Πόσο πιθανό είναι να δούμε την έκρηξη ενός υπερηφαιστείου να προκαλεί παγκόσμιο τσουνάμι;

Η ιστορία στο Paradise ξεκινά με τη δολοφονία του προέδρου των ΗΠΑ και η συγκλονιστική ανατροπή αποκαλύπτει ότι οι χαρακτήρες της σειράς ζουν όλοι σε έναν μετα-αποκαλυπτικό κόσμο μέσα σε μία σπηλιά, η οποία ανοίχτηκε για να χτιστεί μια πόλη 25.000 κατοίκων, οι οποίοι και επιλέχτηκαν ένας ένας.

Στο προ- τελευταίο επεισόδιο, μαθαίνουμε τι ώθησε τους πρωταγωνιστές να κινηθούν υπόγεια και δεν είναι τίποτα άλλο από μια υπερηφαιστειακή έκρηξη και ένα τσουνάμι και ίσως οι απαρχές ενός πυρηνικού πολέμου.

Καθώς οι συγγραφείς δημιουργούν το σενάριο καταστροφής του τέλους του κόσμου, εξερευνούμε το αν ένα τέτοιο τηλεοπτικό σενάριο μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

Τι είναι το Υπερηφαίστειο; Υπερηφαίστειο ονομάζεται ένα ηφαίστειο ικανό να παραγάγει έκρηξη με ποσότητα ηφαιστειακού υλικού μεγαλύτερη από 1.000 κυβικά χιλιόμετρα (240 κυβικά μίλια). Το μέγεθος αυτό είναι χιλιάδες φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο στις περισσότερες κατεγεγραμμένες ηφαιστειακές εκρήξεις. Υπερηφαίστεια μπορούν να δημιουργηθούν όταν μάγμα μέσα στη γη ανεβαίνει από μια θερμή κηλίδα μέχρι τον φλοιό αλλά δεν μπορεί να τον διαπεράσει.

Τι θα πυροδοτούσε ένα παγκόσμιο τσουνάμι;

Στο ένα Paradise, το «υπερηφαίστειο» εκρήγνυται κάτω από το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής, προκαλώντας ένα παγκόσμιο τσουνάμι που στέλνει γιγαντιαία κύματα σε όλο τον πλανήτη. Οι παράκτιες πόλεις εξαφανίζονται καθώς τα τσουνάμι ξεκινά από την Ανταρκτική και φτάνει έως τον Βόρειο Πόλο με ταχύτητα σχεδόν 600 μιλίων την ώρα.

Μπορεί να δημιουργηθεί όμως τσουνάμι 90 μέτρων στην πραγματική ζωή;

Ο επιστήμονας Sam Purkis είπε ότι όλα θα κριθούν από την αποτελεσματικότητα της έκρηξης.

Το νερό είναι βαρύ για να κινηθεί, επομένως η δύναμη θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλη για να μετακινηθεί η αρχική μάζα του νερού.

Το 2022, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Hunga Tonga-Hunga Haʻapai εξερράγη και δημιούργησε κύματα ύψους 85 μέτρων στο κέντρο της έκρηξής του. Η ισχύς αυτής της έκρηξης, ήταν έως και 15 μεγατόνους - περίπου ισοδύναμο με περίπου 15 εκατομμύρια τόνους TNT ή τη μεγαλύτερη πυρηνική δοκιμή που έγινε από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το ηφαίστειο Hunga Tonga-Hunga Haʻapai, ήταν στο ιδανικό βάθος που θα μπορούσε να εκτοπίσει μια καλή ποσότητα νερού κι ενώ τα κύματα τοπικά ήταν πολύ ψηλά, το τσουνάμι ταξίδεψε μέχρι το Περού και τα κύματα σε εκείνο το σημείο έπεσαν σε ύψος περίπου ενός ή δύο μέτρων. Ωστόσο, ακόμη και τα πιο μικρά κύματα ήταν θανατηφόρα.

«Η δημιουργία τσουνάμι με εκρήξεις δεν είναι ένα εφικτό σενάριο», δήλωσε ο Purkis, ερευνητής στη Σχολή Θαλάσσιων Επιστημών, Ατμόσφαιρας και Γης στο Rosenstiel του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι και εξήγησε ότι ένα ηφαίστειο στην Ανταρκτική δεν θα δημιουργούσε τσουνάμι μιας και δεν υπάρχει νερό για μετατόπιση.

Αντίθετα, ένα τσουνάμι θα μπορούσε να αναπτυχθεί με έναν από τους δύο τρόπους σε που είδαμε στο Paradise.

Πρώτον, το ηφαίστειο θα μπορούσε να μετατοπίσει τον πάγο που διογκώνεται στον ωκεανό, με την δόνηση να πυροδοτεί μια υποβρύχια κατολίσθηση, η οποία θα ήταν πολύ αποτελεσματική για την παραγωγή τσουνάμι. (Στο επεισόδιο, η έκρηξη φαίνεται να προκαλεί τη θραύση των στρωμάτων πάγου).

Ένα παρόμοιο πραγματικό γεγονός συνέβη το 1964 στην Αλάσκα. Ένας σεισμός μεγέθους 9,2 Ρίχτερ - ένας από τους μεγαλύτερους που έχουν καταγραφεί - προκάλεσε μια τεράστια υποβρύχια κατολίσθηση, η οποία προκάλεσε ένα φονικό τσουνάμι με ύψος κύματος πάνω από 220 πόδια (67 μέτρα) τοπικά. Τα κύματα ταξίδεψαν μέχρι το Μεξικό, τη Χιλή και τη Νέα Ζηλανδία, αλλά ήταν πιο κοντά στα 3 πόδια (1 μέτρο) σε αυτές τις πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες.

Δεύτερον, όπως είπε ο ειδικός Purkis, η μεγάλη έκρηξη θα μπορούσε να προκαλέσει ένα κύμα πίεσης στην ατμόσφαιρα που έσπρωχνε το νερό. Μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Τόνγκα, ο Purkis εντόπισε ένα τσουνάμι στο Μαϊάμι λόγω αυτών των κυμάτων ατμοσφαιρικής πίεσης αλλά ήταν μικροσκοπικό.

Βέβαια, υπάρχει τουλάχιστον ένα πραγματικό παράδειγμα που παρήγαγε πολύ υψηλά κύματα τσουνάμι ακόμη και μακριά από την πηγή: ο αστεροειδής που σκότωσε τους δεινόσαυρους.

Όταν ο αστεροειδής Chicxulub πλάτους 8,7 μιλίων χτύπησε τη γη, δημιούργησε ένα κύμα τσουνάμι σε όλο τον κόσμο που ήταν δεκάδες χιλιάδες φορές πιο ενεργητικό από τα τσουνάμι που προκαλούνται από οποιονδήποτε σεισμό σήμερα.

Βέβαια σε ένα τέτοιο σενάριο, το τσουνάμι θα είναι το πιο μικρό από τα προβλήματά μας.

Είναι αληθινά τα υπερηφαίστεια; Πώς θα έμοιαζε μια έκρηξη;

Η Ανταρκτική έχει μερικά ηφαίστεια, αλλά κανένα δεν έχει προκαλέσει μεγάλη έκρηξη.

Οι επιστήμονες πιθανότατα θα γνώριζαν εκ των προτέρων την έκρηξη εξαιτίας της αργής κίνησης του μάγματος - ίσως ακόμη και εβδομάδες έως μήνες πριν από το γεγονός. Στο Yellowstone, ο Farrell και οι συνεργάτες του παρακολουθούν τη σεισμική δραστηριότητα, τις παραμορφώσεις στο έδαφος και τις ποσότητες και τους τύπους αερίων που βγαίνουν από το έδαφος. Και τα τρία από αυτά πιθανότατα θα άλλαζαν ενόψει μιας μεγάλης έκρηξης στο Yellowstone στο οποίο υπάρχει ένα υπερηφαίστειο.

Θα μπορούσε η ανθρωπότητα να επιβιώσει από αυτά τα γεγονότα;

Στον απόηχο των άνευ προηγουμένου ιστορικών φυσικών καταστροφών, οι επιστήμονες έχουν βρει ενδείξεις για το πώς οι άνθρωποι έχουν προσαρμοστεί και επιζούν.

Μετά την έκρηξη του υπερηφαιστείου πριν από περίπου 74.000 χρόνια, οι επιστήμονες βρήκαν ενδείξεις ότι οι άνθρωποι άλλαξαν τη διατροφή τους τρώγοντας περισσότερα ψάρια αντί να κυνηγούν θηλαστικά και έμαθαν επίσης να επιβιώνουν σε πολύ άνυδρες συνθήκες.

Αν και η έκρηξη του ηφαιστείου της Τόνγκα το 2022 στοίχισε ζωές, ο αριθμός των νεκρών ήταν πολύ χαμηλότερος από ό,τι σε άλλες προηγούμενες μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις.

Στη σειρά, δεν ήταν μόνο οι φυσικές καταστροφές που οδήγησαν τους ανθρώπους σε έναν κατασκευασμένο παράδεισο, ήταν τελικά ενέργειες άλλων ανθρώπων.

Η ομάδα παραγωγής του «Paradise» συμβουλεύτηκε αρκετούς επιστήμονες όταν έφτιαχναν τη θεωρία τους για το πώς θα τελείωνε ο κόσμος, ξεκινώντας από μια κλιματική καταστροφή, την έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των εθνών, την κατάρρευση της παγκόσμιας πολιτικής, την αρπαγή πόρων και στη συνέχεια τον πυρηνικό πόλεμο.

Θα ήταν ένα ντόμινο αποτέλεσμα κακών αποφάσεων από τα ανθρώπινα όντα.

Ο δημιουργός του Paradise, Dan Fogelman επέλεξε να δώσει μια ελπίδα στο τέλος του πρώτου κύκλου της σειράς.

Κι ενώ όλα τα έθνη κινούνται προς τον πυρηνικό πόλεμο, ο πρόεδρος Καλ επιδεικνύει σημαντική δύναμη επιλέγοντας την άλλη, λιγότερο εγωιστική επιλογή, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία για να σταματήσει έναν πλήρη πυρηνικό πόλεμο, ενώ γυρίζει την ανθρωπότητα 500 χρόνια πίσω - μια άλλη «αδύνατη» επιλογή που πρέπει να κάνει.

Η ανθρωπότητα μπορεί να μην προκάλεσε άμεσα την έκρηξη του υπερηφαιστείου στη σειρά, αλλά σίγουρα οι άνθρωποι δεν βοήθησαν και επιδείνωσαν την κατάσταση του πανικού και του φόβου μέσω του πυρηνικού πολέμου.

Στο τέλος, η έλλειψη δύναμης του ανθρώπινου είδους μας κάνει να συνειδητοποιούμε πόσο λίγη αξία θα έχουν τα χρήματα όταν πλησιάζει το τέλος του κόσμου και πόσο σπουδαίο θα είναι το να αντικρύσουμε τον κίνδυνο με τους ανθρώπους που αγαπάμε αγκαλιά.