«Η μίμηση είναι η ειλικρινέστερη μορφή κολακείας» - Αλλά κάπου ώπα

Ανθή Μιμηγιάννη
«Η μίμηση είναι η ειλικρινέστερη μορφή κολακείας» - Αλλά κάπου ώπα
Pexels

Ήμουν μπροστά όταν άτομο που έκανε copy paste τη συμπεριφορά, τις ιδέες και τον τρόπο ομιλίας μου, μετέφερε τη μοναδική ξεχωριστή εμπειρία που του είχα εκμυστηρευτεί -λίγες ημέρες πιο πριν- ως δική του. Ο μιμητής, όμως, στην προσπάθειά του να υιοθετήσει κάτι ξένο προς τη δική του ταυτότητα, καταλήγει σε μια ανειλικρινή και ανεπιτυχή καρικατούρα του πρωτοτύπου και πάνω από όλα του εαυτού του. 

Κατά τον Τσαρλς Κάλεμπ Κόλτον, η μίμηση είναι η ειλικρινέστερη μορφή κολακείας. Υπάρχει, όμως, ένα μεγάλο «αλλά» όταν οι ιδέες μας, το προσωπικό μας στυλ ή οι εμπειρίες που μας καθορίζουν γίνονται αντικείμενο οικειοποίησης. Στην πραγματικότητα, η μίμηση από άλλους – ιδιαίτερα όταν είναι διαρκής και εμφανής είναι κάτι περισσότερο από μια απλή ενόχληση: αποτελεί προσβολή της μοναδικότητάς μας.

Οι άνθρωποι που δεν έχουν διαμορφώσει τη δική τους ταυτότητα συχνά διαθέτουν και ασθενή μνήμη. Έτσι, καταλήγουν να παρουσιάζουν ως δικές τους ιδέες και εκφράσεις που ανήκουν αλλού –από την πηγή, δηλαδή, του ατόμου που αντιγράφουν. Αυτό, αν μη τι άλλο, είναι μια πράξη ασέβειας, και κάθε τέτοια συμπεριφορά αφήνει πίσω της ένα αίσθημα απογοήτευσης.

Πώς οι σκέψεις σου διαμορφώνουν όσα συμβαίνουν

Γιατί μας ενοχλεί η μίμηση;

Από την αυτονομία στη λογοκλοπή

Η θεωρία Αυτοκαθορισμού των Deci και Ryan επισημαίνει την ανθρώπινη ανάγκη για αυτονομία, ικανότητα και σύνδεση. Ενώ η σύνδεση μας κάνει να νιώθουμε μέρος ενός συνόλου, η αυτονομία είναι απαραίτητη για να αισθανθούμε μοναδικοί. Όταν κάποιος αντιγράφει στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητά μας –το στυλ, τις εκφράσεις ή τις ιδέες μας– υπονομεύει την αίσθηση της ατομικότητάς μας. Αυτή η αίσθηση ότι χάνουμε τον έλεγχο της προσωπικής μας έκφρασης είναι που κάνει τη μίμηση τόσο ενοχλητική.

Από την «απειλή» στην Καρικατούρα

Η μίμηση δεν αποτελεί πραγματική απειλή για την ταυτότητα, αλλά μπορεί ψευδώς να βιώνεται ως τέτοια, δημιουργώντας δυσφορία στην ψυχοσύνθεση του «αντιγραμμένου». Χωρίς να υπονομεύει ουσιαστικά τη μοναδικότητα, αλλοιώνει την αντίληψη του ατόμου για την αυθεντικότητά του. Παράλληλα, ο μιμητής, στην προσπάθειά του να υιοθετήσει κάτι ξένο προς τη δική του ταυτότητα, καταλήγει σε μια ανειλικρινή και ανεπιτυχή καρικατούρα του πρωτοτύπου και πάνω από όλα του εαυτού του.

Γιατί κάποιοι αντιγράφουν;

Η μίμηση έχει τις ρίζες της στον «καθρέφτισμο», μια υποσυνείδητη διαδικασία που ξεκινά από την παιδική ηλικία για να ενισχύσει τις σχέσεις. Όμως, όταν η μίμηση γίνεται συνειδητή –δηλαδή όταν κάποιος μιμείται συνειδητά, χωρίς να προσπαθεί να δημιουργήσει κάτι δικό του– τότε παύει να εξυπηρετεί την κοινωνική σύνδεση. Αντίθετα, λειτουργεί ως τρόπος προσκόλλησης σε κάτι αυθεντικό που δεν μπορεί να δημιουργηθεί από τον ίδιο.

Τι να κάνεις αν σε αντιγράφουν

  1. Μην το παίρνεις προσωπικά αλλά έχεις δικαίωμα να αντιδράσεις. Η μίμηση μπορεί να πηγάζει από θαυμασμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι δικαιολογημένη. Δεν έχεις υποχρέωση να την αποδεχτείς.

  2. Αποκάλυψε τα κίνητρα. Υπάρχουν δύο τύποι μιμητών: οι θαυμαστές και οι ζηλόφθονοι. Αν η μίμηση είναι αποτέλεσμα ζήλιας ή ανασφάλειας, απομακρύνσου. Δεν έχεις καμία ανάγκη από τοξικούς ανθρώπους.

  3. Μίλησε ξεκάθαρα. Αν ο μιμητής είναι φίλος, πες του τι νιώθεις. Εξήγησε πώς αυτή η συμπεριφορά πλήττει τη σχέση σας.

  4. Επένδυσε παραπάνω στη δική σου μοναδική ταυτότητα. Η αυτοπεποίθηση είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσεις την κλοπή. Σου πήραν μια ιδέα; Δημιούργησε δέκα νέες. Εσύ μπορείς.

  5. Ανανέωσε τη Δημιουργικότητά Σου. Η ταυτότητά σου είναι δυναμική. Μην φοβάσαι να εξελίσσεσαι και να καινοτομείς.

  6. ΔΙΩΞΕ ΑΠΌ ΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ ΑΥΤΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ.

Μείνε πιστή σε σένα

Η μίμηση, όσο και αν κρύβει θαυμασμό, παραμένει ένας ανεπαρκής τρόπος αυτοέκφρασης. Ένας άνθρωπος που βασίζεται στη μίμηση και στην αδύναμη μνήμη του, ώστε να παρουσιάζει κάτι ως δικό του, χάνει κάτι πολύτιμο: τη δυνατότητα να δημιουργήσει κάτι αυθεντικό. Κάθε άνθρωπος πρέπει να επιδιώκει να διαμορφώνει τη δική του μοναδική ταυτότητα –αυτή που θα τον κάνει να ξεχωρίζει πραγματικά.

Όσο για εκείνους που επιλέγουν να αντιγράφουν αντί να δημιουργούν, η καλύτερη συμβουλή είναι απλή: get a life.

Εικονική σχέση, chatbot που ακούγονται ανθρώπινα και πώς θα επηρεάσει τη ζωή μας η τεχνολογία

pexels-olly-761854.jpg
DPG Network