Χρόνια ενδομητρίτιδα: ένας «ύπουλος εχθρός» της γονιμότητας

Επίσης, αρκετά ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα με επαναλαμβανόμενα αρνητικά αποτελέσματα εγκυμοσύνης μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση όπου χρησιμοποιήθηκαν πολύ καλής ποιότητας έμβρυα, γεγονός που τούς προκαλεί επιπρόσθετο άγχος και απογοήτευση.

Το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας καλύπτεται από το ενδομήτριο, το οποίο αποτελεί έναν ιστό με μοναδικά χαρακτηριστικά που υφίσταται κάθε μήνα αλλαγές, υπό από την επίδραση των ορμονών που παράγονται από τις ωοθήκες. Παλαιότερα, υπήρχε η αντίληψη ότι η ενδομητρική κοιλότητα είναι στείρα μικροβίων. Ωστόσο, σήμερα πια γνωρίζουμε πως το ενδομήτριο αποικίζεται φυσιολογικά από μεγάλο αριθμό μικροβίων (μικροβίωμα του ενδομητρίου) τα οποία ζουν συμβιωτικά προς τον ανθρώπινο οργανισμό, προστατεύουν από άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς και βοηθούν στη φυσιολογική λειτουργία του.

Ο μικροοργανισμός που φυσιολογικά κυριαρχεί στο ενδομήτριο είναι ο λακτοβάκιλλος. Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις που αυτή η φυσιολογική μικρο-χλωρίδα του ενδομητρίου διαταράσσεται; Υπάρχουν μελέτες που έχουν δείξει ότι η επικράτηση συγκεκριμένων τύπων βακτηρίων -εις βάρος των λακτοβάκιλλων- σχετίζεται με χαμηλότερα ποσοστά εμφύτευσης και επίτευξης κύησης.

Επιπλέον, ο ρόλος του μικροβιώματος στην αναπαραγωγή εκτείνεται πέρα από την εμφύτευση του εμβρύου και επηρεάζει την ομαλή πορεία της εγκυμοσύνης. Ένα παθολογικό μικροβίωμα, εκτός από διαταραχές εμφύτευσης ή επαναλαμβανόμενες αποβολές μπορεί να οδηγήσει και σε μαιευτικές επιπλοκές, όπως ο πρόωρος τοκετός και η πρόωρη ρήξη των εμβρυϊκών υμένων. Επομένως, το μικροβίωμα στη φάση προ και περί την εμφύτευση παίζει καθοριστικό ρόλο στην πορεία και την εξέλιξη της εγκυμοσύνης.

Τι συμβαίνει λοιπόν στο ενδομήτριο μίας γυναίκας όταν αυτο αποικίζεται από παθογόνους μικροοργανισμούς; Προκαλείται μια τοπική φλεγμονώδης αντίδραση που οδηγεί σε αλλαγές του μικροπεριβάλλοντος του ενδομητρίου οι οποίες είναι ικανές να επηρεάσουν την υποδεκτικότητά του, οδηγώντας σε διαταραχές εμφύτευσης του γονιμοποιημένου ωαρίου, αποτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και επαναλαμβανόμενες αποβολές. Αυτή η φλεγμονώδης αντίδραση ονομάζεται χρόνια ενδομητρίτιδα.

Η χρόνια ενδομητρίτιδα είναι ένας «σιωπηλός εχθρός» των υπογόνιμων γυναικών γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ασυμπτωματική και δύσκολα τίθεται κλινική υποψία της νόσου. Σπάνια, μπορεί να υπάρχουν ήπια, μη-ειδικά συμπτώματα όπως κοιλιακός/πυελικός πόνος, αιμορραγία, πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή, συχνές κολπίτιδες ή υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις.

Η διάγνωση της χρόνιας ενδομητρίτιδας γίνεται με βιοψία ενδομητρίου, όμως ένα ακόμα πολύτιμο διαγνωστικό εργαλείο είναι και η υστεροσκόπηση. Κατά την υστεροσκόπηση, τα συνηθέστερα ευρήματα είναι η παρουσία τοπικής ή διαχυτης υπεραιμίας και οιδήματος και η παρουσία μικροσκοπικών πολυπόδων του ενδομητρίου. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η υστεροσκόπηση διαθέτει πολύ υψηλή διαγνωστική ακρίβεια για την χρόνια ενδομητρίτιδα. Μια φυσιολογική εμφάνιση της ενδομητρικής κοιλότητας κατά την υστεροσκόπηση αποτελεί θετικό προγνωστικό δείκτη για επίτευξη εγκυμοσύνης μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση. Τέλος, τεχνικές της μοριακής μικροβιολογίας συμβάλλουν στην ταυτοποίηση του μικροβιώματος του ενδομητρίου σε γυναίκες χωρίς ιστολογικά ή υστεροσκοπικά ευρήματα χρόνιας ενδομητρίτιδας.

Η θεραπεία της χρόνιας ενδομητρίτιδας περιλαμβάνει από του στόματος αντιβιοτικά και στη συνέχεια προβιοτικά για την εκρίζωση των παθογόνων μικροβίων, την αντιμετώπιση της φλεγμονής, την αποκατάσταση του φυσιολογικού μικροβιώματος του ενδομητρίου και τη μείωση της εμφάνισης αποβολών. Επίσης, η θεραπεία της χρόνια ενδομητρίτιδας δεν αποκλείει και την επίτευξη αυτόματης σύλληψης – χωρίς κάποια μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής- σε ένα ζευγάρι χωρίς άλλους αιτιολογικούς παράγοντες υπογονιμότητας.

O Παναγιώτης Κρόκος είναι Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και Υπ. Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Είναι συνεργάτης του Μαιευτηρίου «ΜΗΤΕΡΑ» & του κέντρου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής «ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις».

Διεύθυνση: Καρνεάδου 23, Κολωνάκι

Email: docpankrokos@gmail.com