Ημέρα της Γυναίκας 2015: Τρεις σύγχρονες ηρωίδες της καθημερινότητας

«Στον τομέα της επιστημονικής έρευνας αυτοί που αποφασίζουν ποιος θα εξελιχθεί είναι συνήθως άνδρες και θεωρούν ότι πρέπει να στηρίξουν άλλους άνδρες» τονίζει η χημικός Δρ. Δήμητρα Τζέλη, ερευνητικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Εκτός από διακεκριμένη ερευνήτρια με 50 δημοσιεύσεις σε σημαντικά διεθνή επιστημονικά περιοδικά είναι και πολύτεκνη μητέρα 5 παιδιών ηλικίας από 7 έως 14 ετών. Την ρωτάω το αυτονόητο.

«Όλα συνδυάζονται όταν υπάρχει καλή θέληση. Δεν με ενοχλούν τα παιδιά μου. Χαίρομαι πολύ που τα έχω. Φυσικά είναι πολύ μεγάλη η κούραση, ανάλογη όμως είναι και η χαρά. Χωρίς παιδιά θα είχα μερικές ακόμα ερευνητικές δημοσιεύσεις, ε και; Προτιμώ τα παιδιά μου».

Πηγαίνει στη δουλειά, όταν τα παιδιά είναι στο σχολείο και επιστρέφει μαζί τους, για να τη συνεχίσει από το σπίτι. Δουλεύει και τα Σαββατοκύριακα. «Τα πρωτάκια μου όταν θέλουν βοήθεια κάθονται δίπλα στο γραφείο μου και ενώ δουλεύω, φυσικά με πολύ πιο αργούς ρυθμούς, τα βοηθάω».

Ασχολείται με την υπολογιστική Χημεία και Φυσική, «μελετάω ιδιότητες χημικών μορίων και υλικών καθώς και χημικές αντιδράσεις στο υπολογιστή αντί στο εργαστήριο. Χρησιμοποιώ προγράμματα τα οποία λύνουν μαθηματικές εξισώσεις και περιγράφουν την ύλη και τα χημικά φαινόμενα». Με πιο απλά λόγια, «η υπολογιστική Χημεία και Φυσική μπορεί να επιβεβαιώνει, να συμπληρώνει, να ερμηνεύει και να κατευθύνει τα εργαστηριακά πειράματα με μικρό κόστος -αφού χρειάζεται μόνο ένας υπερυπολογιστής- και χωρίς κίνδυνο».

«Τα υπό μελέτη συστήματα» συνεχίζει η ίδια «έχουν εφαρμογές στην αστροφυσική, στην κατάλυση, στη μικροηλεκτρονική, στα νανο-υλικά, στους χημικούς αισθητήρες, στην οπτική και σε βιολογικά συστήματα». Στον τοίχο, πίσω από το γραφείο της ζωγραφιές και φωτογραφίες των παιδιών της.

Από μικρή ηλικία, τα παιδιά εξοικειώθηκαν με την εικόνα της μαμάς μπροστά στον υπολογιστή: «Πολλές φορές με ρωτούν τι κάνω και φυσικά τους εξηγώ. Υπάρχουν προγράμματα που σχεδιάζουν τη δομή των μορίων στον τρισδιάστατο χώρο, τα οποία τους αρέσουν πολύ. Μια μέρα, ένας μικρός μου, κάποια στιγμή που ήρθε κοντά όταν δούλευα, μου λέει: κοίτα μαμά αυτό το μόριο έχει φυλακίσει το άλλο και όντως έτσι ήταν. Μία ένωση-κλουβί είχε εγκλωβίσει κάποιο μικρότερο μόριο. Μετά αναγνώρισε τα ονόματα κάποιων ατόμων. Φυσικά το χάρηκα».

Τα εμπόδια που συναντά στην καθημερινότητά της, δεν διαφέρουν «από αυτά που καλείται να αντιμετωπίσει κάθε ερευνητής. Μπορεί να αφιερώσεις σε κάτι πολύ χρόνο και τελικά να μην έχεις κάποιο αποτέλεσμα και να χρειαστεί να επαναλάβεις πολλές φορές τη δουλειά σου μέχρι να λύσεις το πρόβλημά σου. Αυτό όμως είναι μια ευχάριστη πρόκληση».

«Υπάρχει ισότητα μεταξύ των δύο φύλων στην επιστήμη;» την ρωτάω. «Θεωρητικά ναι» απαντάει. «Όμως, σε υψηλές θέσεις βρίσκονται κυρίως άνδρες. Βέβαια τα επόμενα χρόνια θα αυξηθεί ο αριθμός των γυναικών σε υψηλές θέσεις, αλλά πάλι δεν θα φτάσει των ανδρών για πολλούς λόγους. Οι περισσότερες γυναίκες εγκλωβίζονται μέσα στην οικογένεια και στον γάμο και δεν έχουν βλέψεις για μια υψηλή θέση. Στατιστικώς, ανάμεσα σε άτομα διαφορετικού φύλου αλλά με τα ίδια προσόντα, ο άνδρας έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και θεωρεί ότι του αξίζει μια καλύτερη θέση ενώ η γυναίκα όχι. Ενδεχομένως, να είναι και λάθος διαπαιδαγώγηση»

Επιπλέον όπως τονίζει η ίδια, «οι γυναίκες δεν υποστηρίζονται. Ιδίως εάν κάποιες δεν έχουν οικογένεια ή παιδιά βλέπουν με περισσότερη καχυποψία, από ό,τι οι άνδρες, τις υποψήφιες γυναίκες με παιδιά που διεκδικούν υψηλόβαθμη θέση».

Την ρωτάω αν ο σύζυγος «βάζει πλάτη». «Είναι εξαιρετικός άνθρωπος και δείχνει πολλή κατανόηση. Με στηρίζει σε ό,τι και αν κάνω. Δεν έχω στερηθεί καθόλου τα παιδιά μου και χαίρομαι γι' αυτό. Τα χάρηκα και μωρά όταν ήταν. Στα 3 πρώτα, μέχρι να γίνουν δύο ετών και να πάνε στον παιδικό σταθμό δούλευα από το σπίτι, ενώ στα δίδυμα ξεκίνησα να πηγαίνω, όταν έγιναν 7 μηνών. Αλλά και πάλι δεν έλειπα πολλές ώρες » λέει και περιγράφει σκηνές απείρου κάλλους:

«Όταν ήταν μωρά, δούλευα στον υπολογιστή και ξαφνικά πεταγόμουν διότι έβλεπα π.χ. ότι το μικρό είχε ανέβει σε ένα τραπέζι, το κατέβαζα και συνέχιζα. Επειδή η δουλειά μου είναι υπολογιστική και θεωρητική, μπορώ εξίσου καλά να εργάζομαι και από το σπίτι».

Από τα κέντρα κράτησης προσφύγων στα παιχνίδια του Κωνσταντίνου

Πολλές φορές, μέσα στη νύχτα κι ενώ ο μικρός Κωνσταντίνος κοιμάται, χρειάζεται να τρέξει στα κρατητήρια ή να φύγει εκτός Αθηνών. Η Ηλέκτρα Κούτρα είναι ακτιβίστρια δικηγόρος και μάχεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Κάθε υπόθεση είναι ένας ολόκληρος κόσμος» λέει.

Από τις υποθέσεις που έχει αναλάβει ξεχωρίζει «η καταδίκη της Γαλλίας για πληθώρα παραβιάσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη από την Επιτροπή Οικονομικών και Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Αφορούσε στη στοχοποίηση και εκτεταμένες απελάσεις Ευρωπαίων Ρομά και η καταδίκη οδήγησε στην έκδοση Σύστασης του Συμβουλίου της Ευρώπης».

«Απόλαυσα πάρα πολύ» συνεχίζει η Ηλέκτρα, «την αθώωση 16 Ρομά για ρευματοκλοπή. Ισχυριστήκαμε ότι κλέβαμε και θα κλέβουμε ρεύμα, μέχρι ν' ανταποκριθεί η πολιτεία στην υποχρέωσή της να μας επιτρέψει να συνδεθούμε. Ήταν όλο ανθρωπιά και συγκίνηση η διαδικασία, το δικαστήριο δέχτηκε ότι βρίσκονταν σε κατάσταση ανάγκης».

Συνολικά έχει εκπροσωπήσει περί τους 1000 προσφεύγοντες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Οι περισσότερες είναι υποθέσεις βασανιστηρίων, απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης κρατουμένων. Είχα συγκινηθεί πάρα πολύ όταν εκδόθηκε ασφαλιστικό μέτρο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που όριζε να απελευθερωθεί κρατούμενος "για να πεθάνει ελεύθερος". Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν πρόλαβε να το εκτελέσει, ο κρατούμενος πέθανε μετά από λίγες μέρες. Όμως ήξερε ότι είχε διαταχθεί η αποφυλάκισή του».

Ακτιβισμός και οικογένεια «συνδυάζονται, αλλά δύσκολα» τονίζει η 38χρονη δικηγόρος. «Νιώθω συχνά τύψεις ότι κλέβω χρόνο από την οικογενειακή μου ζωή για να κάνω πράγματα που δεν αγοράζουν γάλα στο παιδί μου. Κάποια στιγμή τον ρώτησαν αν θα ήθελε να γίνει δικηγόρος σαν τη μαμά του κι απάντησε «Όχιιιιιι». Όχι μόνο αυτό, βούρκωσε κιόλας. Σχεδόν σοκαρίστηκα με την αντίδρασή του. Δεν είχα καταλάβει ότι η δικηγορία του προκαλεί τέτοια συναισθήματα».

Οι υποθέσεις που την συγκινούν ιδιαίτερα έχουν να κάνουν με πρόσφυγες και με την προσπάθεια μέσω στρατηγικής νομικής εκπροσώπησης και ακτιβισμό στις πρεσβείες της Ε.Ε., να ανοίξουν γιαυτούς τα εσωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα.

«Με συγκινούν και τα δικαιώματα στη γέννα, είμαστε δυστυχώς το Νο1 παγκοσμίως σε καισαρικές. Ολόκληρες γενιές γυναικών και μωρών υφίστανται τη βία του συστήματος σ' αυτόν τον τομέα, και προσπαθώ αυτό να το αλλάξω χρησιμοποιώντας νομικά εργαλεία. Δεν ξεχνώ και μια υπόθεση παρακράτησης μωρού στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών -για να εισπράξει το μαιευτήριο την ασφάλεια. Ενώ παρουσίαζαν το μωρό ετοιμοθάνατο, όταν ξεκίνησε μέσα στη νύχτα προκαταρκτική για κακούργημα, το παρέδωσαν στη μαμά του σε άριστη υγεία, βέβαια.»

Τον τελευταίο καιρό, την απασχολεί πολύ και το ζήτημα της ελεύθερης επιλογής θεραπείας και ειδικότερα «το δικαίωμα σοβαρά ασθενών να χρησιμοποιούν την κάνναβη φαρμακευτικά χωρίς να κινδυνεύουν να μπουν στη φυλακή λόγω της χρήσης της».

Τη ρωτάω αν έχει αισθανθεί ποτέ φόβο. «Ναι, το καλοκαίρι του 2013, όταν κάποιος αστυνομικός στη Θεσσαλονίκη με κλείδωσε στο κρατητήριο μαζί με την τρανσέξουαλ πελάτισσά μου, την οποία είχα πάει να βγάλω έξω. Ακολούθησε μήνυση, βέβαια, και στον ίδιο και σε όσους συναδέλφους του ήταν παρόντες. Φοβήθηκα τότε πως μόλις καταλάβουν ότι δεν θα το αφήσω έτσι, ενδέχεται να κινδυνεύω. Κοιτούσα πίσω μου για μήνες» ισχυρίζεται.

Προσπαθεί ο χρόνος που περνάει με τον 8χρονο γιο της να είναι ποιοτικός. «Τουλάχιστον να μην λείπω την ώρα που πέφτει για ύπνο. Έχουμε και κάποια δικά μας μέρη, που τα λέμε "τα μυστικά μας μέρη" και πηγαίνουμε μετά το σχολείο. Το ιδιαίτερο μ' αυτά είναι ότι μόνο εμείς ξέρουμε ότι βρισκόμαστε εκεί και δεν το λέμε σε κανέναν.».

Η προστάτης των αυτιστικών παιδιών

Η Πέρλα Μεσίνα είναι ο φύλακας άγγελος των αυτιστικών παιδιών- μικρών και μεγάλων. Έχει σπουδάσει Ψυχολογία και Κοινωνιολογία στο Saginaw Valley State University του Michigan, και αποφοίτησε με τιμητική διάκριση. Η ίδια, διαγνώστηκε με σύνδρομο Αsperger όταν ήταν 43 ετών.

«Η ζωή μου ήταν για μένα φυσιολογική. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι οι άλλοι δεν βλέπουν τον κόσμο όπως και εγώ. Ωστόσο δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί αντιδρούσαν τόσο παράξενα. Το είχα πάρει απόφαση ότι είμαι αλλιώτικη από τους άλλους και ότι θα ήταν η ζωή μου αρκετά μοναχική. Κάποιες φορές με ενοχλούσε αυτό, άλλες όχι. Είχα τα ενδιαφέροντά μου, τα βιβλία μου, τα ταξίδια που μου άρεσαν πολύ, την ανάγκη μου για μάθηση. Ποτέ δεν βαριόμουν όταν ήμουν μόνη μου, πάντα είχα κάτι να κάνω ή να διαβάσω, να γράψω, να ζωγραφίσω».

Με τις ομιλίες της προωθεί την εικόνα του αυτισμού όπως την βιώνουν οι ίδιοι οι αυτιστικοί. Ήταν ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Ενηλίκων Αυτιστικών Asperger και Αυτισμού Υψηλής Λειτουργικότητας (ΥΛΑ), «του πρώτου και μοναδικού συλλόγου που πρόβαλε την φωνή των αυτιστικών». Θύμα της κρίσης, ο Σύλλογος, έκλεισε τον Οκτώβριο του 2014.

«Πολλοί, οι οποίοι με βλέπουν στην συνειδητά ορατή μου πλευρά» λέει η Πέρλα, «δεν μπορούν να πιστέψουν ότι είμαι αυτιστική. "Μα μιλάς, είσαι κοινωνική;" μου λένε. Εννοούν ότι η εικόνα του αυτισμού που εγώ προβάλλω, δεν ταιριάζει με την τυποποιημένη εικόνα που έχουν και που είναι το αποκλεισμένο παιδάκι, χαμένο στον κόσμο του».

Όταν δούλευε σε γραφείο, θυμάται ότι πάντα ζητούσε τη νυχτερινή βάρδια και της άρεσε να εργάζεται τα Σαββατοκύριακα «για τον απλό ρόλο ότι το γραφείο ήταν πιο ήσυχο, πιο λίγοι υπάλληλοι, αλλά συνάμα πιο πολλή δουλειά. Αυτό δεν με ενοχλούσε καθόλου, διότι έτσι περνούσε και η ώρα πιο γρήγορα. Όταν δεν είχα τι να κάνω υπέφερα. Παρόλο που θα μπορούσε να πει κανείς ότι είχα μια κανονική ζωή όπως όλοι οι άλλοι, εγώ δεν το ένιωθα αυτό. Πάντα αναρωτιόμουν γιατί. Γιατί ήμουν διαφορετική. Λένε ότι πολλοί που διαλέγουν να σπουδάσουν ψυχολογία, κάτι αναζητούν σχετικά με τον εαυτό τους, και στην δική μου περίπτωση μπορώ να πω ότι ίσχυε. Το ίδιο και με την Κοινωνιολογία, διότι κάπου έψαχνα να βρω απαντήσεις για τις δυσκολίες που είχα».

«Πολλές φορές δεν καταλάβαινα τους άλλους» συνεχίζει η Πέρλα. Μικρή νόμιζε ότι αν μάθαινε πολλές ξένες γλώσσες θα έλυνε το πρόβλημα. «Έβλεπα όμως ότι σε όποια γλώσσα και να μιλούσα, η επικοινωνία με τους άλλους δεν ήταν εύκολη. Δεν ήξερα ότι ο δικός μου εγκέφαλος λειτουργούσε σε άλλο μήκος κύματος από τους άλλους γύρω μου».

Της ζητάω να περιγράψει μια συνηθισμένη ημέρα της: «Δεν έχω συνηθισμένες μέρες. Αυτή τη στιγμή δεν εργάζομαι, αλλά δουλεύω κάθε μέρα. Η δουλειά μου είναι η ενημέρωση και η εκπαίδευση γονιών αυτιστικών παιδιών, καθώς και το να προβάλω τις πτυχές του αυτισμού μου μέσα από άρθρα που γράφω και το γκρουπ που διατηρώ στο Facebook, ώστε να γίνει όλο και πιο κατανοητός στους ειδικούς και θεραπευτές που έχουν άμεση επαφή με αυτιστικούς».

Οπως ισχυρίζεται, «πέρασαν αρκετά χρόνια μετά τη διάγνωση για να καταλάβω πραγματικά τον εαυτό μου, τις ικανότητές μου, και τις πραγματικές δυσκολίες μου».

Μέσω του συλλόγου, γνώρισε εκατοντάδες αυτιστικούς σε όλες τις ηλικίες. «Ήταν σαν να έβλεπα τον εαυτό μου σε άλλες μορφές. Έβλεπα πως ο αυτισμός είχε και πολλά θετικά που σπάνια τα έβλεπα γραμμένα σε άρθρα και επιστημονικά δημοσιεύματα. Ήταν σαν η επιστήμη να μην μας ήξερε, σαν να πρόβαλε ένα ανδρείκελο αυτιστικού, που μας έμοιαζε αλλά δεν ήταν εμείς. Αυτό με έκανε να θυμώσω. Αυτός ο θυμός γέννησε και την ανάγκη ακτιβισμού. Δε θα σταματήσω την δράση μου και την προσπάθειά μου να ενημερώσω και επιμορφώσω το ευρύ κοινό αλλά και ειδικότερα τους γονείς αυτιστικών παιδιών».

«Το να μου γράψει κάποιος γονιός ότι "πιάνουν" αυτά που τους συμβουλεύω είναι για μένα ευτυχία. Ξέρω έτσι ότι συνέβαλα στο να έχει ένα αυτιστικό παιδί ένα καλύτερο μέλλον, και ίσως αυτό το παιδί όταν φτάσει στην ηλικία μου να μην χρειαστεί να γίνει ακτιβιστής διότι θα βρει μια κοινωνία που θα τον αποδεχθεί και σεβαστεί όπως ακριβώς είναι».