Τι είναι το «μυαλό ποπ κορν» και πώς θα καταλάβεις ότι ήρθε η ώρα να κάνεις μία παύση από τα social;

Προσπαθείς να στείλεις ένα σημαντικό email για τη δουλειά, αλλά τα τελευταία λεπτά, έχεις τσεκάρει το Instagram τέσσερις φορές, έχεις διαβάσει τα εισερχόμενά σου άλλες τόσες και έχεις στείλει μήνυμα στους φίλους σου για τα σχέδια της βραδιάς -και όλα αυτά ενώ το επείγον email σου παραμένει στα πρόχειρα. Αν η τεχνολογία σε δυσκολεύει να συγκεντρωθείς τελευταία, μπορεί να έχεις να έχεις «μυαλό ποπ κορν», ένα φαινόμενο όπου το μυαλό σου δεν μπορεί να εστιάσει ουσιαστικά σε μια σκέψη προτού μεταπηδήσει σε μια άλλη.

«Το "μυαλό ποπ κορν" είναι η ιδέα ότι, όπως το ποπ κορν που σκάει, οι σκέψεις μας είναι διάσπαρτες», λέει η κλινική ψυχολόγος και θεραπεύτρια γιόγκα Leslie Daly, PhD και προσθέτει, «Λόγω όλων των μέσων που καταναλώνουμε και του χρόνου που ξοδεύουμε σε εργασίες που βασίζονται στο διαδίκτυο, δυσκολευόμαστε περισσότερο να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι. Αισθανόμαστε ότι το μυαλό μας πλανιέται παντού».

Το «μυαλό ποπ κορν» δεν είναι κλινικός όρος. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν είναι το ίδιο με τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), μια επίσημη διάγνωση που περιλαμβάνει ένα μοτίβο απροσεξίας ή/και υπερκινητικότητας-παρορμητικότητας που παρεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργία.

Το κλαμπ των 5 π.μ. και γιατί εάν είχες μία ακόμη ώρα στη μέρα, θα ήσουν ασταμάτητη

Ωστόσο, ακόμη και χωρίς επίσημη διάγνωση, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η υπερβολική χρήση των ψηφιακών μέσων και η συρρίκνωση της προσοχής που τη συνοδεύει, λέει η κλινική ψυχολόγος υγείας Jennifer Wolkin, PhD. Μπορεί να οδηγήσει σε μη υγιείς συνέπειες, όπως μειωμένη σωματική δραστηριότητα, καταπόνηση των ματιών, πονοκεφάλους, κόπωση και διαταραχή του ύπνου.

Έτσι, αν μετά βίας μπορείς να παρακολουθήσεις όλες τις ομαδικές συνομιλίες, τα εργασιακά σου projects και τις ευθύνες σου και υποψιάζεσαι ότι μπορεί να έχεις να κάνεις με mood «μυαλό ποπ κορν», συνέχισε να διαβάζεις.

Τι είναι tο «μυαλό ποπ κορν»;

Ο όρος «μυαλό ποπ κορν» επινοήθηκε τυχαία το 2011 από τον David Levy, ερευνητή ποιότητας ζωής και ομότιμο καθηγητή στη Σχολή Πληροφορικής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον. Ο Levy χρησιμοποίησε τον όρο αυθόρμητα σε μια συνέντευξη για να περιγράψει μια γενικευμένη έλλειψη εστίασης, αλλά δεν περίμενε ότι θα γινόταν viral. Μάλιστα, ο ίδιος απέχει από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σοκαρίστηκε όταν έμαθε ότι ο όρος κέρδισε τόση μεγάλη απήχηση, λέει στο Woman's Health.

Η ζωή στην εποχή της τεχνολογίας έχει οδηγήσει τους ανθρώπους να αποσπώνται όλο και περισσότερο με την πάροδο του χρόνου. Κι έτσι συγκρίνει την εικόνα των αγωνιωδών σκέψεών μας με το ποπ κορν όταν ψήνεται. «Όλοι μπορούμε να αναγνωρίσουμε εκείνες τις στιγμές που δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε επειδή είμαστε τόσο αποσπασμένοι. Αυτοί οι κόκκοι ποπ κορν αρχίζουν να σκάνε στο popper - αυτή είναι η εικόνα των σκέψεων και των συναισθημάτων μας που "τρέχουν" επιθετικά».

Ο όρος «μυαλό ποπ κορν» μοιάζει διαφορετικός για τον καθένα και η έντασή του μπορεί να εξαρτάται από μια ποικιλία παραγόντων, λέει η Wolkin. Το πόσο συχνά χρησιμοποιείς τα social, το πόσο διεγερτικά είναι και το αν κάνεις πολλές εργασίες ταυτόχρονα με πολλαπλές συσκευές μπορεί να επηρεάσει το φαινόμενο του «ποπ κορν», όπως εξηγεί.

Καφές και ψώνια δεν πάνε μαζί: Ο λόγος που αυτός ο συνδυασμός είναι εκρηκτικός για το πορτοφόλι μας

Τα τυπικά σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα, σύμφωνα με τη Wolkin:

• Διάσπαρτες σκέψεις
• Αίσθημα αδιαφορίας ή αποσύνδεσης από τους άλλους
• Γρήγορη εναλλαγή μεταξύ θεμάτων στις συζητήσεις
• Συχνή απόσπαση της προσοχής
• Αδυναμία ολοκλήρωσης εργασιών
• Διανοητική εξάντληση
• Γενική υπερδιέγερση

Τι προκαλεί το «μυαλό ποπ κορν»;

Η πιο συνηθισμένη αιτία είναι η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι εφαρμογές και άλλες τεχνολογίες ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου και τον προετοιμάζουν να περιμένει συνεχώς μια ανταμοιβή, λέει ο Daly. Για παράδειγμα, όσο περισσότερα «likes» παίρνεις σε μια ανάρτηση στο Instagram, τόσο πιο ενθουσιασμένος γίνεται ο εγκέφαλός σου, τόσο καλύτερα αισθάνεσαι και τόσο περισσότερο θέλεις να συνεχιστούν αυτά τα καλά συναισθήματα. Όταν ο εγκέφαλός σου δεν είναι απασχολημένος, τείνει να θέλει μια «δόση» αυτού του θετικού συναισθήματος ξανά και ξανά.

Ο επίσημος όρος για αυτό είναι η διαλείπουσα ενίσχυση, λέει ο Daly, πράγμα που σημαίνει ότι ο εγκέφαλος ανταμείβεται σε ακανόνιστα χρονικά διαστήματα. Σχεδόν όλο το περιεχόμενο που διοχετεύεις στα social σού παρέχει ένα είδος διαλείπουσας ενίσχυσης, είτε πρόκειται για σχόλια σε ένα βίντεο TikTok που δημοσιεύεις είτε για το πόσα likes πήρες σε μια selfie. Αυτή η επαναλαμβανόμενη, αλλά ασυνεπής, ενίσχυση μπορεί να σε κάνει να λαχταράς το τηλέφωνό σου και αυτές τις «γρήγορες επιτυχίες» πιο συχνά, πράγμα που σημαίνει ότι οι καθημερινές εργασίες που χρειάζονται την προσοχή σου μπορεί να περάσουν σε δεύτερη μοίρα. Ακόμη και η απλή παρουσία ενός κινητού τηλεφώνου κοντά μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη προσοχή και γνωστική απόδοση, αν προσπαθείς να ολοκληρώσεις μια εργασία, σύμφωνα με μια μελέτη του 2023 σε επιστημονικές εκθέσεις.

Ένας άλλος πιθανός λόγος για το «μυαλό ποπ κορν» είναι ότι το συλλογικό εύρος προσοχής μειώνεται. Όσο περισσότερο περιεχόμενο παράγεται, τόσο περισσότερο υπάρχει για κατανάλωση -και τόσο πιο περιορισμένο μπορεί να γίνει το εύρος προσοχής σου, σύμφωνα με μια μελέτη του 2019 στο Nature Communications.

Ενώ η έλλειψη μακροπρόθεσμων μελετών καθιστά δύσκολο να γνωρίζουμε πραγματικά αν το εύρος προσοχής έχει μειωθεί, οι μισοί ενήλικες πιστεύουν ότι το εύρος προσοχής τους μικραίνει, σύμφωνα με μια διαδικτυακή έρευνα του βρετανικού κοινού που διεξήχθη από το Κέντρο Μελετών Προσοχής στο King's College του Λονδίνου. Και το 73% ανέφερε ότι διάφορες μορφές μέσων ενημέρωσης αποτελούν «αδιάκοπο ανταγωνισμό» για την προσοχή.

Η τάση του TikTok που σε θέλει να «σαπίζεις» στο κρεβάτι ίσως τελικά να κρύβει κάποια οφέλη

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του «μυαλού ποπ κορν» και της ΔΕΠΥ;

Το «μυαλό ποπ κορν» είναι αποτέλεσμα του περιβάλλοντός σου και της αντίδρασης του εγκεφάλου σου σε αυτό, ενώ η ΔΕΠΥ είναι μια χρόνια νευρολογική αναπτυξιακή διαταραχή, λέει η Daly. Περίπου 7 εκατομμύρια (11,4%) παιδιά στις ΗΠΑ ηλικίας 3 έως 17 ετών έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ, σύμφωνα με έρευνα του 2022 σε γονείς που διεξήγαγε το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Αυτός ο αριθμός αυξήθηκε κατά ένα εκατομμύριο σε σύγκριση με έρευνες που έγιναν το 2016. Η ΔΕΠΥ διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται κυρίως κατά την παιδική ηλικία, αλλά μια ανασκόπηση 57 μελετών σε όλο τον κόσμο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι περίπου το 3,1% των ενηλίκων σήμερα παλεύουν με τη ΔΕΠΥ.

Τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ ποικίλλουν ανάλογα με το άτομο και αν έχει τον υπερκινητικό/παρορμητικό, τον απρόσεκτο/εύκολα αποσπώμενο τύπο ή τον συνδυασμένο τύπο της διαταραχής. Ένα άτομο με υπερκινητική/παρορμητική ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολεύεται να μείνει ακίνητο, να κινείται νευρικά συχνά, να διακόπτει τους άλλους, να χάνει ή να ξεχνάει συχνά πράγματα, να ξεστομίζει απαντήσεις και να είναι πιο πρόθυμο να αναλάβει ρίσκα, σύμφωνα με το Johns Hopkins Medicine. Μπορεί να μην έχει τόσο πρόβλημα να συγκεντρωθεί. Ένα άτομο με απρόσεκτη ΔΕΠΥ μπορεί να έχει μικρό εύρος προσοχής, να είναι ξεχασιάρης, να έχει δυσκολία στη μελέτη και την οργάνωση του εαυτού του ή να δυσκολεύεται να ακούει τους άλλους και να δίνει προσοχή στη λεπτομέρεια, σύμφωνα με το Johns Hopkins Medicine. Ο συνδυασμένος τύπος περιλαμβάνει ένα μείγμα αυτών των συμπτωμάτων.

Πρόληψη και διαχείριση του «Μυαλού Ποπ Κορν»

Αν υποψιάζεσαι ότι έχεις να κάνεις με μια καθημερινή περίπτωση «μυαλού ποπ κορν», ακολουθούν μερικοί απτοί τρόποι για να το διαχειριστείς.

1. Σπάσε τις υποχρεώσεις σου σε μικρότερα καθήκοντα.

Για να διαχειριστείς τα συμπτώματα του «μυαλού ποπ κορν», μπορεί να θέλεις να δοκιμάσεις μια στρατηγική που ονομάζεται «chunking», η οποία σημαίνει ότι χωρίζεις τις εργασίες σε μικρότερα κομμάτια, λέει η Lauren Cook, PsyD, κλινική ψυχολόγος, συγγραφέας και ιδρύτρια του Heartship Psychological Services. «Πολλοί άνθρωποι χάνονται σε αυτούς τους τεράστιους στόχους που έχουν για τον εαυτό τους, και στη συνέχεια χαώνονται. Όσο περισσότερο μπορείς να "σπάσεις" τις υποχρεώσεις σου σε μικροσκοπικά κομμάτια, τόσο το καλύτερο», λέει η Cook.

Για παράδειγμα, το να αντιμετωπίσεις ολόκληρη τη λίστα των υποχρεώσεών σου στη δουλειά μπορεί να σου φαίνεται εντελώς συντριπτικό αυτή τη στιγμή. Αλλά αν εστιάσεις σε ένα μόνο έργο κάθε φορά, η σταδιακή ολοκλήρωση της λίστας μπορεί να σου φανεί πιο εφικτή. Ή, αν έχεις δέκα email να στείλεις, ξεκίνα με ένα αντί να προσπαθήσεις να τα αντιμετωπίσεις όλα ταυτόχρονα.

2. Δούλεψε στη ρύθμιση του νευρικού σου συστήματος.

Η εξάσκηση του διαλογισμού και άλλων πρακτικών ρύθμισης του νευρικού συστήματος κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι επίσης χρήσιμη, λέει η Wolkin. Οι πρακτικές ενσυνειδητότητας, όπως ο διαλογισμός, σχετίζονται με αξιόπιστες θετικές αλλαγές στην προσοχή, ιδίως όσον αφορά τον έλεγχο των παρορμήσεων, σύμφωνα με μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Mindfulness.

Ο διαλογισμός εκπαιδεύει τον εγκέφαλο να δίνει όλη την προσοχή του σε κάτι ταυτόχρονα και σου επιτρέπει να εξασκηθείς στο «απλά να είσαι». Για παράδειγμα, αν είσαι αγχωμένος για την ατελείωτη λίστα των υποχρεώσεών σου, μπορεί να είναι χρήσιμο να κάνεις μια βόλτα έξω και να εστιάσεις στην δροσερή αύρα για λίγα λεπτά. Κλείσε ένα ραντεβού για σάουνα, δοκίμασε γιόγκα ή τάι τσι ή ακόμα και ενσωμάτωσε κάτι σαν το mindful eating στην καθημερινότητά σου για να καλλιεργήσεις περισσότερη επίγνωση της παρούσας στιγμής και να μειώσεις το άγχος.

3. Εξασκήσου σε δεξιότητες ανοχής της δυσφορίας.

Οι δεξιότητες ανοχής της δυσφορίας, όπως το να γράφεις τις σκέψεις σου, χρησιμοποιούνται στη διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία (DBT), ένα είδος θεραπείας συζήτησης που βοηθά τους ανθρώπους να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους ώστε να ρυθμίζουν καλύτερα τα συναισθήματά τους, σύμφωνα με το Yale Medicine. Έτσι, με το μυαλό ποπ κορν, ενώ μπορεί να αισθάνεσαι άβολα να μην αντιμετωπίσεις τις «σαν ποπ κορν» σκέψεις σου αμέσως -όπως η παρόρμηση να ελέγξεις το email ή να στείλεις μήνυμα στην ομαδική συνομιλία ενώ προσπαθείς να συγκεντρωθείς σε ένα έργο- το να τις γράψεις δίνει στο μυαλό σου τη διαβεβαίωση ότι θα επιστρέψεις σε αυτές αργότερα.

4. Κάνε διαλείμματα από την οθόνη και ανέπτυξε πρακτικές «συνειδητής χρήσης των μέσων».

Αυτές οι πρακτικές περιλαμβάνουν το να δίνεις στον εαυτό σου χρόνο το πρωί πριν ελέγξεις το τηλέφωνο ή τον υπολογιστή σου, να χρησιμοποιείς μία συσκευή τη φορά, να απομακρύνεις τις συσκευές μία ώρα πριν από τον ύπνο και να ενσωματώνεις δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν οθόνη και διαλείμματα από τα ψηφιακά μέσα στο πρόγραμμά σου. «Μου αρέσει να σκέφτομαι αυτά τα εργαλεία ως μέρος μιας ευρύτερης πρακτικής ενσυνειδητότητας και ως έναν τρόπο να ζεις με ενσυνειδητότητα», λέει η Wolkin.

Η Daly λέει ότι μπορεί να κάνεις ένα διάλειμμα κατά τη διάρκεια ορισμένων ωρών της ημέρας ή να ορίσεις ένα αυτόματο κλείδωμα σε ορισμένες εφαρμογές που τείνεις να χρησιμοποιείς πολύ. «Μπορεί επίσης να βοηθήσει να κάνεις ένα πλήρες διάλειμμα από εφαρμογές ή συσκευές που σε αποσπούν την προσοχή και μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτές», λέει η Daly και πως προσθέτει: «Αν παίζεις ένα παιχνίδι, δώσε στον εαυτό σου μια ημερομηνία λήξης και διάγραψέ το».

Πότε να επισκεφτείς έναν ειδικό

Τα σημάδια ότι είναι ώρα να επισκεφτείς έναν γιατρό ή ψυχολόγο για το «μυαλό ποπ κορν» περιλαμβάνουν σωματικά συμπτώματα όπως κόπωση, πονοκεφάλους, καταπόνηση των ματιών ή ακόμη και αυξημένη επιθυμία για ένα νυχτερινό ποτήρι κρασί για να τιθασεύσεις τις αγωνιώδεις σκέψεις σου, λέει η Cook. Αν παρατηρήσεις αυξημένο άγχος, θλίψη ή ακόμη και μείωση της ακαδημαϊκής ή επαγγελματικής σου επιτυχίας, αυτά μπορεί επίσης να είναι σημάδια ότι πρέπει να ζητήσεις βοήθεια, λέει η Wolkin.

Επιπλέον, το να αισθάνεσαι πιο μοναχικός από το συνηθισμένο ή πιο αποστασιοποιημένος από στενούς φίλους και την οικογένεια μπορεί να είναι ένα ανεπαίσθητο σημάδι ότι το «μυαλό ποπ κορν» σε ρουφάει μέσα στην ηλεκτρονική ζωή και σε απομακρύνει από τις σχέσεις, λέει η Cook.

Τα καλά νέα είναι ότι, επειδή το «μυαλό ποπ κορν» είναι συνήθως αποτέλεσμα του περιβάλλοντός σου, η μείωση της χρήσης των ψηφιακών μέσων μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική ανακούφιση, λέει η Wolkin. Αλλά αν η αδυναμία σου να συγκεντρωθείς έχει αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινή σου ζωή, ίσως είναι καιρός να το συζητήσεις με έναν ειδικό.