Πώς να απελευθερωθείς από τις «συναισθηματικές αποσκευές» και την ένταση που τις συνοδεύει

Πιθανότατα να έχεις ακούσει τον όρο «συναισθηματικές αποσκευές». Μερικές φορές χρησιμοποιείται για να περιγράψει το φαινόμενο να φέρεις τραύματα του παρελθόντος ή τις λεγόμενες αρνητικές εμπειρίες μέσα στη ζωή, τις σχέσεις ή την καριέρα σου.

Μπορεί να δεις αυτό να αντανακλάται στη στάση του σώματος κάποιου, σαν να κουβαλάει ένα αβάσταχτο βάρος. Μπορεί ακόμη και να τους εμποδίζει να προχωρήσουν μπροστά στη ζωή τους. Όλοι κουβαλούν σε κάποιο βαθμό ανεπεξέργαστα συναισθήματα από εμπειρίες. Ωστόσο, τα συναισθήματα που δεν αντιμετωπίζονται δεν εξαφανίζονται έτσι απλά.

Μπορούν να επηρεάσουν την αυτό-εικόνα κάποιου, τον τρόπο αντίδρασης στο στρες, τη σωματική ευεξία, τις σχέσεις με τους άλλους και η λίστα δεν τελειώνει.

Τι σημαίνει λοιπόν να έχεις «παγιδευμένα» συναισθήματα;

Ίσως έχεις ακούσει για ανθρώπους που κλαίνε κατά τη διάρκεια της γιόγκα, του μασάζ ή της θεραπείας με βελονισμό λόγω ενός ευαίσθητου σημείου που, όταν ενεργοποιείται, φαίνεται να οδηγεί σε συναισθηματική απελευθέρωση. Αν και κάποιοι μπορεί να αναφέρονται στο τραύμα που είναι «αποθηκευμένο» ή «παγιδευμένο» στο σώμα, αυτός δεν είναι απαραίτητα ένας επιστημονικός τρόπος να το θέσουμε.

Ωστόσο, τα συμπτώματα του τραυματικού στρες μπορούν να εκδηλωθούν σωματικά. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ο εγκέφαλος συνδέει αυτή την περιοχή με μια συγκεκριμένη ανάμνηση - συχνά σε υποσυνείδητο επίπεδο.

Η ενεργοποίηση συγκεκριμένων περιοχών του σώματος μπορεί να πυροδοτήσει αυτές τις αναμνήσεις, σύμφωνα με τον Mark Olson, PhD, LMT, ιδιοκτήτη και διευθυντή του Pacific Center for Awareness & Bodywork. «Τα συναισθήματα δημιουργούνται συνεχώς - υποσυνείδητα ή συνειδητά - ως απάντηση στην επανενεργοποίηση αναμνήσεων ή ανικανοποίητων στόχων. Το άγγιγμα στην περιοχή Χ είναι απλώς ένα αξιόπιστο ερέθισμα για την ανακατασκευή του μοτίβου που σχετίζεται με το συγκεκριμένο τραυματικό γεγονός».

Το άγγιγμα μπορεί να ξυπνήσει συναισθήματα ή μια ανάμνηση να δημιουργήσει αισθήσεις σε μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος. Ενώ αυτό συνήθως συνδέεται με μια σωματική θέση, ο Olson πιστεύει ότι όλα συμβαίνουν στον εγκέφαλο.

Πώς «παγιδεύονται» τα συναισθήματα;

Σύγχρονες έρευνες υποστηρίζουν τη σύνδεση νου-σώματος και την πεποίθηση ότι η ψυχική και συναισθηματική υγεία ενός ατόμου επηρεάζει την κατάσταση της σωματικής του υγείας.

Δεδομένου ότι λαμβάνουμε συνεχώς πληροφορίες, οι οποίες δημιουργούν προ-συνειδητές αντιδράσεις του αυτόνομου νευρικού συστήματος, στέλνεται σήμα στο σώμα που ενεργοποιεί το αντίστοιχο συναίσθημα. Με άλλα λόγια, το «συναίσθημά» μας προέρχεται από αυτό που μας λέει το νευρικό μας σύστημα. Όταν όμως δεν εκφράζουμε το συναίσθημα αυτό ή δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να το νιώσει, η ενέργεια του συναισθήματος «παγιδεύεται» στο σώμα. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να εμφανίσουμε μυϊκή ένταση, πόνο ή άλλες παθήσεις.

Όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση του συναισθήματος, τόσο πιο πιθανό είναι να παγιδευτεί.

«Η φράση "παγιδευμένα συναισθήματα" σημαίνει συνήθως ότι ο αληθινός εαυτός θέλει να εκφράσει κάτι που ο ψεύτικος εαυτός δεν θέλει να εκφράσουμε», λέει ο Olson. «Στην ψυχολογία, θεωρούμε ότι ο αληθινός εαυτός είναι το κομμάτι του εαυτού μας με το οποίο γεννιόμαστε και το οποίο είναι εκ φύσεως ανοιχτό, περίεργο και άξιο εμπιστοσύνης, ενώ ο ψευδής εαυτός αναδύεται ως ένα σύνολο προσαρμοστικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση του πόνου και της απώλειας».

Αυτή η καταπιεσμένη αρνητική συναισθηματική ενέργεια μπορεί να εκφραστεί ως:

• δυσαρέσκεια
• κακή λήψη αποφάσεων
• αυτοσαμποτάζ
• υπερβολική αντίδραση
• αυξημένο στρες και άγχος
• κατάθλιψη
• κόπωση

Η ψυχοθεραπεύτρια Kelly Vincent, PsyD, συγκρίνει τα παγιδευμένα συναισθήματα με το να κουβαλάς ένα μεγάλο σακίδιο. Μας βαραίνει, επηρεάζει τη διάθεσή μας και αποστραγγίζει την ενέργειά μας. Επιπλέον, σημειώνει ότι μπορεί επίσης να καταστρέψει τους ιστούς του σώματος και να εμποδίσει τη φυσιολογική λειτουργία των οργάνων και των αδένων.

Παγιδευμένα συναισθήματα και τραύματα

Είναι αδύνατο να κάνουμε μια συζήτηση για τα παγιδευμένα συναισθήματα χωρίς να διερευνήσουμε το τραύμα, ειδικά το πώς το βιώνει ο εγκέφαλος.

Σχεδόν όλοι βιώνουν τραύμα σε κάποιο σημείο της ζωής τους.

Το τραύμα μπορεί να προκύψει μέσα από εμπειρίες ζωής όπως:

• ένας χωρισμός
• μια σημαντική αλλαγή στη ζωή
• ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου
• απιστία σε μια σχέση
• απώλεια εργασίας
• εμπειρία βίας, διακρίσεων ή ρατσισμού

Το τραύμα μπορεί να επηρεάσει τις γνωστικές διαδικασίες. Επηρεάζει ιδιαίτερα την επεξεργασία της μνήμης και την ικανότητα ανάκλησης πραγματικών πληροφοριών ή τη ρητή μνήμη. Ως αποτέλεσμα, η τραυματική εμπειρία ή μνήμη δεν «καταγράφεται» σωστά στον εγκέφαλο. Όταν πρόκειται για μια εξαιρετικά συντριπτική εμπειρία, όπως ένα τραύμα, ο εγκέφαλος κωδικοποιεί τις τραυματικές αναμνήσεις ως εικόνες ή σωματικές αισθήσεις. Όταν ενεργοποιείται, ο εγκέφαλος μπορεί να αποσυνδεθεί από την πραγματικότητα ή να αναπαράγει το τραυματικό γεγονός με τη μορφή αναδρομής. Αυτό είναι γνωστό ως αποστασιοποίηση ή ψυχολογική αποσύνδεση.

Αυτά τα αισθητηριακά θραύσματα παραμένουν στο μυαλό και διακόπτουν τη φυσική διαδικασία αποκατάστασης του εγκεφάλου.

Όταν το τραύμα δεν επεξεργάζεται ή δεν επιλύεται από μόνο του, μπορεί να παραμείνει και πολύ μετά το πραγματικό γεγονός. Αυτό παρατηρείται συχνά σε άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), μια κατάσταση που αναπτύσσεται αφού ένα άτομο υποστεί τρομακτικά ή απειλητικά για τη ζωή του γεγονότα.

Πού αποθηκεύονται τα «παγιδευμένα» συναισθήματα στο σώμα;

Έχεις νιώσει ποτέ ένα σφίξιμο στο στήθος κατά τη διάρκεια μιας κατάστασης που προκαλεί άγχος; Το σημείο όπου ένα άτομο αισθάνεται ένταση ή ευαισθησία στο σώμα του μπορεί να μην είναι το ίδιο για ένα άλλο. Ορισμένες μελέτες, ωστόσο, παρέχουν μια βασική γραμμή για το πού βιώνονται γενικά τα συναισθήματα και διαπιστώνουν ότι τα διάφορα συναισθήματα συνδέονται με διαφορετικές σωματικές αισθήσεις που ήταν γενικά ίδιες για όλους. Για παράδειγμα, ο θυμός, ο φόβος και το άγχος εμφανίζουν αυξημένη δραστηριότητα στο στήθος και το άνω μέρος του σώματος.

Αυτά τα συναισθήματα μπορούν επίσης να εκκινήσουν το συμπαθητικό νευρικό σύστημα για να δημιουργήσουν μια γρήγορη αντίδραση στο σώμα. Γι' αυτό μπορεί να νιώθεις την καρδιά σου να πάλλεται ή τους μυς σου να σφίγγονται όταν είσαι νευρική ή αγχωμένη.

Πώς να απελευθερώσεις τα συναισθήματα από το σώμα

Έχεις νιώσει ποτέ ότι πρέπει να κλάψεις, να ουρλιάξεις, να γελάσεις, να χτυπήσεις ένα μαξιλάρι ή και να χορέψεις;

Συχνά διδασκόμαστε να θάβουμε τον πόνο μας και να τον πολεμάμε. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καταπιεσμένα συναισθήματα, γνωστά και ως ασυνείδητη αποφυγή.

Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να απελευθερώσεις τα καταπιεσμένα συναισθήματα:

• αναγνώριση των συναισθημάτων
• επεξεργασία του τραύματος
• έντονη κίνηση ή και εξάσκηση στην ακινησία

Αναγνώρισε τα συναισθήματά σου

Όσο περισσότερο κατανοούμε τον συναισθηματικό μας κόσμο, τόσο περισσότερο μπορούμε να αφομοιώσουμε τα συναισθήματά μας με υγιείς τρόπους.

Το πρώτο βήμα είναι να συνδεθούμε με τα συναισθήματά μας και να τα κατανοήσουμε. Οι άνθρωποι με καταπιεσμένα συναισθήματα μπορεί να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους, γι' αυτό μπορεί να είναι πολύτιμο να μιλήσουν με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Η επισήμανση των συναισθημάτων μπορεί να μειώσει την έντασή τους.

Επεξεργάσου τα τραύματα του παρελθόντος

Συχνά, υπάρχουν πράγματα που κουβαλάμε για χρόνια και που προέρχονται από την παιδική ηλικία. Μερικά παραδείγματα τραυμάτων του παρελθόντος περιλαμβάνουν:

• κακοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής, συναισθηματικής, σωματικής ή σεξουαλικής
• παραμέληση
• απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου
• χωρισμό από γονέα ή φροντιστή
• εκφοβισμός
• δυσλειτουργία στο σπίτι

Το ανεπίλυτο παιδικό τραύμα μπορεί να εμφανιστεί με πολλούς τρόπους, όπως:

• αυτοκατηγορίες
• επίρριψη ευθυνών στους άλλους
• αίσθημα κατάθλιψης
• απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες

Προκειμένου να επεξεργαστείς το τραύμα, είναι ζωτικής σημασίας να νιώσεις τη θλίψη για το γεγονός ότι μπορεί να μην πάρεις ποτέ αυτό που θέλεις ή άξιζες πριν από χρόνια.

Έντονη κίνηση

Η σωματική εμπειρία (ΣΕ) είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσεις οποιαδήποτε μη επεξεργασμένη ένταση ή συναίσθημα που μπορεί να παραμένει στο σώμα σου.

Το ΣΕ χρησιμοποιεί μια προσέγγιση πρώτα από το σώμα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, με την ιδέα ότι η απελευθέρωση του μη επεξεργασμένου τραύματος μπορεί να προωθήσει τη συναισθηματική θεραπεία. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι μέσω της σκόπιμης κίνησης.

Παραδείγματα σκόπιμης κίνησης περιλαμβάνουν:

• χορός
• διατάσεις
• γιόγκα
• πολεμικές τέχνες
• ασκήσεις αναπνοής

Η σκόπιμη κίνηση απελευθερώνει κάθε αποθηκευμένη ενέργεια, ενώ βοηθά τον εγκέφαλο να αναγνωρίσει τη διαφορά μεταξύ έντασης και χαλάρωσης.

Εξάσκηση της ακινησίας

Η ακινησία μας επιτρέπει να είμαστε σε επαφή με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας σε μια παρούσα κατάσταση.

Απευθύνεται στο δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας του εγκεφάλου, το οποίο είναι όταν ο εγκέφαλός μας εισέρχεται για λίγο σε κατάσταση αδράνειας. Με τη στιγμιαία απεμπλοκή από τα εξωτερικά ερεθίσματα, οι άνθρωποι μπορούν να συνδεθούν καλύτερα με τις εσωτερικές σκέψεις, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες τους.

Μερικοί τρόποι για να εξασκήσεις την ακινησία είναι οι εξής:

• διαλογισμός
• ασκήσεις αναπνοής
• χαλάρωση στη φύση
• ακρόαση ηρεμιστικής μουσικής
• προφορική επανάληψη affirmations (φράσεων που μας καθησυχάζουν)
• προοδευτική μυϊκή χαλάρωση