όλα άλλαξαν πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, όταν ξεκίνησε να υλοποιείται το πρόγραμμα Just Go Zero Tilos, με τη στήριξη της Polygreen και στόχο να γίνει η Τήλος πρότυπο διαχείρισης των απορριμμάτων, με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Πολύ απλά, το πρόγραμμα έχει σκοπό να δείξει πως μπορούμε να ζήσουμε με μηδενικά απόβλητα – διότι, εφόσον μπορεί η Τήλος, γιατί να μην μπορούμε όλοι μας να κάνουμε αυτόν τον στόχο πραγματικότητα;

Σήμερα η Τήλος έχει καταφέρει να φέρει την επίσημη πιστοποίηση Zero Waste Cities, και να γίνει ο πρώτος Πιστοποιημένος Δήμος Μηδενικών Αποβλήτων στην Ελλάδα, και το πρώτο νησί παγκοσμίως που φέρει τη διαπίστευση αυτή.

Ένας νέος τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων μας

Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, οι κάτοικοι της Τήλου έμαθαν πώς να διαχειρίζονται ότι μέχρι τότε θεωρούσαν απόρριμμα με έναν διαφορετικό τρόπο. Οι δημόσιοι κάδοι συλλογής απορριμμάτων έφυγαν από τους δρόμους του νησιού και η παλιά χωματερή έκλεισε. Με τη βοήθεια της ομάδας της Polygreen που βρέθηκε στην Τήλο για να εγκαταστήσει το πρόγραμμα και να συμβάλλει στην επιτυχία του μετέδωσαν το πνεύμα, τα μέσα και ενέπνευσαν με το παράδειγμά τους, ώστε οι ίδιοι οι κάτοικοι να αντιληφθούν το μέγεθος του εγχειρήματος, να το κάνουν δικό τους και να το υλοποιήσουν.

Πράγματι, είναι οι κάτοικοι της Τήλου που άλλαξαν συνήθειες και εφάρμοσαν όλα εκείνα που χρειάζονται για να πετύχει το Just Go Zero Tilos: Κάνουν διαχωρισμό των υλικών στην πηγή, φροντίζουν ώστε η συλλογή τους να γίνεται πόρτα-πόρτα, χρησιμοποιούν την κομποστοποίηση, κάνουν ανακύκλωση και εφαρμόζουν την επαναχρησιμοποίηση.

Έτσι, ο ΧΥΤΑ της Τήλου έκλεισε – δεν χρειάζεται πια καν να υπάρχει. Ο χώρος μετατράπηκε σε ένα σύγχρονο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας, όπου οι επισκέπτες – μαζί και τα παιδιά του σχολείου της Σύμης – μπορούν να δουν πώς γίνεται ο διαχωρισμός των υλικών και πώς, τελικά, τα απορρίμματα αποκτούν μια «δεύτερη ζωή». Αυτό ακριβώς που είναι το ζητούμενο της κυκλικής οικονομίας, αυτό που ψάχνει να βρει η ανθρωπότητα για να προστατεύσει ουσιαστικά τον πλανήτη μας και να διασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για εμάς και τις επόμενες γενιές.

Το Just Go Zero Tilos βέβαια λειτουργεί και εφαρμόζεται με τη συνδρομή της τεχνολογίας, καθώς πρόκειται για ένα τεχνολογικά προηγμένο, καινοτόμο σύστημα κυκλικής διαχείρισης όλων των ρευμάτων αποβλήτων. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι οι κάτοικοι του νησιού έχουν τον κύριο λόγο στην επιτυχία του: Μόνο με την ενεργή συμμετοχή νοικοκυριών, επιχειρήσεων και οργανισμών της Τήλου θα μπορούσε το πρόγραμμα να επιτύχει και να είναι σήμερα το πρώτο νησί με μηδενικά απόβλητα.

Ένας χρόνος Just Go Zero Tilos

Την Άνοιξη του 2023 η Τήλος, πιο καθαρή από ποτέ, υποδέχθηκε την ομάδα της Polygreen και στη γιορτή που στήθηκε στην πλατεία Λιβαδιών, έδωσαν όλοι το «παρών» για να γιορτάσουν τον ένα χρόνο επιτυχούς εφαρμογής του Just Go Zero Tilos. Λίγους μήνες αργότερα, έγινε το πρώτο πιστοποιημένο zero waste νησί στον κόσμο, βάζοντας την Ελλάδα στον διεθνή χάρτη των πρωτοποριακών βιώσιμων πρακτικών.

Ο CEO της Polygreen Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος βρέθηκε τον Απρίλιο ξανά στην Τήλο, συνομίλησε με επιχειρηματίες του νησιού, αλλά και με παιδιά που αντιλαμβάνονται πως η πατρίδα τους γίνεται υπόδειγμα για ολόκληρο τον κόσμο, αναφορικά με το μέλλον που ονειρευόμαστε για τον πλανήτη μας. Παράλληλα, προβλήθηκε ντοκιμαντέρ για την πορεία του έργου από την αρχή έως σήμερα, με συνεντεύξεις κατοίκων, υπαλλήλων της Polygreen, συνεργατών και όλων των εμπλεκομένων. Ο κύριος Πολυχρονόπουλος τόνισε ότι κάθε ένας από τους κατοίκους έχει συμβάλλει σε αυτή την ιστορική στιγμή, που η Τήλος είναι το νησί με το μεγαλύτερο ποσοστό ανακύκλωσης σε όλο τον κόσμο. Μετά από τις ομιλίες, όλο το νησί γιόρτασε με φαγητό και χορό, με zero waste λογική, φυσικά, καθώς είχαν στηθεί εκ των προτέρων ειδικοί κάδοι, ώστε να γίνει σωστός διαχωρισμός των απορριμμάτων στην πηγή.

Επόμενος στόχος είναι η επέκταση του παραδείγματος της Τήλου σε περισσότερες περιοχές εντός και εκτός συνόρων. Για να απολαύσουμε κι εμείς μια αλυσίδα από οφέλη, περιβαλλοντικά, κοινωνικά αλλά και οικονομικά, και γιατί, πολύ απλά, αφού έγινε στην Τήλο, μπορεί να γίνει παντού.

Η Τήλος μας εμπνέει να γίνουμε στην πράξη μέρος της λύσης, γιατί το πρώτο νησί χωρίς απόβλητα είναι το πρώτο βήμα για έναν κόσμο χωρίς απόβλητα, έναν κόσμο βιώσιμο για όλους.