Προνόηση: «Χαιρόμαστε όταν ακούμε να λένε έφηβοι με άνεση στο τηλέφωνο, σε κλείνω, έχω ψυχολόγο»
Μιλήσαμε με την ειδικό Ευαγγελία Μανδουράρη, Κλινική Ψυχολόγο - Ψυχοθεραπεύτρια από το Διεπιστημονικό Κέντρο «Προνόηση» και καταλάβαμε πώς λειτουργούν οι ομάδες εφήβων και ποιες στρατηγικές αντιμετώπισης των προκλήσεων που αφορούν την ψυχική υγεία της Gen Z φαίνεται να είναι αποτελεσματικές.
Με τα περιστατικά βίας ανάμεσα σε εφήβους να έχουν αυξηθεί σε αριθμό αλλά και στην ένταση με την οποία λαμβάνουν χώρα, τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας δεν θα μπορούσαμε παρά να την αφιερώσουμε στους εφήβους αλλά και στην Gen Z, τη γενιά που φαίνεται να έχει απενοχοποιήσει τις δοκιμασίες ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζει.
Στη συζήτησή μας με την Ευαγγελία Μανδουράρη, Κλινική Ψυχολόγο - Ψυχοθεραπεύτρια από το Διεπιστημονικό Κέντρο «Προνόηση» στο οποίο λειτουργούν ομάδες εφήβων, μιλήσαμε για τις προκλήσεις των νέων παιδιών, τον ρόλο που παίζουν τα κοινωνικά δίκτυα και το πώς αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα οι «διαβασμένοι» πια έφηβοι.
Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (APA) δηλώνει ότι τα άτομα της γενιάς Gen Z είναι πιο πιθανό να αναφέρουν ανησυχίες ψυχικής υγείας (κατάθλιψη και άγχος) από τις προηγούμενες γενιές. Είναι πράγματι πιο ευαίσθητη η γενιά Gen Z σε θέματα ψυχικής υγείας ή απλά μιλάμε για μια γενιά που δεν φοβάται να εξωτερικεύσει τους προβληματισμούς της;
Όταν αναφερόμαστε στη Gen Z εννοούμε τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 έως και το 2012 περίπου, δηλαδή νέοι που είναι σήμερα από 14 έως 27 χρόνων. Αναμφισβήτητα μιλάμε για ένα σύνολο παραγόντων που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τις αντιλήψεις αυτής της γενιάς.
Είναι αλήθεια ότι οι νέοι της Gen Z έχουν βιώσει σημαντικούς εξωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες, που τους έχουν επηρεάσει ως προς τη διαμόρφωση της εσωτερικής τους πραγματικότητας. Η γενιά αυτή βίωσε οικονομική κρίση και την ανάδειξη των φυλετικών ανισοτήτων, με την παράλληλη κλιμάκωση της κλιματικής αλλαγής. Οι κοινωνικές αυτές συνθήκες προκάλεσαν άγχος, κλονισμό της εμπιστοσύνης στις παραδοσιακές αρχές και απαισιοδοξία για το μέλλον του πλανήτη. Η εμφάνιση της πανδημίας covid -19, η οποία προκάλεσε πρωτόγνωρα συναισθήματα ανησυχίας, μοναξιάς και στρες στους νέους, αποδιοργάνωσε την εκπαιδευτική διαδικασία για τους εφήβους σχολικής ηλικίας, και προκάλεσε δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο, και ελλιπείς δεξιότητες επικοινωνίας.
Επιπρόσθετα, οι ραγδαίες μεταβολές στην τεχνολογία και στο εργασιακό τοπίο, διαμόρφωσαν ένα απρόβλεπτο και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, συνθήκη που προσθέτει επιπλέον στρες σε μία ήδη επιβαρυμένη γενιά. Παράλληλα όμως παρατηρείται η απαίτηση αυτής της γενιάς για αποδοχή της διαφορετικότητας, αναζήτηση βιώσιμων λύσεων και διάθεση για καινοτομία. Από την άλλη όμως παρατηρούμε και άτομα αυτής της γενιάς να ελκύονται από την παραβατικότητα με μια τυχοδιωκτική και μηδενιστική διάθεση.
Ωστόσο οι νέοι φαίνεται ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για την ψυχική τους υγεία και τα συμπτώματα που παρατηρούν στον εαυτό τους, και για τα οποία αναζητούν πληροφορίες διαδικτυακά. Στο κέντρο ΠΡΟΝΟΗΣΗ βλέπουμε συχνά τους εφήβους να έρχονται «διαβασμένοι» λέγοντας πως αισθάνονται ότι έχουν ΔΕΠΥ, ή κάποια διαταραχή προσωπικότητας για την οποία πληροφορήθηκαν στο διαδίκτυο. Επίσης μοιράζονται τις προσωπικές του εμπειρίες μέσω των social media σε βαθμό που συναισθάνονται και ταυτίζονται με καταστάσεις που αναρτούν άγνωστα πρόσωπα από όλο τον κόσμο.
Για τη γενιά αυτή είναι περισσότερο αποδεκτό και απενοχοποιημένο να ζητήσει και να δεχτεί κανείς βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας, και δεν παρουσιάζουν αναστολές και φόβο ότι μπορεί κανείς να στιγματιστεί ως «προβληματικός» ή «τρελός» εάν πάρει πρωτοβουλία να φροντίσει την ψυχική του υγεία. Χαιρόμαστε πολύ όταν ακούμε να λένε έφηβοι στο τηλέφωνο με φυσικότητα και άνεση «σε κλείνω, έχω ψυχολόγο!». Αυτή η μορφή αυτοφροντίδας είναι ένα σημαντικό κεκτημένο αυτής της γενιάς.
Στο κέντρο μας παρατηρούμε επίσης ότι η Gen Z επιθυμεί άμεση και αληθινή σχέση με το θεραπευτή, ο οποίος θα αποδεχθεί τον αυθεντικό εαυτό του νέου, θα τον καθοδηγήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του χωρίς κριτική διάθεση, σεβόμενος την κοινωνική και προσωπική ταυτότητά του.
Από τις ομάδες εφήβων στο κέντρο σας αλλά και από τις ξεχωριστές περιπτώσεις εφήβων, ποιος είναι ο τρόπος πρόληψης που έχουν στα χέρια τους οι γονείς για να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τις επιπτώσεις των social media; Τι ρόλο μπορούν να παίξουν οι γονείς στο να χτίσουν τα παιδιά ανθεκτικότητα και δεξιότητες αντιμετώπισης των προκλήσεων;
Το Κέντρο ΠΡΟΝΟΗΣΗ έχει διαμορφώσει ειδικά θεραπευτικά προγράμματα για ομάδες εφήβων βάσει των αναγκών του κάθε παιδιού. Στη θεραπευτική πορεία παρατηρούμε ότι αναδύεται πάντοτε το θέμα των κοινωνικών δικτύων, όποιο και αν ήταν το αρχικό αίτημα των παιδιών.
Είναι πολλοί οι έφηβοι με αγχώδεις διαταραχές και ΔΕΠΥ που βασανίζονται από τη σύγκριση του εαυτού τους με άτομα που βλέπουν online και την αδυναμία διαχείρισης του χρόνου τους στις οθόνες.
Μας γεμίζει όμως αισιοδοξία όμως όταν ακούμε εφήβους στο φάσμα του αυτισμού που ακολουθουν πρόγραμμα ψυχοεκπαίδευσης να μας λένε ότι υπερασπίζονται την νευροδιαφορετικότητά τους στα κοινωνικά δίκτυα, γίνονται αποδεκτοί, δομούν ψηφιακές κοινότητες, και παρουσιάζουν τον αυθεντικό τους εαυτό χωρίς φόβο!
«Δεν ξέρω πώς να του πάρω το κινητό!», αναφωνούν συχνά οι γονείς των παιδιών που ξεχνούν το χρόνο και αναλώνονται πλήρως στις οθόνες και τα κοινωνικά δίκτυα. Εξέχουσα σημασία επομένως δίνουμε στη συμβουλευτική υποστήριξη των γονέων.
Μην ξεχνάμε όμως και τις ομάδες γονέων που πρέπει να υπάρχουν!
Οι γονείς χρειάζεται να εκπαιδευτούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τους ειδικούς για τις τεχνικές οριοθέτησης και διαχείριση του χρόνου των παιδιών μπροστά στην οθόνη.
Είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζουν το περιεχόμενο που καταναλώνουν τα παιδιά και ακόμη περισσότερο τα δεδομένα που αναρτούν online. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό οι ίδιοι να έχουν αυτοέλεγχο και να μην κάνουν προβληματική χρήση των κοινωνικών δικτύων, ώστε να δώσουν το παράδειγμα με τη συμπεριφορά τους στα παιδιά.
Στους γονείς των παιδιών που έχουν δεχθεί επιθετικές συμπεριφορές στο διαδίκτυο μαθαίνουμε πρακτικούς και άμεσους τρόπους να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια, αλλά και να φιλτράρουν ποιες πληροφορίες είναι καλό να μοιράζονται και ποιες όχι.
Τέλος, οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εστιάσουν στην προσωπική τους καλλιέργεια και την επένδυση στη ζωή τους εκτός οθόνης, απολαμβάνοντας τα αναντικατάστατα οφέλη της βιωματικής επαφής με τους ανθρώπους και το περιβάλλον του.
Παρατηρούμε πως το 12,1% των εφήβων στην Ελλάδα έχει πολύ πρόσφατα συμμετάσχει σε εκφοβισμό άλλου/ης μαθητή/τριας και σε ποσοστό 7,1% έχουν κάνει ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Το 22,1% αναφέρει ότι υπήρξε θύμα εκφοβισμού στο σχολείο και ένας στους 10 (9,5%) ηλεκτρονικά. Πόσο μεγάλη σημασία έχει η ενίσχυση των παρεμβάσεων που γίνονται στα σχολεία αλλά και η καλλιέργεια δεξιοτήτων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη χρήση των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας;
Μία έφηβη που υποστηρίζουμε εκδήλωσε συμπτώματα άγχους και άρνηση να πάει στο σχολείο διότι συμμαθητές της την προσβάλλουν συνεχώς και απειλούν ότι θα την κλειδώσουν στην τουαλέτα. Μία μητέρα ήρθε έντρομη αναφέροντας ότι ο έφηβος γιος της ξυλοκοπήθηκε στην πλατεία της γειτονιάς του και κατέφυγαν στις αρχές. Μία έφηβη με αυτισμό αναφέρει ότι την αποκαλούν αυτιστική «λες και αυτό είναι προσβολή», όπως λέει χαρακτηριστικά η ίδια.
Σε αυτές και σε άλλες πολλές καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, αναγνωρίζουμε ότι ο ρόλος του ψυχολόγου στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του εφήβου θα πρέπει να υποστηριχθεί και από τη δράση του σχολείου και της κοινότητας. Ερχόμαστε σε άμεση επαφή με εκπαιδευτικούς των παιδιών που υποστηρίζουμε και διοργανώνουμε δράσεις στην κοινότητα για την αποδοχή των δυσκολιών ψυχικής υγείας στην εφηβεία και την αντιμετώπιση της βίας μεταξύ των εφήβων.
Οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις είναι πολύ σημαντικές αλλά εάν το κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού το βομβαρδίζει με λέξεις και πράξεις που το πληγώνουν, ό,τι χτίζουμε στη θεραπεία κινδυνεύει να γκρεμιστεί. Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση να δείξουμε στο παιδί ότι ο κόσμος είναι «κακός» και ότι αυτό πρέπει απλά να το δεχτεί και να γίνει ανθεκτικό έναντι αυτού. Για το λόγο αυτό, πέραν από την προσωπική ενημέρωση του κάθε νέου και κάθε γονέα, πολύ χρήσιμη έως απαραίτητη κρίνεται η συνεργασία των γονέων με τα σχολεία και μετέπειτα των τελευταίων με όλη την κοινότητα.
Ειδικότερα, χρειάζονται συχνές ενημερώσεις εκ μέρους των σχολείων που να απευθύνονται τόσο σε παιδιά όσο και στους ίδιους τους γονείς, προκειμένου να διασφαλίζεται η έγκυρη ενημέρωση τους σε ότι αφορά τον ορισμό, την εκδήλωση αλλά και την αποτροπή του bullying σε κάθε του μορφή. Να ενημερώνονται για τα προειδοποιητικά σημάδια και τις διάφορες εκφάνσεις του όπως είναι το cyber-bullying, αλλά και να γνωρίζουν τα ίδια τα παιδιά πού μπορούν να απευθυνθούν στην περίπτωση που έρθουν αντιμέτωποι με κάποιο τέτοιο δυσάρεστο συμβάν και να αισθανθούν ότι θα λάβουν την βοήθεια και την φροντίδα που χρειάζονται.
Ειδικότερα, τα παιδιά που είτε έχουν δεχθεί εκφοβισμό και βία από άλλους είτε έχουν δείξει επιθετική συμπεριφορά έναντι άλλων, είναι απαραίτητο να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ειδικών θεραπειών και κυρίως ψυχοθεραπευτικό. Αυτό το πρόγραμμα θα θέσει ως στόχο την ενδυνάμωση των θυμάτων και από την άλλη πλευρά τη διερεύνηση και την αντιμετώπιση βιοψυχοκοινωνικών παραγόντων που ωθούν ένα παιδί στην επιθετική, προκλητική και παραβατική συμπεριφορά.
Gen Z και social media: Πόσο επηρεάζουν τα social media την ψυχοσύνθεση της Gen Z και ποια πλατφόρμα θεωρείται αυτή τη στιγμή η πιο επικίνδυνη;
Κάθε πλατφόρμα κοινωνικών δικτύων μπορεί να γίνει επικίνδυνη εάν δεν χρησιμοποιείται συνειδητά και με προσοχή. Η Gen Z αναζητά τη συνεχή σύνδεση στα κοινωνικά δίκτυα επιθυμώντας την ελευθερία, την αυτοέκφραση και την κοινωνικοποίηση σε έναν «κόσμο» όπου δεν υπάρχουν οι γονείς και οι καθηγητές, δηλαδή δεν υπάρχει η κριτική και ο έλεγχος.
Ωστόσο σε αυτούς τους ψηφιακούς χώρους ελλοχεύουν κίνδυνοι που απειλούν ειδικά τα άτομα νεαρών ηλικιών, τα οποία πιθανόν να έχουν άγνοια κινδύνου, ελλιπή ενημέρωση και αίσθημα παντοδυναμίας. Η αποπλάνηση εφήβων κάτω των 18 ετών και απάτες όπως το ηλεκτρονικό ψάρεμα, γνωστό ως “fishing”-υποκλοπή προσωπικών πληροφοριών-, απασχολούν συχνά το ηλεκτρονικό έγκλημα και αποτελούν επιζήμιες, τραυματικές ακόμη και θανάσιμες εμπειρίες για τα θύματα.
Αξιοσημείωτο ακόμα είναι και το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού, γνωστού και ως cyberbullying, που παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις σε όλο και περισσότερες πλατφόρμες, στις οποίες οι νέοι έχουν καθημερινή πρόσβαση και δραστηριότητα. To cyberbullying είναι ένα σοβαρό πρόβλημα με τους θύτες να έχουν σκοπό να παρενοχλήσουν και να εκφοβίσουν κάποιον, ενώ τα θύματα ενδέχεται να βιώσουν συναισθηματική αγωνία, άγχος, κατάθλιψη, ακαδημαϊκά προβλήματα και κοινωνική απομόνωση, ακόμη και διάθεση για αυτοτραυματισμό ή αυτοκτονία.
Παρότι οι δημιουργοί των κοινωνικών δικτύων διαβεβαιώνουν ότι αποκλείουν το βίαιο ή σεξουαλικό περιεχόμενο, δυστυχώς παρατηρούμε συχνά το αντίθετο. Είναι αμέτρητες οι αναρτήσεις που παρακολουθούν οι νέοι και οι έφηβοι, οι οποίες κανονικοποιούν την υπέρμετρη σεξουαλικότητα και τη βία κάθε μορφής: βίντεο με απειλές, τοξικότητα, τσακωμούς και ξυλοδαρμούς, χρήση μαχαιριών και όπλων σαν απλά γκάτζετ, κακοποίηση ζώων. Όταν τα παιδιά εκτίθενται σε τέτοιο περιεχόμενο, επέρχεται αφενός η απευαισθητοποίηση και η εξοικείωση στη βία και την υπερσεξουαλικότητα, που οδηγούν πιθανόν σε προβλήματα συμπεριφοράς και εχθρότητα, αφετέρου προκαλούνται συμπτώματα άγχους, φοβίες, προβλήματα ύπνου, εφιάλτες, διαστρέβλωση στην αντίληψη της πραγματικότητας.
Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες προκλήσεις ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζει η Gen Z, η πρώτη γενιά που έχει μεγαλώσει με τα social media και το ίντερνετ εξ΄ολοκλήρου;
Η γενιά Z ήρθε σε έναν κόσμο όπου το διαδίκτυο και αργότερα τα social media εδραιώθηκαν στην καθημερινότητά μας. Είναι επομένως δύσκολο για τη γενιά αυτή να δει με κριτικό μάτι τις διαδικτυακές συμπεριφορές και τις συνήθειες που υιοθετούν αλλά και τα ερεθίσματα που λαμβάνουν στον ψηφιακό χώρο.
Ο εθισμός στα κοινωνικά δίκτυα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τη Gen Z σήμερα. Συχνά τα άτομα της Gen Z πέφτουν στην παγίδα του FOMO (fear of missing out), ο φόβος, δηλαδή, ότι χάνουν κάτι σημαντικό, κάποια εξέλιξη, ή κάτι ευχάριστο και διασκεδαστικό. Η δομή των αλγορίθμων των περισσότερων σύγχρονων κοινωνικών δικτύων διαθέτουν μηχανισμούς που μπορούν να κάνουν εύκολα το άτομο να «κολλήσει» σκρολάροντας για ώρες αναζητώντας συνεχώς για κάτι νέο, εντυπωσιακό και πιο ενδιαφέρον.
Ο εθισμός σε αυτή τη συμπεριφορά έχει ονομαστεί χαρακτηριστικά «doom scrolling», το ατέλειωτο σκρολάρισμα που οδηγεί στην καταστροφή, διότι πολύ συχνά έφηβοι και νέοι χάνουν τον έλεγχο της χρήσης των πλατφορμών αυτών και σπαταλούν υπερβολικό χρόνο στην οθόνη επιβαρύνοντας την ψυχική και σωματική τους υγεία: προβλήματα ύπνου, πονοκέφαλος, μυϊκοί πόνοι, κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης και διατήρησης της προσοχής, μαθησιακή αποτυχία.
«Θέλω να το ελέγχεις και όχι να σε ελέγχει» είναι το μότο που λέμε στους εφήβους που υποστηρίζουμε στο κέντρο ΠΡΟΝΟΗΣΗ και έχουν προβληματική χρήση των κοινωνικών δικτύων.
Επίσης, η πλειονότητα των σύγχρονων κοινωνικών δικτύων ενισχύουν την παθητική θέαση και απορρόφηση ερεθισμάτων παρά την ενεργή αναζήτηση, επεξεργασία και κριτική σκέψη του ψηφιακού περιεχομένου. Πολλοί δημιουργοί περιεχομένου στα κοινωνικά δίκτυα, προσπαθούν να κρατήσουν το ενδιαφέρον του χρήστη με «εύπεπτο» και ελκυστικό για τον εγκέφαλο περιεχόμενο.
Στην προσπάθεια όμως αυτή καταλήγουν οι αναρτήσεις και τα βίντεο να περιέχουν πάρα πολλά και άνευ νοήματος ερεθίσματα που απλώς υπερ διεγείρουν οπτικοακουστικά τον εγκέφαλο «καλομαθαίνοντας» το μυαλό σε μικρές και εύκολες δόσεις ντοπαμίνης, της ουσίας της ικανοποίησης, της ανταμοιβής και της προσμονής για την ευχαρίστηση.
Ο κόσμος των κοινωνικών δικτύων δεν είναι ρεαλιστική απεικόνιση του πραγματικού κόσμου. Ευτυχώς βλέπουμε όλο και περισσότερα δημοσιεύματα στα οποία η Gen Z και άλλες γενιές διαμαρτύρονται για τα «στημένα» και ψεύτικα βίντεο (fake videos). Ωστόσο για μεγάλο αριθμό ατόμων η κατάχρηση των κοινωνικών δικτύων σε συνδυασμό με την κοινωνική απομόνωση οδηγεί σε αποξένωση από τον πραγματικό κόσμο, δυσκολία στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και την αναγνώρισης των συναισθημάτων του άλλου, αλλά και της ανοχής των περιορισμών που θέτουν οι άλλοι και το φυσικό περιβάλλον.
Ας σκεφτούμε πώς αλληλεπιδρούμε με το περιεχόμενο όλων των κοινωνικών δικτύων: επιλέγουμε τι θα δούμε, αν θα το προσπεράσουμε, αν θα κλείσουμε ή θα δυναμώσουμε τον ήχο, αν θα το πάρουμε και θα το επεξεργαστούμε όπως θέλουμε!
Ωστόσο στην πραγματική ζωή δεν υπάρχει αυτός ο βαθμός ελέγχου, δεν μπορώ να κάνω το συνομιλητή μου να μιλήσει πιο γρήγορα ή να μου πει μόνο αυτά που μου αρέσουν, όπως πολύ προσεκτικά και επιδέξια κάνει ο αλγόριθμος του κάθε κοινωνικού δικτύου…ώστε να παραμείνω μαζί του!
Επίσης παρατηρούμε ότι τα κοινωνικά δίκτυα προβάλλουν πολλές φορές μη ρεαλιστικά πρότυπα, τα οποία έχουν αντίκτυπο στο εφηβικό κοινό που ακολουθεί διάφορες τάσεις απλά και μόνο επειδή τυγχάνουν ευρείας αποδοχής από τους συνομηλίκους τους.
Η κοινωνική πίεση που ασκείται στον έφηβο να ακολουθήσει τα πρότυπα αυτά ωθεί τον έφηβο να ορίζει τον εαυτό του μέσα από τους άλλους και όχι με βαση την επιθυμία και την προσωπικότητά του.
«Συχνά η αυτοεκτίμηση των εφήβων όσο εύκολα τρέφεται από τα likes τόσο εύκολα γκρεμίζεται από ένα προσβλητικό σχόλιο» παρατηρεί παιδοψυχολόγος που ειδικεύεται στην εφηβική ψυχική υγεία.
Εξωπραγματικά πρότυπα ομορφιάς, επιτυχίας, ευτυχίας, καλοπέρασης και επιδόσεων σε διάφορες καταστάσεις προκαλούν παραλυτική τελειομανία για τη Gen Z και ένα τεράστιο πλήγμα για την αυτοεκτίμηση και την αίσθηση ότι δεν αξίζει κανείς να ζει εάν δεν ζει τη ζωή που προβάλλεται στα μέσα αυτά.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, αναγκαία καθίσταται η έγκαιρη ενημέρωση γονέων για την ορθή χρήση του διαδικτύου, ώστε να σταθούν και οι ίδιοι ως πρότυπο απέναντι στην νέα γενιά. Χρειάζεται να είναι ανοιχτοί σε αυτή την νέα πραγματικότητα και οι γονείς που ανήκουν σε μια προηγούμενη γενιά να αγκαλιάσουν τα νέα δεδομένα και να μη δαιμονοποιήσουν την τεχνολογια. Αντιθέτως, χρειάζεται να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους, ώστε να έχουν τον έλεγχο του εαυτού τους και της χρήσης του των κοινωνικών δικτύων.
Ποιες στρατηγικές αντιμετώπισης των προκλήσεων που αφορούν την ψυχική υγεία της Gen Z φαίνεται να είναι αποτελεσματικές;
Η ανοιχτή συζήτηση και η ειλικρίνεια είναι στοιχεία που ενθαρρύνουν την εμπιστοσύνη στη θεραπευτική διαδικασία με τη Gen Z, ώστε να δεχτούν την καθοδήγηση σε συνήθειες που είναι δύσκολο να αλλάξουν. Η τήρηση ενός βιώσιμου προγράμματος στην καθημερινότητά τους που να περιλαμβάνει μελέτη, αυτοφροντίδα, καλό ύπνο, ισορροπημένη διατροφή και άσκηση είναι η βάση για την ψυχική τους ηρεμία.
Η εκπαίδευση στη διαχείριση των χρημάτων και του χρόνου είναι επίσης κρίσιμης σημασίας για τη γενιά αυτή που περιβάλλεται από πληθώρα προϊόντων και διαφημίσεων του διαδικτύου.
Πολλά όμως είναι και τα ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή των σημερινών νέων και εξαντλούν τη μνήμη όπως η αλόγιστη χρήση των κοινωνικών δικτύων που αναφέραμε αναλυτικά παραπάνω. Ομολογουμένως περισσότερο από κάθε γενιά η Gen Z δέχεται τεράστιο όγκο δεδομένων και χωρίς τη συνειδητή διαχείρισή τους είναι εύκολο να αποπροσανατολιστούν.
Τέλος, η σταθερή και σε βάθος καλλιέργεια των διαπροσωπικών σχέσεων των νέων είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της απομόνωσης και τη μοναξιάς που επίσης βλέπουμε να αυξάνεται ραγδαία στη Gen Z. Όσο πιο γρήγορα καταλάβει αυτή η γενιά ότι η συνδεσιμότητα, η συνεχής online δραστηριότητα δηλαδή, δε σημαίνει ουσιαστική σχέση, τόσο πιο ισχυρό έλεγχο θα έχει και στη χρήση της τεχνολογίας.
Υπάρχει κάτι άλλο που θα θέλατε να προτείνετε και στην Gen Z αλλά και στις υπόλοιπες γενιές που φαίνεται πως πλήττονται αυτή τη στιγμή σε επίπεδο ψυχικής υγείας από εφαρμογές όπως το Tik Tok;
Στις θεραπείες που πραγματοποιούνται στο κεντρο ΠΡΟΝΟΗΣΗ χρησιμοποιούμε συχνά μια αναλογία, που κάνει κατανοητό το ρόλο του tik tok και άλλων τέτοιων εφαρμογών στους γονείς και στα παιδιά:
«Το tik tok είναι σαν το γλυκό. Λίγο δεν πειράζει, μας φτιάχνει και τη διάθεση, είναι ωραίο. Αν το παρακάνουμε όμως μας κάνει πολύ κακό στην υγεία και μας φαίνονται μετά όλα τα φαγητά ανυπόφορα!»
Ενθαρρύνουμε τα παιδιά της Gen Z να καλλιεργήσουν τον μοναδικό τους εαυτό, να αξιοποιήσουν την τεχνολογία προς όφελός τους και εν τέλει να συμβάλλουν στη δόμηση σύγχρονων, βιώσιμων, συμπεριληπτικών και υγιών κοινωνιών. Ήδη έχουν δείξει ότι το θέλουν και μπορούν είμαστε δίπλα τους για να το καταφέρουν!
«Στο κέντρο μας και μετά από μια πρωτοβουλία του διευθυντή του κέντρου μας κυρίου Ροντογιάννη, έχοντας ως στόχο και σκοπό την ενδυνάμωση του γονεϊκού ρόλου στην κοινωνία, μετά και από την έξαρση του bullying και της εφηβικής επιθετικότητας, δημιουργούμε σχολές γονέων, ενημερώσεις και ομιλίες σε σχολεία, συνεργασία με τους συλλόγους γονέων καθώς και με την τοπική αυτοδιοίκηση γιατί:
Όταν επικοινωνείς αισθάνεσαι καλύτερα…
Όταν εκφράζεις την σκέψη σου, υπάρχεις…
Όταν μιλάς για το πρόβλημά σου, λύση θα βρεις…
Όταν ξέρεις δεν φοβάσαι…
Ευχαριστούμε το Διεπιστημονικό Κέντρο «Προνόηση»
https://www.pronoisi.gr/
info@pronoisi.gr
IG: https://www.instagram.com/pronoisi/
FB: https://www.facebook.com/pronoisi.gr/
LI: https://www.linkedin.com/company/pronoisi/
Διάβασε ολόκληρο το αφιερώμα εδώ