Πώς τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν τον αυτισμό; Η απάντηση μέσα από 8 ταινίες που πρέπει να δούμε

Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό σήμερα, 2 Απριλίου, και τίποτα δε θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλο από το να μιλήσουμε για το πώς τα παιδιά μπορούν να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τον αυτισμό. Οι ταινίες περνούν συχνά μηνύματα και το Psaroloco Media Literacy μας εξήγησε πώς αυτές θίγουν τον αυτισμό.

Η ψυχολόγος Έφη Σίκαλη εξηγεί γιατί ο αυτισμός μάς αφορά όλους-Ένα κομμάτι παζλ τη φορά η διαχείριση

Η Σουλτάνα Τατιάνα Κουμούτση, ιδρύτρια του προγράμματος Psaroloco Media Literacy Project, έχει περάσει χρόνια υποστηρίζοντας τη δύναμη του κινηματογράφου ως εκπαιδευτικού εργαλείου και η ίδια μιλά στο Queen.gr για τη σημερινή ημέρα, λέγοντας:

Πώς οι ταινίες μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά για τον αυτισμό; Το Psaroloco απαντά

Οι ταινίες είναι πάντα ένας τρόπος για να περνάμε μηνύματα στα παιδιά - και όχι μόνο. Πώς αυτές μπορούν να τα ευαισθητοποιήσουν γύρω από τον αυτισμό;

«Οι ταινίες έχουν τη μοναδική ικανότητα να παρακάμπτουν τη λογική και να μιλούν απευθείας στην καρδιά. Μέσα από την αφήγηση, μας επιτρέπουν να δούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια κάποιου άλλου, όχι μέσω εξηγήσεων, αλλά μέσω της βιωματικής εμπειρίας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ταινία Les Chaussures de Louis (Τα Παπούτσια του Λουίς). Ακολουθούμε τον Λουίς, ένα αυτιστικό αγόρι οκτώ ετών, στην πρώτη του μέρα στο σχολείο. Η ταινία μάς προσκαλεί να δούμε τον κόσμο όπως τον αντιλαμβάνεται εκείνος: έναν κόσμο γεμάτο δομή, αισθητηριακές εντάσεις, αλλά και στιγμές βαθιάς σκέψης. Τα μπλε παπούτσια του δεν είναι απλώς ένα αντικείμενο, αλλά ένας συμβολισμός της σταθερότητας και της μοναδικότητάς του.

Τέτοιες ιστορίες προσφέρουν στο κοινό, ιδιαίτερα στα παιδιά, ένα συναισθηματικό σημείο σύνδεσης, βοηθώντας στην αποδόμηση προκαταλήψεων και αναδεικνύοντας τη διαφορετικότητα όχι ως εμπόδιο, αλλά ως μια συναρπαστική πτυχή του ανθρώπινου νου.»

Πώς οι ταινίες που αφορούν τον αυτισμό μπορούν να λειτουργήσουν ως εκπαιδευτικό εργαλείο μέσα στην τάξη;

«Ο κινηματογράφος είναι ένα ισχυρό παιδαγωγικό εργαλείο, γιατί συνδυάζει το οπτικό και το συναισθηματικό στοιχείο, μετατρέποντας σύνθετα θέματα σε μια άμεση και κατανοητή εμπειρία. Στην τάξη, οι ταινίες που αφορούν τον αυτισμό μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτης για συζητήσεις γύρω από τη νευροποικιλομορφία, να αποδομήσουν μύθους και να ενισχύσουν την ενσυναίσθηση και την ένταξη. Οι ταινίες δεν μας λένε απλώς να συμπάσχουμε· μας κάνουν να νιώθουμε.

Lola and the Sound Piano (Η Λόλα και το Πιάνο ήχου)

Στο Psaroloco Media Literacy Project, έχουμε αναπτύξει ειδικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες που συνοδεύουν τις ταινίες, βοηθώντας τους εκπαιδευτικούς να καθοδηγούν ουσιαστικές συζητήσεις. Για παράδειγμα, το Les Chaussures de Louis (Τα Παπούτσια του Λουίς) δεν είναι απλώς μια ταινία, είναι η αρχή ενός διαλόγου. Γιατί ο Λουίς βλέπει τον κόσμο με τον τρόπο που τον βλέπει; Τι σημαίνει όταν λέει, «Το να είσαι διαφορετικός δεν είναι πιο περίεργο από το να χωράς σε ένα καλούπι… και τα καλούπια είναι χρήσιμα μόνο για βάφλες»;

Μέσα από δραστηριότητες όπως η ανάλυση της αφηγηματικής δομής, η δημιουργία αφισών ή η συγγραφή προσωπικών ιστοριών, οι μαθητές αναπτύσσουν κριτική σκέψη και κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες.

Θα μπορούσατε να μας προτείνετε μερικές ταινίες που αφορούν τον αυτισμό και που είναι κατάλληλες να προβληθούν ακόμα και στην τάξη μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία;

«Με χαρά! Ακολουθούν μερικές εξαιρετικές ταινίες που μπορούν να αξιοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία:

Διαθέσιμες στην πλατφόρμα Psaroloco:

• Les Chaussures de Louis (Louis’ Shoes) (Τα Παπούτσια του Λουίς). – Ένα ευαίσθητο animation μικρού μήκους που μας βάζει στη σκέψη ενός αυτιστικού αγοριού κατά την πρώτη του μέρα στο σχολείο. Ένα ιδανικό ερέθισμα για συζητήσεις γύρω από την αντίληψη, την αποδοχή και την ένταξη. (Συνιστάται για ηλικίες 8-12)
• My Brother Luca – Ένα τρυφερό animation που παρουσιάζει τον αυτισμό μέσα από τα μάτια μιας μικρής αδερφής, η οποία πιστεύει ότι ο αδερφός της έχει υπερδυνάμεις. Μια συγκινητική ιστορία που προσεγγίζει τον αυτισμό με αγάπη και θαυμασμό. (Συνιστάται για ηλικίες 6-10)
• Precious (César 2022) – Ένα animation μικρού μήκους που θίγει το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού και της ένταξης, με αφορμή την άφιξη ενός αυτιστικού παιδιού σε μια νέα τάξη. (Συνιστάται για ηλικίες 10+)

Βραβευμένες ταινίες στο Psaroloco Παιδικό και Εφηβικό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου:

• Lola and the Sound Piano (Η Λόλα και το Πιάνο ήχου) – Μια συγκινητική ιστορία όπου η Lola ανακαλύπτει ότι ο αυτιστικός αδερφός της αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσα από τον ήχο. Μαζί με έναν φίλο της, κατασκευάζει μια «μηχανή ήχων» για να επικοινωνήσει μαζί του. (Συνιστάται για ηλικίες 10+)
• Anngeerdardardor (Ο Κλέφτης) – Ένα ζωντανό δράμα από τη Γροιλανδία, όπου ένας αυτιστικός νεαρός αγωνίζεται να βρει τον χαμένο του σκύλο. Μέσα από την αναζήτησή του, αντιμετωπίζει προκλήσεις αλλά και μια μοναδική φιλία. (Συνιστάται για ηλικίες 12+)

Επιλογές εκτός πλατφόρμας Psaroloco:

• Loop (Pixar SparkShorts) – Ένα animation που ακολουθεί ένα μη λεκτικό αυτιστικό κορίτσι σε ένα ταξίδι με κανό, αποτυπώνοντας την εμπειρία της επικοινωνίας πέρα από τις λέξεις. (Συνιστάται για ηλικίες 10+)
• Temple Grandin (HBO, 2010) – Μια βιογραφική ταινία για την Temple Grandin, μια αυτιστική γυναίκα που έφερε επανάσταση στην επιστήμη των ζώων. Ένα δυνατό παράδειγμα του πώς η διαφορετική σκέψη μπορεί να οδηγήσει σε σπουδαία επιτεύγματα. (Συνιστάται για ηλικίες 12+)
• The Reason I Jump (2020) – Ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ που εξερευνά τον κόσμο των μη λεκτικών αυτιστικών ατόμων, εμπνευσμένο από το ομώνυμο βιβλίο του Naoki Higashida. (Συνιστάται για ηλικίες 14+)

Αυτές οι ταινίες δεν είναι απλώς αφηγήσεις – είναι εργαλεία κατανόησης και ενσυναίσθησης, που μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον αυτισμό. Στο Psaroloco, δεσμευόμαστε να προωθούμε τον κινηματογράφο ως μέσο εκπαίδευσης και κοινωνικής αλλαγής.»

01

04