#MeWe: Όταν ακούστηκε η φωνή της συναδέλφου, της φίλης, της μαμάς και η δική σου

Ήταν μεσημέρι Πέμπτης και το πληκτρολόγιο του υπολογιστή είχε πάρει «φωτιά». Η ημέρα κυλούσε αισιόδοξα καθώς ετοίμαζα τα κείμενα της επόμενης ημέρας, ώσπου μία -όχι και τόσο απρόβλεπτη- ανάρτηση της αγαπημένης μου ηθοποιού στην αρχική μου σελίδα, με προσγείωσε από τα σύννεφα κάπως απότομα. Εκείνη μαζί με άλλες δύο ομότεχνές της, υπέγραφαν μία κοινή καταγγελία ενάντια σε δημοφιλή ηθοποιό του θεάτρου, η οποία είχε ήδη κατατεθεί στο ΣΕΗ. Δεν είχα χρόνο να δώσω στην είδηση την προσοχή που της αναλογούσε, οπότε περίμενα το σχόλασμα να ψάξω το επίσημο έγγραφο της καταγγελίας.

Το ίδιο απόγευμα, διαβάζοντας λεζάντες «ΑΝΟΙΞΕ Ο ΑΣΚΟΣ ΤΟΥ ΑΙΟΛΟΥ», «Καταγγελία ΣΟΚ» και από κάτω τις αφηγήσεις των καταγγελλόντων, δεν ένιωσα ούτε θυμό, ούτε έκπληξη. Ένα γνώριμο μούδιασμα διαπέρασε το σώμα μου και το μυαλό δεν μπορούσε να διαχειριστεί τις λέξεις που περνούσαν μπροστά από τα μάτια μου. Γιατί οι ιστορίες που διάβασα είναι από αυτές που δεν τις χωράει το ανθρώπινο μυαλό, όμως παρόλα αυτά συμβαίνουν και αποτελούν μία επώδυνη πραγματικότητα για εκείνους που τις καταγγέλλουν ή τις «θάβουν» βαθιά μέσα τους.

Πήρα λίγο χρόνο να «χωνέψω» τις πληροφορίες, όμως είχα κολλήσει κάπου και συγκεκριμένα εκεί που αναφέρει η γνωστή ηθοποιός πως, «ο καταγγελλόμενος με παρενοχλούσε και εκτός θεάτρου, παρακολουθώντας με, προκαλώντας μου μια διαρκή ανησυχία». Θυμήθηκα τον Γ. που έναν μήνα αφού χωρίσαμε, είχε «σπάσει» τα τηλέφωνα και τα νεύρα μου, τριγύριζε στη γειτονιά, μέχρι που αναγκάστηκα να αλλάξω αριθμό και να μεταφερθώ προσωρινά στο πατρικό μου, χωρίς να αναφέρω σε κανέναν τον λόγο.

Ο «δράκος» στο γραφείο, το μετρό, τον δρόμο, το δίπλα δωμάτιο

Ακόμη και σήμερα, χρόνια μετά και μόνο στην ανάμνηση εκείνης της περιόδου με λούζει κρύος ιδρώτας. Κάθε βράδυ τσεκάρω δύο φορές εάν έχω κλειδώσει την πόρτα πριν πέσω για ύπνο και μερικές φορές, όταν περπατάω μόνη μου στον δρόμο, ψάχνομαι μήπως με ακολουθεί κάποιος. Η καρδιά μου έρχεται πάλι στη θέση της, όταν σκέφτομαι πως υπάρχει μία ελάχιστη πιθανότητα να έχει διαβάσει και ο Γ. την ίδια καταγγελία. Και πως μέσα σε αυτό το μικρό κομμάτι θα θυμηθεί τη δική μου περίπτωση, θα αναγνωρίσει τον εαυτό του στη θέση του άντρα ηθοποιού, θα νιώθει έστω και λίγο την κοινωνική κατακραυγή που του αναλογεί.

Το ίδιο σκέφτηκα και για τον 54χρονο υπεύθυνο στην πρώτη απασχόληση της αδερφής μου, ο οποίος πίσω από την πλάτη της κόρης και της γυναίκας του, της πέταγε υπονοούμενα και ένα πρωί κλειδώθηκε μαζί της στην τουαλέτα του μαγαζιού. Αφού όπως είπε και μία άλλη διάσημη ηθοποιός, «όταν καταλάβαινε ότι αισθανόμουν άβολα, μάλλον αυτό τον εξίταρε περισσότερο». Και αλήθεια, με εξιτάρει όταν σκέφτομαι πόσο άβολα αισθάνεται τώρα στην «εποχή του #metoo» ή τι ύφος έχει ο άνθρωπος που παρενόχλησε εμένα, την αδερφή, τη συνάδελφο, την κόρη κάποιου άλλου, όταν παρακολουθεί με τη δική του κόρη το δελτίο ειδήσεων και συζητάνε για τον ελέφαντα ή καλύτερα τον δράκο, μέσα στο δωμάτιο.

Περνώντας το #metoo από την Άτη στη Νέμεσις

Καλώς ή κακώς, ο δράκος της κακοποίησης δεν είναι ένα «παραμύθι» μόνο για ενήλικες και δυστυχώς, έχει πολλά κεφάλια. Άνθρωποι που χαίρουν δεκαετίες τον σεβασμό και την αγάπη ενός τεράστιου κοινού και την εύνοια ενός στενού κύκλου, πλέον ψάχνουν μέρος να κρυφτούν, γιατί δεν μπορούν να ξεφύγουν από τον χειρότερο εαυτό τους. Είναι και αυτό μία αρχή. Οι φωνές των ανθρώπων που συσπείρωσαν το #metoo, η αθλήτρια, η ηθοποιός, η φοιτήτρια που βγήκαν και μίλησαν, έχουν μετατραπεί σε έναν ορμητικό άνεμο που χτυπάει τζάμια και πόρτες στα σπίτια των θυτών, θέλοντας να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του.

Ας ελπίσουμε πως θα το καταφέρει, δίχως παράπλευρες απώλειες, δίχως να ανοίξουν περισσότερα «τραύματα». Ας ελπίσουμε πως μέσα από τις γενναίες φωνές που ακούστηκαν ήδη, θα ξεπηδήσουν κι άλλες φωνές από τη σιωπή, ακόμη και αν δεν φτάσουν ποτέ στ’ αυτιά μας. Μικρές και μεγάλες ιστορίες θα αναδυθούν από τα «πηγαδάκια» της πολυκατοικίας, του πανεπιστήμιου, του θεάτρου, του χωριού, των media, της ζωής, μέχρι να «ξετυλιχτεί» εντελώς το κουβάρι αυτής της ανείπωτης τραγωδίας. Έτσι μόνο θα μπορέσουμε να περάσουμε από την Άτη στη Νέμεσις και να κάνει ο κόσμος ένα μικρό αλλά γενναίο βήμα προς τη δικαιοσύνη.

Κοινό Βίωμα: Το δικό σου, το δικό μου, το δικό μας

Θα ήθελα να χωρέσω σε αυτό το κείμενο όλες τις «σκοτεινές» ιστορίες που κουβαλάω, που μου έχουν εμπιστευτεί ή που έτυχε να είμαι μάρτυρας. Να πω για την Η. που στην πενταήμερη ξύπνησε, πόναγε και δεν θυμόταν τίποτα από το προηγούμενο βράδυ. Να δώσω βήμα στη Δ. να «ξορκίσει» τις κατάρες του εργοδότη της. Να διεκδικήσω έστω και αργά το δίκιο της Σ. που όταν είπε στη φιλόλογο πως ο Χ. την πειράζει κάτω από το θρανίο, η δασκάλα της απάντησε να προσέχει πώς ντύνεται. Είναι μικρά σκοτεινά «καρέ» δικών μου ανθρώπων και θέλω να τα χωρέσω κάπου, έστω και ερήμην τους ή ανώνυμα. Γιατί πιστεύω πως ακόμη και η πιο επώδυνη ιστορία, αυτή που δεν χωράει ο ανθρώπινος νους, κρύβει μέσα της κάτι τρυφερό και πανίσχυρο, δηλαδή το «πολύτιμο» κοινό βίωμα που μας απομένει.

Ένα κοινό βίωμα έχει μοναδική αξία γιατί, εάν υπάρχει έστω ένα ακόμη άτομο που έχει ζήσει κάτι παρόμοιο, διαβάζοντας και μαθαίνοντας μια ιστορία που θυμίζει τη δική του ίσως ζητήσει βοήθεια, ίσως βρει τη δύναμη να μιλήσει και εκείνο με τη σειρά του, ίσως νιώσει μία κάποια δικαίωση. Γιατί, δεν αρκεί να φροντίζουμε και να ακούμε τα «τραύματα» των ανθρώπων, αλλά οφείλουμε πρώτα από όλα να τους προστατεύουμε και να μιλάμε όταν εκείνοι δεν μπορούν. Οφείλουμε να είμαστε αυτοί που με τις πράξεις μας θα τραβήξουμε τους ανθρώπους από τη σιωπή, μέχρι να βγούμε όλοι μαζί ακόμη πιο δυνατοί, ο καθένας από το δικό του ξεχωριστό «τραύμα».

Εάν βιώνεις ή έχεις βιώσει στο παρελθόν μία ανάλογη ιστορία με τις παραπάνω, μπορείς να επισκεφθείς την ιστοσελίδα #metoogreece.gr, η οποία συλλέγει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης, κακοποίησης και εξουσιαστικής βίας, ενώ σε ενημερώνει για τις δράσεις καταπολέμησής τους και τα τηλέφωνα στα οποία μπορείς να απευθυνθείς.

Δες ολόκληρο το αφιέρωμα για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας εδώ.